Chronologizacja
Inne znaczenie: 'nazwa daniny'
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | kuna |
kuny |
|
| D. | kuny |
kun |
|
| C. | kunie |
kunom |
|
| B. | kunę |
kuny |
|
| N. | kuną |
kunami |
|
| Ms. | kunie |
kunach |
|
| W. | kuno |
kuny |
1.a zwierzę
Definicja
Pochodzenie
psł. *kuna
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt zwierzęta drapieżne
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt zwierzęta leśne i polne
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | zwierzę |
Połączenia
- kuna i borsuk, kuna i dzik, kuna i kot, kuna i lis, kuna i łasica, kuna i ptak, kuna i tchórz, kuna i zając
- kuna żyje gdzieś
Cytaty
|
W lesie stale [...] coś chrobotało, coś popiskiwało i powarkiwało, co i rusz zapalały się też w mroku blade latarenki ślepiów. Najprawdopodobniej były to kuny lub borsuki [...]. źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Narrenturm, 2002 |
|
|
W polskich miastach kun jest dość dużo, ale spotkać je trudno, bo polują głównie nocą. źródło: NKJP: Adam Wajrak: Kuna miejska i kuna leśna, Gazeta Wyborcza, 1996-02-22 |
|
|
Miasto widziane oczami ssaków, płazów i gadów to wyspy pooddzielane rwącymi rzekami ulic. [...] Lekkie, zwinne kuny radzą sobie doskonale. [...] Wspinają się po drzewach, rynnach, nierównościach murów. Polują na gołębie, wróble, szczury i myszy. źródło: NKJP: Joanna Podgórska: Pałac kultury i natury, Polityka, 2000-07-08 |
|
|
Niedawno właściciel pewnej daczy przydybał kunę na strychu. Zagonił zwierzę do kąta i chciał nastraszyć, wymachując latarką. Kuna jednym kłapnięciem odcięła mu cztery palce. źródło: NKJP: Pogromca drapieżców, Dziennik Polski, 2003-06-21 |
1.b futro
Definicja
Pochodzenie
psł. *kuna
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Ubranie rodzaje i części ubrań
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | futro |
Cytaty
|
Szuby narzucało się i na zbroję. Dobrze, żeby zdobił je pyszny kołnierz z kuny, lisa albo popielicy. źródło: Sylwia Hejno: Złote czasy złotej kury, czyli Lublin za Jagiellonów, Polska the Times, 2011-08-12 (polskatimes.pl) |
|
|
Oczywiście było to mieszczaństwo przeważnie rolnicze, ale względnie [...] zamożne, bo w spisach rzeczy, sporządzonych w księdze radzieckiej Sandomierza po zmarłych mieszczanach, napotykamy: lichtarze srebrne [...], suknię modrą [...], czapkę aksamitną (niewieścią) podszytą kunami [...] itd. źródło: Uchwała nr XXII/120/13 Rady Gminy Turośl, 2013-12-13 (edziennik.bialystok.uw.gov.pl) |
2. waluta
Definicja
Pochodzenie
chorw.
z psł. *kuna
W średniowieczu na terenie Chorwacji skóry kun stanowiły w handlu jednostkę wartości.
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Finanse waluta
Cytaty
|
Godzina jazdy limuzyną Tity, a takich na świecie wyprodukowano tylko 532 sztuk, będzie kosztowała 5000 kun chorwackich (670 euro, czyli 2680 złotych), zaś pół godziny - 3000 kun (400 euro – 1600 złotych). źródło: NKJP: (X): Przejażdżka autem Tity. Wycieczki, Polska. Głos Wielkopolski, 2007-03-28 |
|
|
Urlop w Chorwacji jest tańszy niż we Włoszech, Hiszpanii czy Grecji. Dwie osoby nocujące na kempingu wydadzą ok. 200 kun dziennie. źródło: NKJP: Małgorzata Gradkowska: Dalmacja - świat z kamienia, Dziennik Bałtycki, 2000-08-11 |
3.a obręcz
Definicja
Pochodzenie
Przeniesienie nazwy zwierzęcia na przedmiot (por. np. kozioł ), choć motywacja semantyczna nie jest jasna.
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa więzienie i kara
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja świat dawnych epok i wydarzenia historyczne
Cytaty
|
[...] lokalny pleban niejednokrotnie określił, kogo i za jakie grzechy można zamknąć ku hańbie w żelazne obręcze. Otóż sądownictwo wiejskie często posługiwało się kunami zawieszonymi przy portalach lub na fasadzie kościelnej. Umieszczenie w tym miejscu skazanego w dniach świątecznych dawało pełną gwarancję, że fakt ukarania dojdzie do powszechnej wiadomości, a o to nieraz chodziło. źródło: NKJP: Grzesznicy, kuny i pastorał..., Dziennik Polski,2000-12-09 |
|
|
Przy każdym pręgierzu znajdowała się żelazna kuna do przymykania przestępcy na czas kary. źródło: NKJP: Internet |
|
|
Karę stania w kunie zwykle obywało się od wschodu do zachodu słońca, po czym uwalniano delikwenta. źródło: Internet: kresowiacy.com |
3.b kara
Definicja
Pochodzenie
Od: kuna w zn. 'obręcz'
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa więzienie i kara
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja świat dawnych epok i wydarzenia historyczne
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | kara |
Cytaty
|
W miastach i na wsi sądy często skazywały na karę chłosty, gąsiora lub kuny. źródło: NKJP: Andrzej Chwalba (red.): Obyczaje w Polsce : od średniowiecza do czasów współczesnych: praca zbiorowa, 2004 |
|
|
Karę kuny odbywano w niedziele i święta, a więc wtedy, gdy na mszę świętą ściągało wiele ludzi. źródło: NKJP: Grzesznicy, kuny i pastorał..., Dziennik Polski, 2000-12-09 |