UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

przestąpić

Chronologizacja

2 połowa XIV w., SStp

Pochodzenie

Czasownik z prefiksem prze- (< psł. *per-) od psł. *stǫpiti 'postawić nogę, zrobić krok, stąpnąć'; zob. stąpać

1. kałużę

Definicja

stawiając krok, przejść powyżej

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

przejść, przekroczyć

Połączenia

przestąpić granicę, próg

Cytaty

	Eliza bez wahania przestąpiła rozsypaną sól, silnie pchnęła Reynevana w pierś. źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Narrenturm, 2002
	Szarpnąłem za klamkę, przestąpiłem próg i oto ujrzałem przed sobą wnętrze szewskiego warsztatu. źródło: NKJP: Jacek Głębski: Droga do Ite, 2006
	Pochylił się i w migotliwym świetle gazowego płomyka ujrzał bladą twarz Meinerera. Przestąpił przez niego i podszedł do drzwi. źródło: NKJP: Marek Krajewski: Koniec świata w Breslau, 2003
	Jeśli przestąpi włócznie najpierw prawą nogą - każde przedsięwzięcie zakończy się szczęśliwie, jeśli lewą - trzeba będzie od zamiaru odstąpić. źródło: NKJP: Gracjan Bojar-Fijałkowski: O zbójcach z Góry Chełmskiej i inne legendy o Koszalinie, 2006

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	przestąpię	przestąpimy
2 os.	przestąpisz	przestąpicie
3 os.	przestąpi	przestąpią

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	przestąpiłem +(e)m przestąpił	przestąpiłam +(e)m przestąpiła	przestąpiłom +(e)m przestąpiło	przestąpiliśmy +(e)śmy przestąpili	przestąpiłyśmy +(e)śmy przestąpiły
2 os.	przestąpiłeś +(e)ś przestąpił	przestąpiłaś +(e)ś przestąpiła	przestąpiłoś +(e)ś przestąpiło	przestąpiliście +(e)ście przestąpili	przestąpiłyście +(e)ście przestąpiły
3 os.	przestąpił	przestąpiła	przestąpiło	przestąpili	przestąpiły

bezosobnik: przestąpiono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		przestąpmy
2 os.	przestąp	przestąpcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	przestąpiłbym bym przestąpił	przestąpiłabym bym przestąpiła	przestąpiłobym bym przestąpiło	przestąpilibyśmy byśmy przestąpili	przestąpiłybyśmy byśmy przestąpiły
2 os.	przestąpiłbyś byś przestąpił	przestąpiłabyś byś przestąpiła	przestąpiłobyś byś przestąpiło	przestąpilibyście byście przestąpili	przestąpiłybyście byście przestąpiły
3 os.	przestąpiłby by przestąpił	przestąpiłaby by przestąpiła	przestąpiłoby by przestąpiło	przestąpiliby by przestąpili	przestąpiłyby by przestąpiły

bezosobnik: przestąpiono by

bezokolicznik: przestąpić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: przestąpiwszy

gerundium: przestąpienie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	przestąpienie	przestąpienia
D.	przestąpienia	przestąpień
C.	przestąpieniu	przestąpieniom
B.	przestąpienie	przestąpienia
N.	przestąpieniem	przestąpieniami
Ms.	przestąpieniu	przestąpieniach
W.	przestąpienie	przestąpienia

imiesłów przymiotnikowy bierny: przestąpiony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	przestąpiony	przestąpiony	przestąpiony	przestąpione	przestąpiona
D.	przestąpionego	przestąpionego	przestąpionego	przestąpionego	przestąpionej
C.	przestąpionemu	przestąpionemu	przestąpionemu	przestąpionemu	przestąpionej
B.	przestąpionego	przestąpionego	przestąpiony	przestąpione	przestąpioną
N.	przestąpionym	przestąpionym	przestąpionym	przestąpionym	przestąpioną
Ms.	przestąpionym	przestąpionym	przestąpionym	przestąpionym	przestąpionej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	przestąpieni	przestąpieni	przestąpione	przestąpione
D.	przestąpionych	przestąpionych	przestąpionych	przestąpionych
C.	przestąpionym	przestąpionym	przestąpionym	przestąpionym
B.	przestąpionych	przestąpionych	przestąpionych	przestąpione
N.	przestąpionymi	przestąpionymi	przestąpionymi	przestąpionymi
Ms.	przestąpionych	przestąpionych	przestąpionych	przestąpionych

odpowiednik aspektowy: przestępować

Składnia

	+	przestąpić	+	CO
	+	przestąpić	+	przez KOGO/CO

2. z nogi na nogę

Definicja

stojąc, zmienić nogę dźwigającą ciężar ciała

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Połączenia

przestąpić z nogi na nogę

Cytaty

Przestąpiła niecierpliwie, kiedy Szczęsny powie swe zdanie, ale on milczał.

źródło: NKJP: Igor Newerly: Pamiątka z Celulozy, 1952

Przestąpiłem z nogi na nogę, pragnąc się wycofać, gdy przybysz skierował na mnie załzawione oczy.

