Chronologizacja
Pochodzenie
Zob. chapać
1. chwycić
Definicja
Warianty
- rzadziej chapsnąć
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt zwyczaje i zachowania zwierząt
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | chłapnąć |
Cytaty
|
A jak będziecie nad Nilem, to uważajcie, żeby was przypadkiem krokodyl nie chapnął. To się tam zdarza. źródło: NKJP: Marian Brandys: Śladami Stasia i Nel, 1974 |
|
|
Hepi zwiewał, a podczas każdego chapnięcia psiej czeluści wyginał miednicę do przodu. źródło: NKJP: Radovan Brenkus: Nieskończenie błękitna zabawa, Akant, 2008-10 |
|
|
Margerita w amoku wyrwała mu z ręki połówkę ciastka i pożarła jednym chapnięciem. źródło: NKJP: Ewa Białołęcka: Róża Selerbergu, 2006 |
|
|
Chapnął ze stołu jeszcze jeden kawałek cukru, a następnie zgrabnym susem pokonał odległość ze stołka do parapetu i wymknął się przez uchylone okno. źródło: NKJP: Ewa Białołęcka: Kamień na szczycie Kroniki Drugiego Kręgu Księga II, 2002 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
chapnę |
chapniemy |
|||
| 2 os. |
chapniesz |
chapniecie |
|||
| 3 os. |
chapnie |
chapną |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
chapnąłem +(e)m chapnął |
chapnęłam +(e)m chapnęła |
chapnęłom +(e)m chapnęło |
chapnęliśmy +(e)śmy chapnęli |
chapnęłyśmy +(e)śmy chapnęły |
| 2 os. |
chapnąłeś +(e)ś chapnął |
chapnęłaś +(e)ś chapnęła |
chapnęłoś +(e)ś chapnęło |
chapnęliście +(e)ście chapnęli |
chapnęłyście +(e)ście chapnęły |
| 3 os. |
chapnął |
chapnęła |
chapnęło |
chapnęli |
chapnęły |
bezosobnik: chapnięto
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
chapnijmy |
|
| 2 os. |
chapnij |
chapnijcie |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
chapnąłbym bym chapnął |
chapnęłabym bym chapnęła |
chapnęłobym bym chapnęło |
chapnęlibyśmy byśmy chapnęli |
chapnęłybyśmy byśmy chapnęły |
| 2 os. |
chapnąłbyś byś chapnął |
chapnęłabyś byś chapnęła |
chapnęłobyś byś chapnęło |
chapnęlibyście byście chapnęli |
chapnęłybyście byście chapnęły |
| 3 os. |
chapnąłby by chapnął |
chapnęłaby by chapnęła |
chapnęłoby by chapnęło |
chapnęliby by chapnęli |
chapnęłyby by chapnęły |
bezosobnik: chapnięto by
bezokolicznik: chapnąć
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
chapnąwszy
gerundium: chapnięcie
rodzaj gramatyczny: dk
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | chapnięcie |
chapnięcia |
| D. | chapnięcia |
chapnięć |
| C. | chapnięciu |
chapnięciom |
| B. | chapnięcie |
chapnięcia |
| N. | chapnięciem |
chapnięciami |
| Ms. | chapnięciu |
chapnięciach |
| W. | chapnięcie |
chapnięcia |
imiesłów przymiotnikowy bierny: chapnięty
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | chapnięty |
chapnięty |
chapnięty |
chapnięte |
chapnięta |
| D. | chapniętego |
chapniętego |
chapniętego |
chapniętego |
chapniętej |
| C. | chapniętemu |
chapniętemu |
chapniętemu |
chapniętemu |
chapniętej |
| B. | chapniętego |
chapniętego |
chapnięty |
chapnięte |
chapniętą |
| N. | chapniętym |
chapniętym |
chapniętym |
chapniętym |
chapniętą |
| Ms. | chapniętym |
chapniętym |
chapniętym |
chapniętym |
chapniętej |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | chapnięci |
chapnięci |
chapnięte |
chapnięte |
| D. | chapniętych |
chapniętych |
chapniętych |
chapniętych |
| C. | chapniętym |
chapniętym |
chapniętym |
chapniętym |
| B. | chapniętych |
chapniętych |
chapniętych |
chapnięte |
| N. | chapniętymi |
chapniętymi |
chapniętymi |
chapniętymi |
| Ms. | chapniętych |
chapniętych |
chapniętych |
chapniętych |
odpowiednik aspektowy: chapać
Składnia
|
+ | chapnąć | + |
KOGO/CO
|
2. zjeść
Definicja
Warianty
- rzadziej chapsnąć
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie czynności związane z jedzeniem
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | zjeść |
Cytaty
|
Zamówiłem jeszcze jedną porcję - oraz trochę spirytusowego octu. Skropiłem, chapnąłem i popiłem kieliszkiem pięknie zmrożonej przez Chłopa „gorzałki z przerębli”. źródło: NKJP: Piotr Bikont: Między panem, chłopem a kontrabasistą, Gazeta Wyborcza, 1996-01-05 |
|
|
[...] w tej potwornej konstrukcji chodzi o to, że można sobie podjechać samochodem i chapnąć coś z grilla nie wychodząc na zewnątrz. źródło: NKJP: Internet |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
chapnę |
chapniemy |
|||
| 2 os. |
chapniesz |
chapniecie |
|||
| 3 os. |
chapnie |
chapną |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
chapnąłem +(e)m chapnął |
chapnęłam +(e)m chapnęła |
chapnęłom +(e)m chapnęło |
chapnęliśmy +(e)śmy chapnęli |
chapnęłyśmy +(e)śmy chapnęły |
| 2 os. |
chapnąłeś +(e)ś chapnął |
chapnęłaś +(e)ś chapnęła |
chapnęłoś +(e)ś chapnęło |
chapnęliście +(e)ście chapnęli |
chapnęłyście +(e)ście chapnęły |
| 3 os. |
chapnął |
chapnęła |
chapnęło |
chapnęli |
chapnęły |
bezosobnik: chapnięto
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
chapnijmy |
|
| 2 os. |
chapnij |
chapnijcie |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
chapnąłbym bym chapnął |
chapnęłabym bym chapnęła |
chapnęłobym bym chapnęło |
chapnęlibyśmy byśmy chapnęli |
chapnęłybyśmy byśmy chapnęły |
| 2 os. |
chapnąłbyś byś chapnął |
chapnęłabyś byś chapnęła |
chapnęłobyś byś chapnęło |
chapnęlibyście byście chapnęli |
chapnęłybyście byście chapnęły |
| 3 os. |
chapnąłby by chapnął |
chapnęłaby by chapnęła |
chapnęłoby by chapnęło |
chapnęliby by chapnęli |
chapnęłyby by chapnęły |
bezosobnik: chapnięto by
bezokolicznik: chapnąć
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
chapnąwszy
gerundium: chapnięcie
rodzaj gramatyczny: dk
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | chapnięcie |
chapnięcia |
| D. | chapnięcia |
chapnięć |
| C. | chapnięciu |
chapnięciom |
| B. | chapnięcie |
chapnięcia |
| N. | chapnięciem |
chapnięciami |
| Ms. | chapnięciu |
chapnięciach |
| W. | chapnięcie |
chapnięcia |
imiesłów przymiotnikowy bierny: chapnięty
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | chapnięty |
chapnięty |
chapnięty |
chapnięte |
chapnięta |
| D. | chapniętego |
chapniętego |
chapniętego |
chapniętego |
chapniętej |
| C. | chapniętemu |
chapniętemu |
chapniętemu |
chapniętemu |
chapniętej |
| B. | chapniętego |
chapniętego |
chapnięty |
chapnięte |
chapniętą |
| N. | chapniętym |
chapniętym |
chapniętym |
chapniętym |
chapniętą |
| Ms. | chapniętym |
chapniętym |
chapniętym |
chapniętym |
chapniętej |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | chapnięci |
chapnięci |
chapnięte |
chapnięte |
| D. | chapniętych |
chapniętych |
chapniętych |
chapniętych |
| C. | chapniętym |
chapniętym |
chapniętym |
chapniętym |
| B. | chapniętych |
chapniętych |
chapniętych |
chapnięte |
| N. | chapniętymi |
chapniętymi |
chapniętymi |
chapniętymi |
| Ms. | chapniętych |
chapniętych |
chapniętych |
chapniętych |
odpowiednik aspektowy: chapać
Składnia
|
|
+ | chapnąć | + |
CO
