UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

szczepić

Chronologizacja

2 połowa XIV w., SStp

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	szczepię	szczepimy
2 os.	szczepisz	szczepicie
3 os.	szczepi	szczepią

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	szczepiłem +(e)m szczepił	szczepiłam +(e)m szczepiła	szczepiłom +(e)m szczepiło	szczepiliśmy +(e)śmy szczepili	szczepiłyśmy +(e)śmy szczepiły
2 os.	szczepiłeś +(e)ś szczepił	szczepiłaś +(e)ś szczepiła	szczepiłoś +(e)ś szczepiło	szczepiliście +(e)ście szczepili	szczepiłyście +(e)ście szczepiły
3 os.	szczepił	szczepiła	szczepiło	szczepili	szczepiły

bezosobnik: szczepiono

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę szczepił będę szczepić	będę szczepiła będę szczepić	będę szczepiło będę szczepić	będziemy szczepili będziemy szczepić	będziemy szczepiły będziemy szczepić
2 os.	będziesz szczepił będziesz szczepić	będziesz szczepiła będziesz szczepić	będziesz szczepiło będziesz szczepić	będziecie szczepili będziecie szczepić	będziecie szczepiły będziecie szczepić
3 os.	będzie szczepił będzie szczepić	będzie szczepiła będzie szczepić	będzie szczepiło będzie szczepić	będą szczepili będą szczepić	będą szczepiły będą szczepić

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		szczepmy
2 os.	szczep	szczepcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	szczepiłbym bym szczepił	szczepiłabym bym szczepiła	szczepiłobym bym szczepiło	szczepilibyśmy byśmy szczepili	szczepiłybyśmy byśmy szczepiły
2 os.	szczepiłbyś byś szczepił	szczepiłabyś byś szczepiła	szczepiłobyś byś szczepiło	szczepilibyście byście szczepili	szczepiłybyście byście szczepiły
3 os.	szczepiłby by szczepił	szczepiłaby by szczepiła	szczepiłoby by szczepiło	szczepiliby by szczepili	szczepiłyby by szczepiły

bezosobnik: szczepiono by

bezokolicznik: szczepić

imiesłów przysłówkowy współczesny: szczepiąc

gerundium: szczepienie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	szczepienie	szczepienia
D.	szczepienia	szczepień
C.	szczepieniu	szczepieniom
B.	szczepienie	szczepienia
N.	szczepieniem	szczepieniami
Ms.	szczepieniu	szczepieniach
W.	szczepienie	szczepienia

imiesłów przymiotnikowy czynny: szczepiący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	szczepiący	szczepiący	szczepiący	szczepiące	szczepiąca
D.	szczepiącego	szczepiącego	szczepiącego	szczepiącego	szczepiącej
C.	szczepiącemu	szczepiącemu	szczepiącemu	szczepiącemu	szczepiącej
B.	szczepiącego	szczepiącego	szczepiący	szczepiące	szczepiącą
N.	szczepiącym	szczepiącym	szczepiącym	szczepiącym	szczepiącą
Ms.	szczepiącym	szczepiącym	szczepiącym	szczepiącym	szczepiącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	szczepiący	szczepiący	szczepiące	szczepiące
D.	szczepiących	szczepiących	szczepiących	szczepiących
C.	szczepiącym	szczepiącym	szczepiącym	szczepiącym
B.	szczepiących	szczepiących	szczepiących	szczepiące
N.	szczepiącymi	szczepiącymi	szczepiącymi	szczepiącymi
Ms.	szczepiących	szczepiących	szczepiących	szczepiących

imiesłów przymiotnikowy bierny: szczepiony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	szczepiony	szczepiony	szczepiony	szczepione	szczepiona
D.	szczepionego	szczepionego	szczepionego	szczepionego	szczepionej
C.	szczepionemu	szczepionemu	szczepionemu	szczepionemu	szczepionej
B.	szczepionego	szczepionego	szczepiony	szczepione	szczepioną
N.	szczepionym	szczepionym	szczepionym	szczepionym	szczepioną
Ms.	szczepionym	szczepionym	szczepionym	szczepionym	szczepionej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	szczepieni	szczepieni	szczepione	szczepione
D.	szczepionych	szczepionych	szczepionych	szczepionych
C.	szczepionym	szczepionym	szczepionym	szczepionym
B.	szczepionych	szczepionych	szczepionych	szczepione
N.	szczepionymi	szczepionymi	szczepionymi	szczepionymi
Ms.	szczepionych	szczepionych	szczepionych	szczepionych

odpowiednik aspektowy: zaszczepić

Pochodzenie

psł. *ščepiti / *ščepati 'łupać, rozszczepiać'; 'rozszczepiać drzewko'

Znaczenie medyczne jest kalką fr. vacciner

1. przeciw grypie

Definicja

wprowadzać do organizmu szczepionkę, aby uodpornić go na określoną chorobę chorobę

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie leki i sposoby leczenia, zabiegi, sprzęty medyczne

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	zaszczepiać
	hiperonimy:	uodparniać

Połączenia

szczepić szczepionką
szczepić dzieci, pacjenta; koty, lisy, psy
szczepić grypę
szczepić przeciw grypie

