Chronologizacja
Na podstawie indeksu haseł.
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | ziemianka |
ziemianki |
|
| D. | ziemianki |
ziemianek |
|
| C. | ziemiance |
ziemiankom |
|
| B. | ziemiankę |
ziemianki |
|
| N. | ziemianką |
ziemiankami |
|
| Ms. | ziemiance |
ziemiankach |
|
| W. | ziemianko |
ziemianki |
Pochodzenie
Zob. ziemia
1. właścielka majątku ziemskiego
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja świat dawnych epok i wydarzenia historyczne
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego stosunki, grupy i organizacje społeczne
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | dziedziczka |
Połączenia
- bogata, zamożna; zubożała; miejscowa, polska ziemianka
- małżeństwo z ziemianką
Cytaty
|
Warto też wspomnieć Stefana Żeromskiego, który pracował w okolicznych dworach jako guwerner i z powodzeniem uwodził miejscowe ziemianki. źródło: NKJP: Piąte miasto koronacyjne, Dziennik Polski, 2003-05-10 |
|
|
Małżeństwa na ogół zawierane były w tych samych kręgach społecznych, bowiem bardzo obawiano się popełnić mezalians. Ale z biegiem czasu coraz częściej następowały odstępstwa od tej reguły i przedstawiciele mieszczaństwa zapoczątkowali małżeństwa z ziemiankami. źródło: NKJP: Agnieszka Nabzdyk: Grunt to rodzinka, Gazeta Poznańska, 2002-11-09 |
|
|
Transport wywożonych z Białegostoku wyruszył 13 kwietnia 1940 r. Do „eszelonu” zwieziono z okolicznych wsi żony kierowników szkół, nauczycielki, ziemianki, żony funkcjonariuszy policji - z samego miasta: żony policjantów, urzędników państwowych, samorządowych, niewielu kupców i niewielu Żydów. źródło: NKJP: Internet |
|
|
Była urodziwa, urodą polskich ziemianek. Z manierami damy dworu. I mentalnością liberalnych, nie zaściankowych sfer, z których pochodziła, tak często oczernianych przez historię. źródło: NKJP: Czas głodu, Tygodnik Podhalański, nr 40, 1996 |
|
|
Środowiska ziemiańskie pozostawały wierne staropolskiej tradycji gościnności. „Gościa na wsi nie przyjąć nie można” - pisała w swoim pamiętniku wileńska ziemianka Paulina Kończyna. Na Kresach do 1939 r. każdy polski dwór, hołdujący dawnym zwyczajom, był gotów przyjąć o każdej porze dowolną liczbę gości, nawet niezapowiedzianych. źródło: NKJP: Andrzej Chwalba, (red.), Obyczaje w Polsce: od średniowiecza do czasów współczesnych: praca zbiorowa, 2004 |
2. mieszkanka Ziemi
Definicja
Noty o użyciu
Słowo pisane wielką literą, gdy używane jest w opozycji do domniemanych mieszkańców innych planet; małą - w opozycji do niebian (starożytnych bogów i chrześcijańskich mieszkańców nieba).
