UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

kaganek

Chronologizacja

1560, SPXVI

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. kaganek
kaganki
D. kaganka
kaganków
C. kagankowi
kagankom
B. kaganek
kaganki
N. kagankiem
kagankami
Ms. kaganku
kagankach
W. kaganku
kaganki

Pochodzenie

Od: kagan, pierwotnie prawdopodobnie 'druciany koszyk osłaniający lampę lub zakładany zwierzętom na pysk'. Wyraz niejasnego pochodzenia, być może ostatecznie z gr. tágēnon / tḗganon 'patelnia, tygiel'.

Definicja

niewielkie naczynie wykonane z gliny lub metalu, mające formę osadzonej na nóżce miseczki z uchwytem i dziobkiem, w którym umieszczony jest knot, wypełnione tłuszczem, służące w dawnych czasach do oświetlania

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka sprzęty domowe i przedmioty codziennego użytku

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  lampka

Połączenia

  • gliniany kaganek; kaganek górniczy
  • światło kaganka
  • świecić, poświecić, przyświecać kagankiem

Cytaty

Noa przybliżyła kaganek, osłaniając płomyczek dłonią. Ujrzała zmienioną twarz i rozszerzone oczy wychowanki.

źródło: NKJP: Zofia Kossak: Przymierze, 1952

Skinąłem głową i starając się poruszać jak najciszej, wkroczyłem do sypialni oświetlonej jedynie małym płomyczkiem kaganka i zaglądającym do okien księżycem.

źródło: NKJP: Witold Jabłoński: Metamorfozy, 2004

Reynevan obraz widział, był bowiem oświetlony kagankiem.

źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Narrenturm, 2002

Afgańczycy nadal używają świec, kaganków i lamp naftowych.

źródło: NKJP: Zofia Stachura, Henryk Suchar: Szmaragdy lwa, Wprost, 45/1997

Na podwórzu przy ognisku i kagankach organizowane są często średniowieczne uczty.

źródło: NKJP: Maria Kruczkowska: Kasztelan na Gniewie, Gazeta Wyborcza,1996-10-11

Frazeologizmy

ktoś niesie kaganek oświaty
Data ostatniej modyfikacji: 13.01.2017
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj