UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

wiarołomny

Chronologizacja

XVI w., SPXVI
Na podstawie indeksu haseł.

Odmiana

część mowy: przymiotnik


Stopień równy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. wiarołomny
wiarołomny
wiarołomny
wiarołomne
wiarołomna
D. wiarołomnego
wiarołomnego
wiarołomnego
wiarołomnego
wiarołomnej
C. wiarołomnemu
wiarołomnemu
wiarołomnemu
wiarołomnemu
wiarołomnej
B. wiarołomnego
wiarołomnego
wiarołomny
wiarołomne
wiarołomną
N. wiarołomnym
wiarołomnym
wiarołomnym
wiarołomnym
wiarołomną
Ms. wiarołomnym
wiarołomnym
wiarołomnym
wiarołomnym
wiarołomnej
W. wiarołomny
wiarołomny
wiarołomny
wiarołomne
wiarołomna
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. wiarołomni
wiarołomni
wiarołomne
wiarołomne
D. wiarołomnych
wiarołomnych
wiarołomnych
wiarołomnych
C. wiarołomnym
wiarołomnym
wiarołomnym
wiarołomnym
B. wiarołomnych
wiarołomnych
wiarołomnych
wiarołomne
N. wiarołomnymi
wiarołomnymi
wiarołomnymi
wiarołomnymi
Ms. wiarołomnych
wiarołomnych
wiarołomnych
wiarołomnych
W. wiarołomni
wiarołomni
wiarołomne
wiarołomne

Pochodzenie

Złożenie: wiaro- (zob. wiara) + -łomny (przymiotnik od pol. dawnego łomić < psł. *lomiti 'łamać, rozbijać na kawałki'); por. łamać

1.a sojusznik

Definicja

książk. 
taki, który nie dotrzymując przysięgi, przyrzeczenia, danego słowa lub nie wywiązując się ze zobowiązań, dopuszcza się zdrady

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia osób wchodzących w relacje międzyludzkie

Relacje znaczeniowe

synonimy:  nielojalny, niewierny I
antonimy:  lojalny, wierny I

Połączenia

  • wiarołomny małżonek, mąż, partner, sąsiad, sojusznik; wiarołomna żona
  • wiarołomny i obłudny; niesłowny i wiarołomny
  • być, okazać się wiarołomnym

Cytaty

Każda umowa, czy to feudalna czy handlowa, nakładała zobowiązania na obie strony, a ich niespełnienie oznaczało jej rozwiązanie, a niekiedy i ukaranie wiarołomnego partnera.

źródło: NKJP: Dariusz Piwowarczyk: Słynni rycerze Europy: Rycerze w służbie dam i dworu, 2009

Główna bohaterka, Judyta, dojrzała kobieta, musi rozwieść się z wiarołomnym mężem i opuścić jego mieszkanie.

źródło: NKJP: (emka): Nigdy w życiu, Dziennik Bałtycki, 2004-03-01

Obywatelski „Duch Rzeczypospolitej” przetrwał jednak w polskiej świadomości narodowej i ożywał w chwilach jej zrywów, jak choćby w czasach „Solidarności”, kiedy to dziesięć milionów Polaków [...] pokojowo wypowiedziało posłuszeństwo władzy, którą uważali za wiarołomną i podporządkowaną obcym interesom.

źródło: NKJP: Jerzy Surdykowski: Duch Rzeczypospolitej, 1989

Opowiadanie dotyczy Aleksandra Wielkiego skazującego na śmierć wiarołomnych żołnierzy króla perskiego Dariusza, którzy usiłowali się przypodobać zwycięzcy i ocalić swe życie.

źródło: NKJP: Krzysztof Pawłowski: Retoryka starożytna w kronice Kadłubka. Sztuka narracji, 2003

Składnia

bez ograniczeń + wiarołomny + bez ograniczeń
szyk: neutralny

1.b czyn

Definicja

książk. 
taki, który wynika z tego, że ktoś nie dotrzymując przysięgi, przyrzeczenia, danego słowa lub nie wywiązując się ze zobowiązań, dopuścił się zdrady

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

Cytaty

[...] Rosjanie widzą to inaczej. Dla nich wojna zaczęła się 22 czerwca 1941 r. wiarołomną agresją Niemiec na sojusznika, z którym Niemcy związane były zobowiązaniami traktatowymi.

źródło: NKJP: Władysław Bartoszewski: Szanujmy siebie, Ozon, 2, 2005

Niemiecki cesarz Zygmunt złamał dane słowo i wtrącił Husa do więzienia. Po kilku miesiącach w lochach spalono go na stosie jako heretyka. W odpowiedzi na to wiarołomne postępowanie władcy wybuchła w Czechach rewolucja.

źródło: NKJP: Tomasz Ziętek: Rejza wyznawców kielicha, Tygodnik Rybnicki, 2007-04-17

Zadbano, by każdy wiedział, że Warneńczyk zginął w obronie Europy i wiary, a nie że bitwa pod Warną była efektem wiarołomnego złamania przez rycerskiego króla tylko co zawartej umowy z Turkami.

źródło: NKJP: Ernest Skalski: Sami swoi we własnym domu, Gazeta Wyborcza, 1993-10-02

Postępy demokracji doprowadziły do poważnej erozji zasad cywilizacji europejskiej, zresztą dzieje świata pełne są czynów wiarołomnych i niegodziwych [...].

źródło: Internet: nczas.com/publicystyka

Składnia

bez ograniczeń + wiarołomny + bez ograniczeń
szyk: neutralny
Data ostatniej modyfikacji: 06.06.2016
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj