UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

pirania

Chronologizacja

1962, NKJP

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. pirania
piranie
D. piranii
piranii
neut
piranij
char
C. piranii
piraniom
B. piranię
piranie
N. piranią
piraniami
Ms. piranii
piraniach
W. piranio
piranie

Pochodzenie

port. piranha

Nazwa ryby pochodzi z któregoś z jęz. tupi używanych w Ameryce Południowej.

1. ryba

Definicja

drapieżna ryba o niewielkim, spłaszczonym ciele i charakterystycznych ostrych, stożkowatych zębach, stadnie atakująca inne stworzenia i pożerająca je, zamieszkująca rzeki Ameryki Południowej

Wymowa

[pirańja]

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt zwierzęta wodne

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt zwierzęta drapieżne

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  ryba

Połączenia

  • piranie pływają; zjadły coś
  • łowić piranie

Cytaty

Pirania atakuje pyszczkiem, uderzając ofiarę w bok i ogłuszając ją w ten sposób. Posiłek konsumuje bardzo energicznie, na początek idzie brzuch - nim się zdobycz ocknie na dobre, zostaje z niej już tylko fragment.

źródło: NKJP: Małgorzata Rahnenfeld: Jak mieszkać z..., Gazeta Wyborcza, 1992-11-20

Piranie zamieszkują słodkie wody Ameryki Południowej.

źródło: NKJP: Przemysław Gluma: Mógł stracić rękę, Super Express, 2006

Dwukrotnie otarła się o śmierć. Raz, gdy w dorzeczu Amazonki, stojąc w wodzie, łowiła piranie.

źródło: NKJP: Danuta Pawlicka: Co to był za ślub!, Gazeta Poznańska, 2006-10-13

Każde poruszenie lub choćby niewielka ilość krwi w wodzie zwabia natychmiast liczne stada piranii.

źródło: NKJP: Roma Linke: Piranie po Łebsku pływają, Dziennik Słupski, 2000-09-08

2. człowiek

Definicja

pejorat. 
osoba niebezpieczna i bezwzględna

Wymowa

[pirańja]

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

Cytaty

[...] dyrektor Kaczanowski napisał kiedyś do mnie, że kocha kobiety, ale ostatecznie i tak wszystkie okazują się piraniami.

źródło: NKJP: Piranie i Biała Dama, Dziennik Polski, 2002-11-28

Niestety, relacje z 30-letnimi członkami zarządu [...] są moją porażką, przeżywam to boleśnie. Powiedziałam Pawłowi S., że odebrał mi nadzieję i sens mojej pracy. Piranie w żółtych krawatach – ktoś o nich tak napisał parę lat temu.

źródło: NKJP: Małgorzata Nitek: Młode wilki Platformy, Gazeta Krakowska, 2006-12-08

Tyle osób mnie widziało i słyszało na żywo, że dzięki ich relacjom tu chyba nie ma wątpliwości, że Maja K. tak naprawdę nie jest koszmarną, złośliwą i krępą piranią ze spineczką na przylizanej grzywce.

źródło: NKJP: Internet

Data ostatniej modyfikacji: 30.04.2018
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj