UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

konsolacja

Chronologizacja

1 połowa XVII w., Kart XVII-XVIII

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. konsolacja
konsolacje
D. konsolacji
konsolacji
neut
konsolacyj
char
C. konsolacji
konsolacjom
B. konsolację
konsolacje
N. konsolacją
konsolacjami
Ms. konsolacji
konsolacjach
W. konsolacjo
konsolacje

Pochodzenie

łac. consolatio ' ulga, pociecha'

1. pocieszenie

Definicja

książk. 
coś, co przynosi ulgę w przeżywanym nieszczęściu lub trudnej sytuacji

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka emocje i uczucia

Relacje znaczeniowe

synonimy:  pociecha, pocieszenie

Cytaty

Proza Myśliwskiego bywa czasem - opisanym w „Kamieniu na kamieniu” - wielkim płaczem, kiedy to łzy spłukują z oczu łuski. Często ociera się o śmierć, ale zmierza ku konsolacji [...].

źródło: NKJP: Tadeusz Komendant: Cały świat, Gazeta Wyborcza, 1997-10-09

Prosto brzmiące konsolacje i uspokojenia, które mają zagłuszyć w nas strach przed cierpieniem czy przed śmiercią, traktuję już z rezerwą.

źródło: NKJP: Robert Siewiorek: Lekcja umierania Księdza Tischnera, Dziennik Zachodni, 2009-10-31

Jest to książka, która w takiej sytuacji niosła [...] katharsis, a więc oczyszczenie i konsolację, aczkolwiek daleka pozostaje od łatwych pocieszeń.

źródło: NKJP: Stanisław Balbus: Świat ze wszystkich stron świata: o Wisławie Szymborskiej, 1996

Przypomnienie tego zwycięskiego sukursu mogło być dla Francuzów świetną - choć nieco spóźnioną - konsolacją po goryczy i po gwałtownych protestach z września 1831 roku [...].

źródło: NKJP: Alina Kowalczykowa: Dramat i teatr romantyczny, 1997

Polubił je jak wypróbowanych przyjaciół, ich ukąszenia traktował jak nieco gruboskórne powitania, a ich łaskotanie – jak wyszukane pieszczoty. Dotyk szczurzych wąsów był jak konsolacja.

źródło: NKJP: Marek Krajewski: Dżuma w Breslau, 2007

2. utwór

Definicja

lit. 
utwór literacki pełniący funkcję pocieszającą

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność artystyczna człowieka literatura

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  utwór

Cytaty

Ponieważ starożytność nie miała ustalonej terminologii na określenie utworu pocieszającego, konsolacji, należałoby więc używać terminów: literatura konsolacyjna, piśmiennictwo konsolacyjne, które odnosiłyby się do utworów w poezji i w prozie.

źródło: NKJP: Waldemar Ceran: Historia i bibliografia rozumowana bizantynologii polskiej, 1999

Przyjęta wyżej definicja nieba pozwala objąć analizą nie tylko utwory religijne, modlitwy, hymny czy też konsolacje, z których wyłania się raj chrześcijański, ale także odnaleźć inne rodzaje nieba.

źródło: NKJP: Maria Chantry: Obraz nieba w liryce Macieja Kazimierza Sarbiewskiego, 1998

3. po pogrzebie

Definicja

książk. 
poczęstunek zorganizowany dla uczestników pogrzebu

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Bieg życia śmierć

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja zwyczaje i obyczaje

Relacje znaczeniowe

synonimy:  stypa

Cytaty

- Zaskoczył mnie klient, który planował stypę dla chorego ojca [...]. - Dwa tygodnie po jego wizycie w restauracji starszy pan zmarł i konsolacja odbyła się w naszej restauracji.

źródło: NKJP: Liliana Bogusiak: Pogrzeb z bankietem, Express Ilustrowany, 2002-06-20

Termin „czarny humor” określa śmiech ze śmierci, umierania, cierpienia, bólu; także śmiech z ludzkich form oswajania śmierci, zatem z kondolencji, żałoby, pogrzebu, konsolacji, cmentarza, itd.

źródło: NKJP: Grzegorz Gazda, Agnieszka Izdebska, Jarosław Płuciennik (red.): Gotycyzm i groza w kulturze, 2003

- Na konsolację tylko ja wódkę i bigos szykowałam [...].

źródło: NKJP: Aneta Augustyn: Ostatnia wola Marii S., Gazeta Wyborcza, 1996-10-09

Dziś stypa coraz częściej nazywana jest elegancko konsolacją [...]. Restauracje zaczynają specjalizować się w urządzaniu tego rodzaju imprez.

źródło: NKJP: Agnieszka Majle, Anna Piejko: Ostatnia usługa, Polityka, 2000-11-04

Ta restauracja [...] organizuje wszystko: chrzciny, bankiety, pierwsze komunie oraz konsolacje, czyli stypy.

źródło: NKJP: Anna Gronczewska:... Zamówić można wszystko, Dziennik Łódzki, 2001-10-12

Data ostatniej modyfikacji: 19.06.2017
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj