UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

kolędować

Chronologizacja

1566, SPXVI
Inne znaczenie: 'dawać podarek noworoczny'

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. kolęduję
 kolędujemy
2 os. kolędujesz
 kolędujecie
3 os. kolęduje
 kolędują

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. kolędowałem
+(e)m kolędował
 kolędowałam
+(e)m kolędowała
 kolędowałom
+(e)m kolędowało
 kolędowaliśmy
+(e)śmy kolędowali
 kolędowałyśmy
+(e)śmy kolędowały
2 os. kolędowałeś
+(e)ś kolędował
 kolędowałaś
+(e)ś kolędowała
 kolędowałoś
+(e)ś kolędowało
 kolędowaliście
+(e)ście kolędowali
 kolędowałyście
+(e)ście kolędowały
3 os. kolędował
 kolędowała
 kolędowało
 kolędowali
 kolędowały

bezosobnik: kolędowano

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę kolędował
będę kolędować
 będę kolędowała
będę kolędować
 będę kolędowało
będę kolędować
 będziemy kolędowali
będziemy kolędować
 będziemy kolędowały
będziemy kolędować
2 os. będziesz kolędował
będziesz kolędować
 będziesz kolędowała
będziesz kolędować
 będziesz kolędowało
będziesz kolędować
 będziecie kolędowali
będziecie kolędować
 będziecie kolędowały
będziecie kolędować
3 os. będzie kolędował
będzie kolędować
 będzie kolędowała
będzie kolędować
 będzie kolędowało
będzie kolędować
 będą kolędowali
będą kolędować
 będą kolędowały
będą kolędować

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. kolędujmy
2 os. kolęduj
 kolędujcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. kolędowałbym
bym kolędował
 kolędowałabym
bym kolędowała
 kolędowałobym
bym kolędowało
 kolędowalibyśmy
byśmy kolędowali
 kolędowałybyśmy
byśmy kolędowały
2 os. kolędowałbyś
byś kolędował
 kolędowałabyś
byś kolędowała
 kolędowałobyś
byś kolędowało
 kolędowalibyście
byście kolędowali
 kolędowałybyście
byście kolędowały
3 os. kolędowałby
by kolędował
 kolędowałaby
by kolędowała
 kolędowałoby
by kolędowało
 kolędowaliby
by kolędowali
 kolędowałyby
by kolędowały

bezosobnik: kolędowano by

bezokolicznik: kolędować

imiesłów przysłówkowy współczesny: kolędując

gerundium: kolędowanie

imiesłów przymiotnikowy czynny: kolędujący

Pochodzenie

Zob.  kolęda 

1. śpiewać

Definicja

śpiewać w okresie Bożego Narodzenia pieśni religijne związane z narodzeniem Chrystusa

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Religia – kościół sakramenty i obrzędy religijne

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja uroczystości i święta

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  śpiewać

Połączenia

  • chór, zespół kolędował; rodzina kolędowała; artyści, domownicy kolędowali
  • kolędować przy akompaniamencie akordeonu, gitary, pianina..., przy choince, przy kominku, przy świątecznym, wigilijnym... stole, przy szopce, przy żłóbku
  • kolędować z rodziną
  • chóralnie, rodzinnie, wspólnie kolędować
  • kolędować i łamać się opłatkiem; kolędować i składać życzenia
  • tradycja, zwyczaj kolędowania

Cytaty

Przy świątecznym stole lubią wspólnie kolędować. [...]. Najczęściej pobrzmiewa „Oj maluśki, maluśki”.

źródło: NKJP: Małgorzata Szymańska: Dom w teatrze, teatr w domu, Dziennik Bałtycki, 1999-12-27

Radni Rady Miejskiej gościli w parafii [...], gdzie wspólnie kolędowali i dzieląc się opłatkiem, składali sobie życzenia noworoczne.

źródło: NKJP: Radni w parafii, Dziennik Polski, 2003-02-03

W sobotnie popołudnie w kościele [...] kolędował zespół Arka Noego. To już drugi tego rodzaju występ [...].

źródło: NKJP: Blisko Poznania, Gazeta Poznańska, 2005-01-24

Spotkanie rozpoczęło się od wspólnego kolędowania przy choince.

źródło: NKJP: Katarzyna Świątek: Gwiazdkowe spotkanie z Polichnie, Nakielski Czas, 2003-01-09

Po kolacji wigilijnej przy – jak co roku żywej – choince rozdajemy prezenty i kolędujemy przy kominku.

źródło: NKJP: Wigilia u..., Tygodnik Regionalny „Gazeta Częstochowska”, 2007-12-20

2. z turoniem

Definicja

odwiedzać w okresie Bożego Narodzenia domy, uczestnicząc w obrzędzie ludowym połączonym ze śpiewem kolęd - pieśni

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja uroczystości i święta

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja zwyczaje i obyczaje

Połączenia

  • dzieci, grupy kolędowały
  • kolędować po domach, po wsi, po zagrodach
  • kolędować z gwiazdą, z szopką, z turoniem
  • tradycja, zwyczaj kolędowania

Cytaty

[...] zapamiętał licznych kolędników z kobyłką i turoniem. Sam też kolędował, ale zaznacza, że na jego ulicy chodziło się z gwiazdą.

źródło: NKJP: Noc magicznej mocy, Dziennik Polski, 2002-12-24

Z oświetloną szopką, koniecznie z gwiazdą na szczycie lub z samą kolorową ruchomą gwiazdą, czasem inscenizując jasełka, kolędowaliśmy bez końca, zwiastując radość zbawienia.

źródło: NKJP: Stanisław Nowak: Przynaglony miłością, 2008

Wszyscy dobrze się znamy, bo łączą nas więzi rodzinne i już jako mali chłopcy w Boże Narodzenie chodziliśmy kolędować po domach. Podtrzymujemy tradycję, a ludzie nadal nam otwierają drzwi.

źródło: NKJP: Herody na ulicach, Trybuna Śląska, 2003-01-19

Pozostał [...] zwyczaj kolędowania. Na wielu wsiach od Wigilii do Popielca chodzą od domu do domu kolędnicy. Mają ze sobą szopkę, gwiazdę, są przebrani za dziada, Heroda, turonia, śpiewają, odgrywają scenki rodzajowe i składają życzenia.

źródło: NKJP: Magdalena Grochowalska: Wigilijne zwyczaje, Express Ilustrowany, 2002-12-05

3. wizytować

Definicja

będąc księdzem, odbywać wizyty u parafian po świętach Bożego Narodzenia

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Religia – kościół sakramenty i obrzędy religijne

Połączenia

  • ksiądz kolędował
  • kolędować po domach, po parafii

Cytaty

Na 40 mieszkań, w których kolędował jeden z księży w Jastrzębiu-Zdroju, w ośmiu mąż lub żona przebywali w krajach UE. W niektórych domach za granicą byli oboje rodzice.

źródło: NKJP: Nie tylko Ameryka, Dziennik Polski, 2006-06-30

Księża zazwyczaj zaczynają kolędować około godz. 15-16. Szczegółowy plan z podziałem na ulice i domy powinien być wywieszony w przedsionku kościoła.

źródło: NKJP: (m.ż.): Najważniejsza jest obecność, Dziennik Bałtycki, 2005-01-02

Niekiedy kolędującemu księdzu towarzyszą ministranci.

źródło: NKJP: Internet

Czym tak naprawdę jest kolędowanie księdza po parafii? Dla wielu [...] ludzi jest to ważne wydarzenie. Ludzie przygotowują się, sprzątają mieszkanie, ubierają się odświętnie, czasami nawet rezygnują w dniu kolędy z zajęć poza domem.

źródło: NKJP: Jan Paulas: Oni nas stworzyli, 2002-04

4. po instytucjach

Definicja

pot. 
udawać się do różnych osób i instytucji, aby zdobyć fundusze na jakiś cel albo wsparcie w jakiejś sprawie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Połączenia

  • kolędować po firmach, po urzędach
  • kolędować od drzwi do drzwi

Cytaty

Jego książki spadały z planów, artykuły się nie ukazywały i Lolo zaczął przemyśliwać o wyjeździe z Polski. [...] Konwicki próbował go pokrzepić. Nagabywał wydawców i redaktorów, kolędował po różnych instancjach, ale wszędzie wiało chłodem.

źródło: NKJP: Jacek Żakowski: Opowieści, Gazeta Wyborcza, 1993-12-23

O wykonanie tego ogrodzenia [...] kolędowaliśmy u kolejnych ekip samorządowych naszej gminy. Wreszcie, dzięki pomocy radnych z naszego okręgu [...] uporządkowanie terenu [...] przybrało realne kształty...

źródło: NKJP: Mur jaki jest, każdy widzi, Dziennik Polski, 1999-11-13

Profesor [...] wyznaczył termin operacji na 9 lutego. [...] Czas płynął, a pieniędzy było wciąż mało i mało. [...] Pani Joanna z mężem wydrukowała ulotki, kolędowali z nimi od drzwi do drzwi. Odwiedzali trójmiejskie firmy i redakcje.

źródło: NKJP: Irena Łaszyn: Szansa dla Nikoli, Wieczór Wybrzeża, 2001-01-31

Najważniejszym problemem, ale z pomocą i życzliwością sponsorów do przebrnięcia, będą finanse na organizację jubileuszu. Miasto raczej nic nie da, więc „Wartaki’’ będą kolędować po prywatnych firmach.

źródło: NKJP: AK: Śmignęło 30 lat, Gazeta Poznańska, 2003-01-18

Dla mnie jako urzędnika państwowego to jest zawstydzające, że muszę kolędować po urzędach centralnych, aby organ państwowy rangi konstytucyjnej przeżył [...].

źródło: NKJP: 82. posiedzenie Senatu RP, stenogram

Składnia

bez ograniczeń + kolędować +
DOKĄD
Data ostatniej modyfikacji: 30.11.2018
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN