Chronologizacja
Pochodzenie
psł. *dъno 'spód, dno'
1. doliny
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia ukształtowanie terenu
Połączenia
- błotniste, kamieniste, żwirowate; wiślane dno
- dno doliny, dołu, jaru, wąwozu; basenu, jeziora, kanału, morza, rzeki, stawu; kopalni
Cytaty
|
Zszedłem na samo dno tej nieczynnej kopalni. źródło: NKJP: K.Jakubowski: Z Mickiewiczem na Krymie, Tygodnik Ciechanowski, 2005-02-11 |
|
|
Dziecko, aby stanąć na palcach na dnie basenu, musi mieć co najmniej 1,40 m wzrostu. źródło: NKJP: Adam Ligiecki: Brodzik potrzebny od zaraz, Echo Dnia, 2004-11-24 |
|
|
Gdy zaczęła się ulewa, chciała schronić się w szałasie na dnie wąwozu. źródło: NKJP: Piszczałki na cztery strony świata, Dziennik Polski, 2002-07-26 - Magazyn - |
|
|
Ciągnie, cholera, można wilka złapać - usprawiedliwiał się, rzucając skórki na dno dołu. źródło: NKJP: Wojciech Żukrowski: Za kurtyną mroku. Zabawa w chowanego, 1995 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: n2
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | dno |
dna |
|
| D. | dna |
den |
|
| C. | dnu |
dnom |
|
| B. | dno |
dna |
|
| N. | dnem |
dnami |
|
| Ms. | dnie |
dnach |
|
| W. | dno |
dna |
Składnia
|
+ | dno | + |
CZEGO
|
2. szklanki
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości przestrzeni miejsce i jego usytuowanie w przestrzeni
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | spód | |
| hiperonimy: | powierzchnia |
Połączenia
- pojedyncze, podwójne; aluminiowe, miedziane dno
- dno butelki, garnka, miski, szklanki, talerza; łodzi; skrzynki, studni, szuflady, walizki
Cytaty
|
Wysypuję zawartość pudełka na dno łodzi szukając przynęty, która może obudzić śpiącego sandacza. źródło: NKJP: Kapryśne łowy, Dziennik Polski - Nowy Sącz, 2002-11-14 |
|
|
Wkładam pudełko w podwójne dno szafy. źródło: NKJP: Marek Bukowski: Wysłannik szatana, 1999 |
|
|
Na dnie szklanki zastygła brązowa lawa fusów, a po jej powierzchni buszowały słoneczne refleksy. źródło: NKJP: Olga Tokarczuk: Prawiek i inne czasy, 1996 |
|
|
Aby pozbyć się piasku, który może gromadzić się na dnie garnka, kończymy płukanie odcedzając ziarno na sitku. źródło: NKJP: Stanisława Olko: Makrobiotyka w polskiej kuchni czyli Powrót do dawnego naturalnego sposobu odżywiania, 1994 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: n2
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | dno |
dna |
|
| D. | dna |
den |
|
| C. | dnu |
dnom |
|
| B. | dno |
dna |
|
| N. | dnem |
dnami |
|
| Ms. | dnie |
dnach |
|
| W. | dno |
dna |
Składnia
|
|
+ | dno | + |
CZEGO
|
3. nędzy
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające
Relacje znaczeniowe
| antonimy: | szczyt |
Połączenia
- dno nędzy, upadku, upokorzenia; przygnębienia, rozpaczy, samotności
- strącony; stoczyć się na dno czegoś
Cytaty
|
Dla mężczyzny wypastować podłogę to dno upadku, ale też mam wrażenie, że kobiety niezbyt chętnie dopuszczają mężczyzn do zajęć domowych i dzieci. źródło: NKJP: Anna Bikont: Z Anną TITKOW rozmawia Anna Bikont, Gazeta Wyborcza, 1995-04-08 |
|
|
Artysta u szczytu sławy pohańbiony i strącony na dno samotności. źródło: NKJP: Joanna Podgórska: W księgarni, 2005 |
|
|
Ostateczne zwycięstwo odniosłeś w czasie swojej męki i śmierci, gdy zstąpiłeś na samo dno upokorzenia, wyrzeczenia i ogołocenia się ze wszystkiego, gdy z grobu powstałeś w chwale zwycięzcy. źródło: NKJP: Tadeusz Loska: Wszystkie moje źródła są w Tobie: nabożeństwa eucharystyczne : godziny święte-spotkania modlitewne, 1999 |
|
|
Ważne jest, by nie pozwolić tym zdarzeniom podciąć sobie skrzydeł i nie stoczyć się na dno rozpaczy. źródło: NKJP: Marta Jesionowska: Sposób na dobry dzień, 2000 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: n2
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | dno |
dna |
|
| D. | dna |
den |
|
| C. | dnu |
dnom |
|
| B. | dno |
dna |
|
| N. | dnem |
dnami |
|
| Ms. | dnie |
dnach |
|
| W. | dno |
dna |
Inne uwagi
Zwykle lp
4. zupełne
Definicja
Noty o użyciu
Używane także w ekspresywnych wyrażeniach typu: dno i dwa (trzy, cztery...) metry mułu , dno, wodorosty i dwa (trzy, czeery...) metry mułu , wzmacniających negatywną postawę mówiącego.
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | porażka |
Połączenia
- ostatnie; prawdziwe; totalne, zupełne dno
Cytaty
|
Popatrzcie tylko, Europa chce legalizować małżeństwa pederastów. To już koniec, całkowite dno, zupełna degeneracja. źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: Wieże z kamienia, 2004 |
|
|
Film to flaki z olejem ... książka to zupełne dno ... czytałem 100 razy lepsze pozycje w tym temacie. źródło: NKJP: Internet |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: n2
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | dno |
dna |
|
| D. | dna |
den |
|
| C. | dnu |
dnom |
|
| B. | dno |
dna |
|
| N. | dnem |
dnami |
|
| Ms. | dnie |
dnach |
|
| W. | dno |
dna |
Inne uwagi
Zwykle lp