|
3. zdobyć
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | zdobyć |
Cytaty
|
Chapnęliśmy ukradkiem deski z budowy i zrobiliśmy w tej pralni salkę amfiteatralną. źródło: NKJP: Katarzyna Kachel: Chłopak, który został królem, Gazeta Krakowska, 2006-10-13 |
|
|
- Trzeba strajkować bezterminowo. Tylko obawiam się, czy nam zapłacą za czas strajku? Jeżeli mi chapną milion za bezterminowy, to już świadczeń nie opłacę. źródło: NKJP: Olena Skwieciński, Szcz: Obyś dzieci uczył..., Gazeta Wyborcza, 1993-05-10 |
|
|
Mówiąc inaczej, na papierze „zniszczył” drogi, mosty i przepusty byle tylko chapnąć 6,5 mln złotych na konto gminy na likwidację szkód powodziowych. źródło: NKJP: Konstanty Migdał: Chmury nad Tymbarkiem, Gazeta Krakowska, 2001-08-31 |
|
|
Co do prywatyzacji, to ktoś próbował chapnąć ośrodek za bezcen, doprowadzając go do upadku. źródło: NKJP: Wyciąganie złotej żyły, Dziennik Polski, 2001-11-23 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
chapnę |
chapniemy |
|||
| 2 os. |
chapniesz |
chapniecie |
|||
| 3 os. |
chapnie |
chapną |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
chapnąłem +(e)m chapnął |
chapnęłam +(e)m chapnęła |
chapnęłom +(e)m chapnęło |
chapnęliśmy +(e)śmy chapnęli |
chapnęłyśmy +(e)śmy chapnęły |
| 2 os. |
chapnąłeś +(e)ś chapnął |
chapnęłaś +(e)ś chapnęła |
chapnęłoś +(e)ś chapnęło |
chapnęliście +(e)ście chapnęli |
chapnęłyście +(e)ście chapnęły |
| 3 os. |
chapnął |
chapnęła |
chapnęło |
chapnęli |
chapnęły |
bezosobnik: chapnięto
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
chapnijmy |
|
| 2 os. |
chapnij |
chapnijcie |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
chapnąłbym bym chapnął |
chapnęłabym bym chapnęła |
chapnęłobym bym chapnęło |
chapnęlibyśmy byśmy chapnęli |
chapnęłybyśmy byśmy chapnęły |
| 2 os. |
chapnąłbyś byś chapnął |
chapnęłabyś byś chapnęła |
chapnęłobyś byś chapnęło |
chapnęlibyście byście chapnęli |
chapnęłybyście byście chapnęły |
| 3 os. |
chapnąłby by chapnął |
chapnęłaby by chapnęła |
chapnęłoby by chapnęło |
chapnęliby by chapnęli |
chapnęłyby by chapnęły |
bezosobnik: chapnięto by
bezokolicznik: chapnąć
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
chapnąwszy
gerundium: chapnięcie
rodzaj gramatyczny: dk
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | chapnięcie |
chapnięcia |
| D. | chapnięcia |
chapnięć |
| C. | chapnięciu |
chapnięciom |
| B. | chapnięcie |
chapnięcia |
| N. | chapnięciem |
chapnięciami |
| Ms. | chapnięciu |
chapnięciach |
| W. | chapnięcie |
chapnięcia |
imiesłów przymiotnikowy bierny: chapnięty
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | chapnięty |
chapnięty |
chapnięty |
chapnięte |
chapnięta |
| D. | chapniętego |
chapniętego |
chapniętego |
chapniętego |
chapniętej |
| C. | chapniętemu |
chapniętemu |
chapniętemu |
chapniętemu |
chapniętej |
| B. | chapniętego |
chapniętego |
chapnięty |
chapnięte |
chapniętą |
| N. | chapniętym |
chapniętym |
chapniętym |
chapniętym |
chapniętą |
| Ms. | chapniętym |
chapniętym |
chapniętym |
chapniętym |
chapniętej |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | chapnięci |
chapnięci |
chapnięte |
chapnięte |
| D. | chapniętych |
chapniętych |
chapniętych |
chapniętych |
| C. | chapniętym |
chapniętym |
chapniętym |
chapniętym |
| B. | chapniętych |
chapniętych |
chapniętych |
chapnięte |
| N. | chapniętymi |
chapniętymi |
chapniętymi |
chapniętymi |
| Ms. | chapniętych |
chapniętych |
chapniętych |
chapniętych |
odpowiednik aspektowy: chapać
Składnia
|
|
+ | chapnąć | + |
CO
|
4. zgarnąć
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa policja i inne służby mundurowe
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | zgarnąć |
Cytaty
|
– Tego pierwszego napastnika to nie widziałem, ale ten drugi skakał akurat jak przechodziłem – opowiada naoczny świadek zdarzenia. – Tylko jęknął i zaczął biec. Ale na jednej sprawnej nodze nie szło mu to za dobrze. No to go chapnęli. źródło: NKJP: Mariusz Pietrzyk: Połamali kobiecie żebra, Trybuna Śląska, 2000-12-13 |
|
|
Wzięli go i pytają: „Wy jesteście ułan?” „Tak”. „A z którego pułku...? A pieniądze skąd...? A po polsku to źle mówicie...” No i chapnęli go jako szpiega. źródło: NKJP: Kisielewski Stefan: Abecadło Kisiela, 1990 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
chapnę |
chapniemy |
|||
| 2 os. |
chapniesz |
chapniecie |
|||
| 3 os. |
chapnie |
chapną |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
chapnąłem +(e)m chapnął |
chapnęłam +(e)m chapnęła |
chapnęłom +(e)m chapnęło |
chapnęliśmy +(e)śmy chapnęli |
chapnęłyśmy +(e)śmy chapnęły |
| 2 os. |
chapnąłeś +(e)ś chapnął |
chapnęłaś +(e)ś chapnęła |
chapnęłoś +(e)ś chapnęło |
chapnęliście +(e)ście chapnęli |
chapnęłyście +(e)ście chapnęły |
| 3 os. |
chapnął |
chapnęła |
chapnęło |
chapnęli |
chapnęły |
bezosobnik: chapnięto
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
chapnijmy |
|
| 2 os. |
chapnij |
chapnijcie |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
chapnąłbym bym chapnął |
chapnęłabym bym chapnęła |
chapnęłobym bym chapnęło |
chapnęlibyśmy byśmy chapnęli |
chapnęłybyśmy byśmy chapnęły |
| 2 os. |
chapnąłbyś byś chapnął |
chapnęłabyś byś chapnęła |
chapnęłobyś byś chapnęło |
chapnęlibyście byście chapnęli |
chapnęłybyście byście chapnęły |
| 3 os. |
chapnąłby by chapnął |
chapnęłaby by chapnęła |
chapnęłoby by chapnęło |
chapnęliby by chapnęli |
chapnęłyby by chapnęły |
bezosobnik: chapnięto by
bezokolicznik: chapnąć
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
chapnąwszy
gerundium: chapnięcie
rodzaj gramatyczny: dk
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | chapnięcie |
chapnięcia |
| D. | chapnięcia |
chapnięć |
| C. | chapnięciu |
chapnięciom |
| B. | chapnięcie |
chapnięcia |
| N. | chapnięciem |
chapnięciami |
| Ms. | chapnięciu |
chapnięciach |
| W. | chapnięcie |
chapnięcia |
imiesłów przymiotnikowy bierny: chapnięty
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | chapnięty |
chapnięty |
chapnięty |
chapnięte |
chapnięta |
| D. | chapniętego |
chapniętego |
chapniętego |
chapniętego |
chapniętej |
| C. | chapniętemu |
chapniętemu |
chapniętemu |
chapniętemu |
chapniętej |
| B. | chapniętego |
chapniętego |
chapnięty |
chapnięte |
chapniętą |
| N. | chapniętym |
chapniętym |
chapniętym |
chapniętym |
chapniętą |
| Ms. | chapniętym |
chapniętym |
chapniętym |
chapniętym |
chapniętej |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | chapnięci |
chapnięci |
chapnięte |
chapnięte |
| D. | chapniętych |
chapniętych |
chapniętych |
chapniętych |
| C. | chapniętym |
chapniętym |
chapniętym |
chapniętym |
| B. | chapniętych |
chapniętych |
chapniętych |
chapnięte |
| N. | chapniętymi |
chapniętymi |
chapniętymi |
chapniętymi |
| Ms. | chapniętych |
chapniętych |
chapniętych |
chapniętych |
Składnia
|
|
+ | chapnąć | + |
KOGO
|