UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

chociaż

Chronologizacja

1522, SPXVI

Pochodzenie

Od: st.pol. chocia - pierwotnie imiesłowu czynnego czasu teraźniejszego ('chcąc') od st.pol. czasownika chocieć 'chcieć' - wzmocnionego partykułą -ż.

1. mimo że

Definicja

o tym, o czym mowa, można powiedzieć to, co mówię, a nie coś innego, co można by sądzić na podstawie tego, co zostało powiedziane pod danym względem o tym, o czym mowa

Noty o użyciu

1) może wprowadzać parentezę
2) komentarz do całych struktur tematyczno-rematycznych

Warianty

  • choć
  • choćby
  • chociażby

Kategoria znaczeniowa

wykładnik poprawności wnioskowania

Pragmatyka

za pomocą chociaż mówiący może wycofać się z tego, co powiedział wcześniej, np. chociaż nie, chociaż niekoniecznie, chociaż nie tylko

Relacje znaczeniowe

(quasi)synonimy:  jakkolwiek II, mimo że

Cytaty

Prąd powietrza, chociaż ciepły, orzeźwia mnie.

źródło: NKJP: Tadeusz Breza: Urząd, 1984

Nic nie słychać, chociaż już stoję w drzwiach.

źródło: NKJP: Piotr Krawczyk: Plamka światła, 1997

Dlaczego przyjechałam właśnie tutaj, na lotnisko, chociaż samolot do Warszawy odlatuje dopiero za dwanaście godzin?

źródło: NKJP: Maria Nurowska: Rosyjski kochanek, 1996

Zabolało mnie to, chociaż nie powinno.

źródło: NKJP: Jacek Dukaj: W kraju niewiernych, 2005

Było w pani mecenas Różańskiej coś, co mnie od niej odpychało, chociaż musiałem przyznać, że wyglądała cholernie atrakcyjnie.

źródło: NKJP: Michał Bielecki: Osiedle prominentów, 1997

Odmiana

część mowy: spójnik

podklasa: niewłaściwy

Składnia

_, chociaż _
korelat: fakultatywny: to
szyk: zmienny: pozycja centralna lub początkowa względem obu członów
stała pozycja względem wprowadzanego członu

2. minimum

Definicja

mówiący, uznając to, co mówi o tym, o czym mowa za minimum, chciałby, aby było coś więcej niż to, ale zgadza się na to

Warianty

  • choć
  • choćby
  • chociażby

Kategoria znaczeniowa

wykładnik limitatywności

Relacje znaczeniowe

(quasi)synonimy:  bodaj, bodajby

Cytaty

Powinien wysłać ją do szkoły z internatem albo zatrudnić guwernantkę... Albo chociaż gospodynię...

źródło: NKJP: Małgorzata Saramonowicz: Lustra, 1999

- Jeżeli masz chociaż odrobinę przyzwoitości, przestań tam chodzić.

źródło: NKJP: Maria Nurowska: Rosyjski kochanek, 1996

- Nie mógł pan chociaż wiadomości zostawić? Dlaczego się pan nie odezwał?

źródło: NKJP: Jacek Dukaj: W kraju niewiernych, 2005

- A chociaż warta grzechu?

źródło: NKJP: Maria Nurowska: Panny i wdowy. Czyściec, 1993

— Pani Klaudio — zawołał, gdy ją odnalazł — czy może mi pani powtórzyć, MNIEJ WIĘCEJ chociaż, co kapitan mówił do mnie w chwili, gdy weszła pani do kabiny?

źródło: NKJP: Karol Olgierd Borchardt: Szaman morski, 1988

Odmiana

część mowy: partykuła

podklasa: limitatywna

Składnia

chociaż _
ograniczenia zakresu użycia:
nie: z wyrażeniami oznaczającymi maksymalną ilość lub miarę czegoś
nie: z hiperbolą
szyk: zmienny: neutralna antepozycja
Data ostatniej modyfikacji: 20.03.2025
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj