UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

satyr

Chronologizacja

1564, Mącz

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m1

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. satyr
satyrowie
ndepr
satyry
depr
D. satyra
satyrów
C. satyrowi
satyrom
B. satyra
satyrów
N. satyrem
satyrami
Ms. satyrze
satyrach
W. satyrze
satyrowie
ndepr
satyry
depr

Pochodzenie

gr. Sátyros

1. bożek

Definicja

w mitologii greckiej bożek płodności i urodzaju, przedstawiany jako mężczyzna z koźlimi nogami i rogami

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność artystyczna człowieka literatura

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja wierzenia i przesądy

Relacje znaczeniowe

synonimy:  faun

Połączenia

  • głowa, twarz satyra; gromady, taniec; widok satyrów

Cytaty

[...] Hyginus (169) niemal zgadza się z nim, że pewnego dnia szukała wody w lesie, a rzuciwszy włócznię w jelenia, przez pomyłkę drasnęła śpiącego satyra.

źródło: NKJP: Zygmunt Kubiak: Mitologia Greków i Rzymian, 2008

Wybór portretu kobiecego, prawdopodobnie matki artysty, zamiast typowego Jordaensa - obrazu pełnego rubasznych satyrów i tłustych nimf - dobrze można zrozumieć.

źródło: NKJP: Dorota Jarecka: Dwa wieki flamandzkiego malarstwa na Zamku Królewskim w Warszawie, Gazeta Wyborcza, 1997-11-18

Dionizos przemierzał ulice w pochodzie satyrów i bachantek.

źródło: NKJP: Joanna Podgórska: Wszystkie Boże Narodzenia, Polityka, 2005-12-24

Zjawiały się [...] często w towarzystwie surowej Artemidy, Hermesa, dość bezceremonialnego Pana albo gromady satyrów, mężczyzn pobudliwych, spokrewnionych ze zwierzętami i przeważnie podpitych.

źródło: NKJP: Jacek Bocheński: Tyberiusz Cezar, 2009

2. rozpustnik

Definicja

książk. 
lubieżny, starszy mężczyzna, który natarczywie okazuje zainteresowanie kobietom

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Określenia fizyczności człowieka płeć

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego seksualność

Relacje znaczeniowe

synonimy:  cap I, faun

Połączenia

  • pożądliwy, rozochocony, stary satyr

Cytaty

Nie były to wyrzuty sumienia człowieka zacnego, który zamienił się w starego pożądliwego satyra, ani wyrzuty sumienia męża honoru przekształcającego się w oszusta, który składa obietnice równie łatwo, jak je łamie.

źródło: NKJP: Marek Krajewski: Festung Breslau, 2006

Nauczony smutnym doświadczeniem trzymałem się jednak na bezpieczny dystans od owych zniewieściałych, zepsutych nicponi. Wspólnik politycznych knowań, przemądry Sas, łowił moje łakome spojrzenia z lubieżnym uśmieszkiem godnym starego satyra.

źródło: NKJP: Witold Jabłoński: Ogród miłości, 2006

Cały czas odnoszę wrażenie, że z jakiegoś powodu uważasz mnie za satyra. Ale ja naprawdę nie zmieniam kobiet jak rękawiczki.

źródło: NKJP: Ewa Siarkiewicz: Kuźnia głupców, 2009

Data ostatniej modyfikacji: 23.10.2017
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj