UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

żuć

Chronologizacja

XV w., SStp

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	żuję	żujemy
2 os.	żujesz	żujecie
3 os.	żuje	żują

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	żułem +(e)m żuł	żułam +(e)m żuła	żułom +(e)m żuło	żuliśmy +(e)śmy żuli	żułyśmy +(e)śmy żuły
2 os.	żułeś +(e)ś żuł	żułaś +(e)ś żuła	żułoś +(e)ś żuło	żuliście +(e)ście żuli	żułyście +(e)ście żuły
3 os.	żuł	żuła	żuło	żuli	żuły

bezosobnik: żuto

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę żuł będę żuć	będę żuła będę żuć	będę żuło będę żuć	będziemy żuli będziemy żuć	będziemy żuły będziemy żuć
2 os.	będziesz żuł będziesz żuć	będziesz żuła będziesz żuć	będziesz żuło będziesz żuć	będziecie żuli będziecie żuć	będziecie żuły będziecie żuć
3 os.	będzie żuł będzie żuć	będzie żuła będzie żuć	będzie żuło będzie żuć	będą żuli będą żuć	będą żuły będą żuć

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		żujmy
2 os.	żuj	żujcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	żułbym bym żuł	żułabym bym żuła	żułobym bym żuło	żulibyśmy byśmy żuli	żułybyśmy byśmy żuły
2 os.	żułbyś byś żuł	żułabyś byś żuła	żułobyś byś żuło	żulibyście byście żuli	żułybyście byście żuły
3 os.	żułby by żuł	żułaby by żuła	żułoby by żuło	żuliby by żuli	żułyby by żuły

bezosobnik: żuto by

bezokolicznik: żuć

imiesłów przysłówkowy współczesny: żując

gerundium: żucie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	żucie	żucia
D.	żucia	żuć
C.	żuciu	żuciom
B.	żucie	żucia
N.	żuciem	żuciami
Ms.	żuciu	żuciach
W.	żucie	żucia

imiesłów przymiotnikowy czynny: żujący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	żujący	żujący	żujący	żujące	żująca
D.	żującego	żującego	żującego	żującego	żującej
C.	żującemu	żującemu	żującemu	żującemu	żującej
B.	żującego	żującego	żujący	żujące	żującą
N.	żującym	żującym	żującym	żującym	żującą
Ms.	żującym	żującym	żującym	żującym	żującej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	żujący	żujący	żujące	żujące
D.	żujących	żujących	żujących	żujących
C.	żującym	żującym	żującym	żującym
B.	żujących	żujących	żujących	żujące
N.	żującymi	żującymi	żującymi	żującymi
Ms.	żujących	żujących	żujących	żujących

imiesłów przymiotnikowy bierny: żuty

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	żuty	żuty	żuty	żute	żuta
D.	żutego	żutego	żutego	żutego	żutej
C.	żutemu	żutemu	żutemu	żutemu	żutej
B.	żutego	żutego	żuty	żute	żutą
N.	żutym	żutym	żutym	żutym	żutą
Ms.	żutym	żutym	żutym	żutym	żutej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	żuci	żuci	żute	żute
D.	żutych	żutych	żutych	żutych
C.	żutym	żutym	żutym	żutym
B.	żutych	żutych	żutych	żute
N.	żutymi	żutymi	żutymi	żutymi
Ms.	żutych	żutych	żutych	żutych

Pochodzenie

psł. *žьvati, *žujǫ 'żuć, przeżuwać'

1. gumę

Definicja

rozgniatać coś zębami i obracać to w ustach

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie czynności związane z jedzeniem

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt zwyczaje i zachowania zwierząt

Relacje znaczeniowe

synonimy:

przeżuwać

Połączenia

żuć gumę; tytoń; liście
żuć powoli
zacząć, przestać/przestawać żuć

Cytaty

	Słodycze można jeść, ale nie codziennie i powinno się zawsze myć po nich zęby, ewentualnie żuć gumę bezcukrową. źródło: NKJP: (X): Słodycze i słone przekąski, Polityka, 2004-11-20
	„Właściwie nakazał, narzucił mu swoją odwagę...” - rozmyśla chłopiec i usilnie żuje twarde, niedobre mięso. źródło: NKJP: Roman Bratny: Kolumbowie — rocznik 20, 1957
	Konie okryte derkami żują obrok z zarzuconego na łeb worka. źródło: NKJP: Marek Nowakowski: Powidoki, 2010
	Leniwie żuł pestki słonecznika i pluł skorupkami. źródło: NKJP: Iwona Surmik: Ostatni smok, 2005
	Babcia smażyła kotlety i rozmawiała z sąsiadką, ciągle coś żująca starsza pani nadal mówiła o wróżbach, omenach i innych czarnych kotach, to już było nie do wytrzymania. źródło: NKJP: Robert Dudek: Mięsny książę, 1997

Składnia

żuć

2. słowa

Definicja

długo i głęboko się nad czymś zastanawiać

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

Relacje znaczeniowe

synonimy:

przeżuwać

Cytaty

Obserwując przez okno jabłonki, relikt lepszej przeszłości domu i jego okolic, żuła gorycz.

źródło: NKJP: Piotr Zaremba: Plama na suficie, 2004

To czepianie się czegoś z przeszłości, tego, co było przyjemnością, co było rozkoszą, czepianie się kurczowe, żucie w myślach [...].

źródło: NKJP: Tomasz Jastrun: Rzeka podziemna, 2005

[...] Widzimy jakiegoś dziwacznego pajaca jarmarcznego, o przylizanej czuprynie, oku niczym guzik metalowy, żującego słowa z wielkim trudem.

źródło: NKJP: Jerzy Adamski: Świat jako niespełnienie albo samobójstwo Don Juana, 2000

Składnia

żuć

Data ostatniej modyfikacji: 16.04.2018