źródło: NKJP: Stanisław Lem: Pamiętnik znaleziony w wannie, 1961

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	przestąpię	przestąpimy
2 os.	przestąpisz	przestąpicie
3 os.	przestąpi	przestąpią

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	przestąpiłem +(e)m przestąpił	przestąpiłam +(e)m przestąpiła	przestąpiłom +(e)m przestąpiło	przestąpiliśmy +(e)śmy przestąpili	przestąpiłyśmy +(e)śmy przestąpiły
2 os.	przestąpiłeś +(e)ś przestąpił	przestąpiłaś +(e)ś przestąpiła	przestąpiłoś +(e)ś przestąpiło	przestąpiliście +(e)ście przestąpili	przestąpiłyście +(e)ście przestąpiły
3 os.	przestąpił	przestąpiła	przestąpiło	przestąpili	przestąpiły

bezosobnik: przestąpiono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		przestąpmy
2 os.	przestąp	przestąpcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	przestąpiłbym bym przestąpił	przestąpiłabym bym przestąpiła	przestąpiłobym bym przestąpiło	przestąpilibyśmy byśmy przestąpili	przestąpiłybyśmy byśmy przestąpiły
2 os.	przestąpiłbyś byś przestąpił	przestąpiłabyś byś przestąpiła	przestąpiłobyś byś przestąpiło	przestąpilibyście byście przestąpili	przestąpiłybyście byście przestąpiły
3 os.	przestąpiłby by przestąpił	przestąpiłaby by przestąpiła	przestąpiłoby by przestąpiło	przestąpiliby by przestąpili	przestąpiłyby by przestąpiły

bezosobnik: przestąpiono by

bezokolicznik: przestąpić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: przestąpiwszy

gerundium: przestąpienie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	przestąpienie	przestąpienia
D.	przestąpienia	przestąpień
C.	przestąpieniu	przestąpieniom
B.	przestąpienie	przestąpienia
N.	przestąpieniem	przestąpieniami
Ms.	przestąpieniu	przestąpieniach
W.	przestąpienie	przestąpienia

odpowiednik aspektowy: przestępować

3. prawo

Definicja

przest.

nie zastosować się do jakichś norm lub ustaleń

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	naruszyć
	hiperonimy:	przekroczyć

Połączenia

przestąpić prawo, rozkaz, ustawę

Cytaty

- Bronia, przeszło 30 lat z tobą żyję, dzieci już w świecie, ani boskich, ani ludzkich praw nie przestąpiłem...

źródło: NKJP: W. Hagedorny: Z cyklu: „Wiejskie pogrzeby”: Powrót, Tygodnik Ciechanowski, 2004-04-21

Postanowiłem jednak, panie Guttmann, że [...] potraktuję pana tak, jakbyś pan był pod łaską, chociaż jesteś pan pod zakonem. Za przestąpienie zakonu będziesz pan dociążany, a nie karany.

źródło: NKJP: Tomasz Piątek: Błogosławiony wiek, 2006

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	przestąpię	przestąpimy
2 os.	przestąpisz	przestąpicie
3 os.	przestąpi	przestąpią

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	przestąpiłem +(e)m przestąpił	przestąpiłam +(e)m przestąpiła	przestąpiłom +(e)m przestąpiło	przestąpiliśmy +(e)śmy przestąpili	przestąpiłyśmy +(e)śmy przestąpiły
2 os.	przestąpiłeś +(e)ś przestąpił	przestąpiłaś +(e)ś przestąpiła	przestąpiłoś +(e)ś przestąpiło	przestąpiliście +(e)ście przestąpili	przestąpiłyście +(e)ście przestąpiły
3 os.	przestąpił	przestąpiła	przestąpiło	przestąpili	przestąpiły

bezosobnik: przestąpiono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		przestąpmy
2 os.	przestąp	przestąpcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	przestąpiłbym bym przestąpił	przestąpiłabym bym przestąpiła	przestąpiłobym bym przestąpiło	przestąpilibyśmy byśmy przestąpili	przestąpiłybyśmy byśmy przestąpiły
2 os.	przestąpiłbyś byś przestąpił	przestąpiłabyś byś przestąpiła	przestąpiłobyś byś przestąpiło	przestąpilibyście byście przestąpili	przestąpiłybyście byście przestąpiły
3 os.	przestąpiłby by przestąpił	przestąpiłaby by przestąpiła	przestąpiłoby by przestąpiło	przestąpiliby by przestąpili	przestąpiłyby by przestąpiły

bezosobnik: przestąpiono by

bezokolicznik: przestąpić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: przestąpiwszy

gerundium: przestąpienie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	przestąpienie	przestąpienia
D.	przestąpienia	przestąpień
C.	przestąpieniu	przestąpieniom
B.	przestąpienie	przestąpienia
N.	przestąpieniem	przestąpieniami
Ms.	przestąpieniu	przestąpieniach
W.	przestąpienie	przestąpienia

imiesłów przymiotnikowy bierny: przestąpiony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	przestąpiony	przestąpiony	przestąpiony	przestąpione	przestąpiona
D.	przestąpionego	przestąpionego	przestąpionego	przestąpionego	przestąpionej
C.	przestąpionemu	przestąpionemu	przestąpionemu	przestąpionemu	przestąpionej
B.	przestąpionego	przestąpionego	przestąpiony	przestąpione	przestąpioną
N.	przestąpionym	przestąpionym	przestąpionym	przestąpionym	przestąpioną
Ms.	przestąpionym	przestąpionym	przestąpionym	przestąpionym	przestąpionej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	przestąpieni	przestąpieni	przestąpione	przestąpione
D.	przestąpionych	przestąpionych	przestąpionych	przestąpionych
C.	przestąpionym	przestąpionym	przestąpionym	przestąpionym
B.	przestąpionych	przestąpionych	przestąpionych	przestąpione
N.	przestąpionymi	przestąpionymi	przestąpionymi	przestąpionymi
Ms.	przestąpionych	przestąpionych	przestąpionych	przestąpionych

Składnia

przestąpić

Frazeologizmy

ktoś przekroczył próg czegoś
ktoś przestąpił próg czegoś
ktoś przestąpił progi czegoś

Data ostatniej modyfikacji: 10.06.2016