Cytaty

	Jak się więc rzekło, niewiele, prócz tej ciemnej, mrozem zakutej celi, zostało mi w pamięci z Odessy. Wiem jeszcze, że szczepili nam tam ospę. źródło: NKJP: Beata Obertyńska: W domu niewoli, 2005
	W 1972 r. całą wieś szczepiono przeciw dżumie. źródło: NKJP: Miłada Jędrysik: Albania, Gazeta Wyborcza, 1998-12-11
	My szczepimy nasze ptaki na wszystko co możliwe, więc mamy kontakty z przedstawicielami firm farmaceutycznych francuskich i holenderskich. źródło: NKJP: Wojciech Markiewicz: Kto pocałuje kurę, Polityka, 2006-03-18
	W Warszawie istnieje minimalne zagrożenie wścieklizną, bo wszystkie psy w mieście są szczepione. źródło: NKJP: Maria Wiernikowska: Wojna z psami?, Gazeta Wyborcza, 1994-06-13
	Od stuleci szczepiono nią ludzi. Zdzierano krosty chorym i materiał z tych krost wcierano w nacięcia robione na skórze zdrowych dzieci, licząc, że nie zachorują one na ospę, a jeżeli nawet, to w postaci lżejszej, która da im szansę przeżycia. źródło: NKJP: Anna Bikont, Sławomir Zagórski: Sadźmy, przyjacielu, szczepionki, Gazeta Wyborcza, 1998-05-15

Składnia

+	szczepić	+	KOMU/CZEMU + CO
+	szczepić	+	KOGO/CO + przeciw CZEMU
+	szczepić	+	KOGO/CO + na CO
+	szczepić	+	KOGO/CO + CZYM

2. jabłoń

Definicja

ogrod.

uszlachetniać roślinę, w specjalny sposób umieszczając na niej pączki lub pędy innej odmiany lub innego gatunku

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin ogrodnictwo i dbałość o rośliny

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	zaszczepiać
	hiperonimy:	uszlachetniać

Cytaty

	Po dwóch - trzech latach, gdy dziczki okrzepły, oswoiły się z nową ziemią namaszczoną ludzkim łajnem, Adaś szczepił je oczkami wyciętymi z drzew szlachetnych, zalewając rany specjalnym klejem, żywicą, zalepiając ośródką chleba maczanego w miodzie. źródło: NKJP: Tadeusz Nowak: Półbaśnie, 1976
	Na głogu sadownicy szczepią porzeczki i agrest. źródło: NKJP: Rozalia Ćwiertnia: Głogi nasze i obce, Gazeta Krakowska, 2003-10-09
	Po co szczepić rośliny? Natura napracowała się miliony lat nad ewolucją roślin tak, aby były one jak najlepiej przystosowane do życia. źródło: NKJP: Pielęgnacja, Polityka, 2009-04-11
	Na bieżąco usuwamy uschnięte gałęzie drzew i krzewów oraz odrosty korzeniowe szczepionych krzewów, na przykład róż – w przeciwnym razie roślina szlachetna zostanie bardzo osłabiona. źródło: NKJP: Kuba Olejniczak, Michał Podemski: Porady dla ogrodników na wrzesień. Pora na cebulki, Dziennik Zachodni, 2004-08-24
	Zrastanie się szczepionych zrazów oberżyny przebiegało prędzej, gdy traktowano powierzchnię cięć IBA 100 mg/L. źródło: NKJP: Leszek S. Jankiewicz (red.): Regulatory wzrostu i rozwoju roślin: zastosowanie w ogrodnictwie, rolnictwie, leśnictwie i w kulturach tkanek, 1997

Składnia

	+	szczepić	+	CO + CZYM
	+	szczepić	+	CO + na CZYM

3. rewolucję

Definicja

powodować, że ktoś uzna jakąś ideę za swoją i zaangażuje się w jej realizację

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Relacje znaczeniowe

synonimy:

wpajać, wszczepiać, zaszczepiać

Cytaty

	Rewolucję łatwo szczepić w biednych narodach, weź Rosjan, weź Chińczyków. źródło: NKJP: Wojciech Żukrowski: Kamienne tablice, 1966
	Był 1989 r. i Słobodzian szczepiła w słuchaczach odpowiedzialność za nowy kraj, namawiała do budowania. Życiem i kinem. Zapraszała twórców: Wajdę, Kieślowskiego, Łozińskiego, Królikiewicza. I oni dawali impuls. źródło: NKJP: Ewa Winnicka: Noże w wodzie, Polityka, 2003-06-28
	Komunizm miał też jakąś złowrogą wiedzę o naturze ludzkiej, a zwłaszcza o jej ciemnej stronie. Umiał szczepić utopijną wiarę, mobilizować ludzi do darmowej pracy przy odbudowie powojennej [...]. źródło: NKJP: Teresa Bogucka: Obraza rozumu, Gazeta Wyborcza, 1992-06-26
	Podobnie idee Emersona, ojca Ameryki, idee polegania na sobie, szczepił Amerykanom legendarny dzisiaj, a wykpiwany niemiłosiernie za swoją naiwność, Horatio Alger, autor powiastek o drodze od czyszczenia butów do milionów. źródło: NKJP: Stefan Bratkowski: Wyznanie Donkiszota, Gazeta Wyborcza, 1992-08-06
	Oczywiście, znajomość futbolu Ameryka zawdzięcza Europejczykom, zwłaszcza Brytyjczykom. To angielscy marynarze, handlowcy, inżynierowie i nauczyciele jeszcze u schyłku XIX w. szczepili nową namiętność w Rio de Janeiro, Buenos Aires, Montevideo, Santiago czy Limie. źródło: NKJP: Tomasz Wołek: Czy istnieje futbol europejski?, Polityka, 2008-06-07

Składnia

+	szczepić	+	CO + w KIM/CZYM
+	szczepić	+	CO + KOMU/CZEMU
+	szczepić	+	CO + GDZIE

Data ostatniej modyfikacji: 05.12.2016