Chronologizacja
Pochodzenie
Zob. powinien
1. rodzicielska
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa regulacje prawne
Połączenia
- ludzka; narodowa, obywatelska, społeczna, zawodowa; moralna, patriotyczna; chrześcijańska, dziennikarska, małżeńska, rodzicielska, żołnierska; prawna, ustawowa; codzienna; elementarna, główna, podstawowa, święta, zwykła; narzucona; moja, nasza powinność; konstytucyjne; rodzinne; służbowe, wojskowe; niezbywalne; określone powinności; powinność etyczna, religijna; ubezpieczeniowa; powinności obronne; podatkowe
- powinności wobec Boga; kraju, narodu, państwa; rodziny, społeczeństwa; NATO
- powinność i obowiązek; powinności i zobowiązania
- rodzaj; głos; poczucie, porządek; sfera, system, zakres powinności
- powinność obowiązuje
- spełnić/spełniać, wypełnić/wypełniać, czynić, pełnić, znać swoją powinność; realizowanie, wykonywanie powinności
Cytaty
|
Praca jest powinnością człowieka: zarówno wobec Boga, jak też wobec ludzi, zarówno wobec własnej rodziny, jak też wobec narodu - społeczeństwa, do którego należy. źródło: NKJP: Jarosław Józef Szczepański: Górnik polski, 2005 |
|
|
[...] członkowie grupy charytatywnej dostrzegają potrzeby ludzi w wieku sędziwym i reagują na nie, traktując to jako swą chrześcijańską powinność. źródło: NKJP: Waldemar Wasilewski: Oni też będą starzy..., Trybuna Śląska, 2001-12-18 |
|
|
W świetle tych przepisów, gwarantowanie ochrony własności jest konstytucyjną powinnością państwa [...] źródło: NKJP: Sprawozdanie z 65. posiedzenia Senatu RP część 2, wersja robocza, 4. kadencja |
|
|
Opuszczając uczelnię i podejmując pracę pedagogiczną, nauczyciel musi mieć świadomość swoich moralnych powinności wobec uczniów, rodziców i społeczeństwa. źródło: NKJP: Barbara Tarnowska: Etyka zawodu nauczyciela, Wychowawca, 2002-02 |
|
|
Artyści wystąpią w Bazylice św. Floriana w Krakowie [...] z pieśniami, wierszami i melodiami, dedykowanymi Ojcu Świętemu. W tym właśnie kościele przed wielu laty pełnił duszpasterskie powinności Karol Wojtyła. źródło: NKJP: (mar): Struna światła, Gazeta Krakowska, 2001-07-07 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: , ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | powinność |
powinności |
|
| D. | powinności |
powinności |
|
| C. | powinności |
powinnościom |
|
| B. | powinność |
powinności |
|
| N. | powinnością |
powinnościami |
|
| Ms. | powinności |
powinnościach |
|
| W. | powinności |
powinności |
Składnia
|
+ | powinność | + |
(KOGO)
|
|
+ | powinność | + |
(JAKA)
|
2. pańszczyźniana
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Finanse podatki, opłaty, świadczenia pieniężne
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja świat dawnych epok i wydarzenia historyczne
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | świadczenie |
Połączenia
- powinności pańszczyźniane
Cytaty
|
W 1726 wybuchło w powiecie kozielskim powstanie chłopów niezadowolonych ze wzrostu powinności pańszczyźnianych (w 1711 tylko w Ciężkowicach uwolniono od pańszczyzny chłopów, zobowiązując ich do płacenia czynszów). źródło: NKJP: Lech Szaraniec: Górny Śląsk, 1997 |
|
|
Z roku na rok pogłębiała się przepaść między bogaczami a uciskaną, pozbawioną wolności osobistej biedotą, nękaną niemiłosiernie ciągłymi powinnościami i podatkami. źródło: NKJP: Zenon Kosidowski: Opowieści biblijne, 1963 |
|
|
[...] każde odrębne gospodarstwo było obciążone osobną powinnością pańszczyźnianą. źródło: NKJP: Izabella Bukraba-Rylska: Socjologia wsi polskiej , 2008 |
|
|
W latach 1872-1873 przeprowadzono reformę rolną, [...] Sporządzono kataster i zniesiono powinności feudalne. Chłop, zamiast oddawać panu połowę zbioru ryżu, płacił do kas skarbowych podatek gruntowy. źródło: NKJP: Janusz Pajewski: Historia powszechna 1871-1918, 1967 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: , ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | powinność |
powinności |
|
| D. | powinności |
powinności |
|
| C. | powinności |
powinnościom |
|
| B. | powinność |
powinności |
|
| N. | powinnością |
powinnościami |
|
| Ms. | powinności |
powinnościach |
|
| W. | powinności |
powinności |
Inne uwagi
Zwykle lm