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia
Cytaty
|
Wenus, nazywana zamiennie Wenerą, z obawy utraty miana najpiękniejszej bogini, królowej gwiazd niepokalanych, matki najpierwszej i mamki wszechrzeczy postępuje wrogo i okrutnie przeciw ziemiance Psyche, która jest od niej piękniejsza, a którą sobie upatrzył jej syn Kupidyn i z którą potajemnie zamieszkał. źródło: NKJP: Halina Wiśniewska: Złe białogłowy w utworach Jana Andrzeja Morsztyna, Studia Paedagogica I, 2008 |
|
|
Prócz testów turniej obejmował również m.in. konkurs plastyczny, którego tematami były w tym roku: „Boginie, nimfy, ziemianki - kobiety antyku” oraz „Bogowie, herosi, ziemianie - postaci mężczyzn”. źródło: NKJP: (PSZ): Nimfy i maszyna szyfrująca, Dziennik Polski, 2006-11-28 |
|
|
Widać jeszcze było przez chwilę obraz Ziemi, od której statek odchodził z pozaprzestrzenną szybkością. [...] Na sali nikt się nawet nie poruszył. [...] Toteż - kiedy mała Ziemianka, przerażona samotnością, krzyknęła w pewnej chwili „och, mamo!” - poetka Meda zawołała na cały głos: - Nie męczcie ich! Cała historia skończyła się jednak na wesołym śmiechu - i małych Ziemian, i sali obrad. źródło: NKJP: Jerzy Broszkiewicz: Wielka, większa i największa, 1960 |
3. pomieszczenie
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka dom/inne miejsca zamieszkania i ich otoczenie
CZŁOWIEK I TECHNIKA Budownictwo rodzaje budowli i ich cechy
Połączenia
- ciasna, wilgotna; ciemna; zamaskowana; leśna ziemianka
- ziemiankach z czasów średniowiecza (wojny...)
- ziemianka na terenie poligonu (posesji); w lesie
- okopy i ziemianki, szałasy i ziemianki
- dach, drzwi, wnętrze; budowa; mieszkaniec ziemianki
- wejście do ziemianki; wyjście z ziemianki
- kopać, wybudować, wykopać ziemiankę; budować ziemianki
- wrócić/wracać do ziemianki
- koczować, kryć się, mieszkać, przeżyć, siedzieć, spać, spędzić jakiś czas, ukryć się/ukrywać się, zamieszkać; przetrzymywać kogoś, ukryć/ukrywać kogoś/coś, zamknąć kogoś w ziemiance; żyć w ziemiankach
Cytaty
|
W połowie września, gdy nocny chłód dawał się we znaki, kazano wykopać ziemiankę. Wykopaliśmy dół o wymiarach 25 metrów długości, 8 metrów szerokości i 2 metry głębokości, a potem pokryliśmy go łozą, czyli tzw. kamyszem i darnią. [...] W tej ziemiance zamieszkało 14 rodzin. źródło: NKJP: Marek Ponikowski: Sybir - Pro Memento, Dziennik Bałtycki, 2000-06-02 |
|
|
Ów bunkier był właściwie zręcznie zamaskowaną ziemianką o wymiarach ok. 3 x 4 m, obecnie już bardzo zniszczoną. W dniach 24 grudnia 1944 - 19 stycznia 1945 r. była ona schroniskiem kilkunastu partyzantów z grupy majora Anisimowa. źródło: NKJP: Internet |
|
|
Warzywa możemy przechowywać również w piwniczkach, ziemiankach i różnego rodzaju komórkach. źródło: NKJP: Adam Szcześniak: Żniwa warzywne i owocowe, Dziennik Łódzki, 2005-10-18 |
|
|
Mam tu na myśli znaną od wielu setek lat ziemiankę, czyli osobną piwnicę wkopaną w ziemię. Nie jest ona częścią domu, tylko zlokalizowana jest gdzieś w ogrodzie. [...] Panuje tam względnie stała temperatura i mikroklimat [...]. A taka ziemianka powinna się znaleźć w ogrodzie każdego z Was, bo oprócz tego, że pozwala przechowywać żywność na długi okres (wielka zaleta!), to jeszcze może być wykorzystana jako schron. źródło: Internet: domowy-survival.pl/2010 |
|
|
Karmen nie chce tu więcej żyć. Ale inne kobiety ustawiają piecyki z rurami w wilgotnych ziemiankach, wygrzebanych w zboczu góry, i przygotowują posłania - najchętniej nie wypuszczałyby stąd dzieci dzień i noc. źródło: NKJP: Maria Wiernikowska: Z Karabachu Maria Wiernikowska, Gazeta Wyborcza, 1992-06-20 |