UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

kwatermistrz

Chronologizacja

1 połowa XVIII w., Kart XVII-XVIII

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m1

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	kwatermistrz	kwatermistrze kwatermistrzowie	ndepr
M.	kwatermistrz	kwatermistrze	depr
D.	kwatermistrza	kwatermistrzów
C.	kwatermistrzowi	kwatermistrzom
B.	kwatermistrza	kwatermistrzów
N.	kwatermistrzem	kwatermistrzami
Ms.	kwatermistrzu	kwatermistrzach
W.	kwatermistrzu	kwatermistrze kwatermistrzowie	ndepr
W.	kwatermistrzu	kwatermistrze	depr

Pochodzenie

niem. Quartiermeister

Zob. kwatera, mistrz

1. w wojsku

Definicja

wojsk.

oficer dowództwa, który kieruje zaopatrzeniem, organizuje transport i komunikację oddziałów oraz zajmuje się wszelkimi innymi sprawami gospodarczymi

Wymowa

[kwatermistsz], pot. [kwatermisczsz] lub pot. [kwatermiszczsz]

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna osoby związane z wojskiem i wojną

Cytaty

Funkcje jego wzrosły z chwilą wybuchu wojny domowej. W okresie od 10 stycznia do 31 grudnia 1862 r. był kwatermistrzem odpowiedzialnym za wyżywienie i zakwaterowanie tysięcy żołnierzy, którzy przechodzili przez Nowy Jork [...].

źródło: NKJP: Longin Pastusiak: Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki, 1999

Któregoś dnia Majewski przyjechał pod komendę żukiem z jakimiś ludźmi. Na oczach remontujących robotników zapakował na samochód kilkanaście płyt marmuru. [...] Kwatermistrz zaczął wyjaśniać sprawę i dowiedział się od robotników, że marmur wywiózł „taki mały siwy major” .

źródło: NKJP: Jerzy Jachowicz: Korupcja w policji zielonogórskiej, Gazeta Wyborcza, 1995-12-09

Co do strat wśród piechoty - trudno powiedzieć, ponieważ spadochroniarze działali w maksymalnym rozproszeniu tak, że z przymusu artylerzyści, wyżsi oficerowie, sztabowcy, kwatermistrzowie i lekarze walczyli w pierwszym szeregu z przeciwnikiem.

źródło: NKJP: Internet

2. w harcerstwie

Definicja

środ.

osoba odpowiedzialna za wyżywienie, noclegi i inne sprawy organizacyjne w harcerstwie, straży pożarnej i innych podobnych formacjach lub w czasie oficjalnie zorganizowanych wydarzeń, gromadzących dużą liczbę osób

Wymowa

[kwatermistsz], pot. [kwatermisczsz] lub pot. [kwatermiszczsz]

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Edukacja i oświata organizacje/placówki opiekuńcze i kulturalne

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa policja i inne służby mundurowe

Cytaty

	Na jubileuszowym Zlocie ZHP w Spale w 1935 r. pełnił obowiązki kwatermistrza. źródło: NKJP: Agata Bochenek: Mój ojciec wiceburmistrz, Wieści Podwarszawskie, 2006-09-03
	Adaś [...] wytrwale uprawia [...] pomidory, ogórki, rzodkiewkę. Przed kolacją, po przystępnych cenach, sprzedaje plony kwatermistrzom z letniego obozu. źródło: NKJP: Ryszarda Socha: Lato burych misiów, Dziennik Bałtycki, 1999-08-20
	Pielgrzymka to ogromne przedsięwzięcie logistyczne. Jak mówi Andrzej Betlej, jeden z głównych kwatermistrzów Pieszej Pielgrzymki Krakowskiej na Jasną Górę, przygotowania do następnej zaczynają się właściwie już w momencie zakończenia poprzedniej. Każdy człon ma co najmniej dwóch kwatermistrzów, którzy są odpowiedzialni m.in. za zapewnienie noclegów dla pielgrzymów. źródło: NKJP: Grażyna Starzak: Serce dla pielgrzymki, Dziennik Polski, 2008-05-31
	- Trąbek od miasta rzeczywiście na razie już nie potrzebujemy - dopiero za jakieś pięć lat, kiedy te nowe, od sponsorów, będą się zużywać - mówi st. brygadier Seweryn Dyja, kwatermistrz Komendy Wojewódzkiej Państwowej Straży Pożarnej w Krakowie źródło: NKJP: Promocja z wieży, Dziennik Polski, 2000-11-03

Składnia

kwatermistrz

(CZEGO)

3. dworu

Definicja

w dawnych wiekach: urzędnik, który zajmował się przygotowaniem noclegów dla członków dworu

Wymowa

[kwatermistsz], pot. [kwatermisczsz] lub pot. [kwatermiszczsz]

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja świat dawnych epok i wydarzenia historyczne

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa urzędy i ich funkcjonowanie

Cytaty

W podróżach woźniczy znajdował się stale przy królu obok kwatermistrza królewskiego [...] oraz kwatermistrza dworu. Podczas pobytu w stolicy kwatermistrzowie podlegali marszałkom nadwornym. Zajmowali się rozlokowywaniem dworzan oraz licznych zawsze gości króla.

źródło: Urzędy i godności w dawnej Polsce, Zbigniew Góralski, 1998 (books.google.pl)

[...] według danych [...] kwatermistrza królewskiego Aleksandra Biedrzyckiego, niewielki Kleparz był w stanie dać locum dla 2380 koni!

źródło: Jan M. Małecki: Kraków w wiekach XVI - XVIII, 1994 (books.google.pl)

Z zachowanych opisów dawnych kwater można się także dowiedzieć, że jeszcze na pocz. XVIII w. drzewostany sięgały do Wisły w przysiółkach Podgrabie i Pasternik oraz do głównej drogi biegnącej przez Wolę Batorską. Wówczas nadzór nad puszczą sprawowali z polecenia dworu kwatermistrzowie - Niemcy pochodzenia saskiego.

źródło: NKJP: Wanda Ryszkiewicz: Na straży puszczy, Dziennik Polski, 2006-11-18

Składnia

	+	kwatermistrz	+	(JAKI)
	+	kwatermistrz	+	(CZEGO)

Data ostatniej modyfikacji: 07.08.2017