Chronologizacja
Pochodzenie
łac. fōrma 'kształt, model; piękno; układ; sposób; forma gramatyczna'
1. książkowa
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
ATEMATYCZNY
Połączenia
- forma książkowa, papierowa; pisemna; elektroniczna; klasyczna, nowoczesna, tradycyjna
- forma kontaktu, komunikacji, protestu, przekazu, rozrywki;
- w formie kwadratu, koła; książki, listu, wiersza
- mieć, przybierać, stanowić formę czegoś
Cytaty
|
– Zapewne wiesz, mój drogi – wycedził profesor; to „ty” nie wróżyło najlepiej – że co do mnie, miłość ojcowska przeważa nad wszelkimi innymi formami miłości, w rodzaju miłości braterskiej do przyjaciół mi równych czy miłości kobiet, które mi się podobały. źródło: NKJP: Jerzy Sosnowski: Prąd zatokowy, 2003 |
|
|
Język koptyjski to późna forma języka egipskiego, zapisywanego nie hieroglifami, lecz rozszerzonym o kilka znaków greckim alfabetem. źródło: NKJP: Tomasz Mirkowicz: Pielgrzymka do Ziemi Świętej Egiptu, 1999 |
|
|
Przez lata czekania ich jedyną formą kontaktu były listy. źródło: NKJP: Max Cegielski: Apokalipso, 2004 |
|
|
Należy wymagać, aby oświadczenie małżonków miało formę aktu notarialnego [...] źródło: NKJP: Postanowienie z dnia 22 lutego 2007 r., III CSK 344/06, Orzecznictwo Sądu Najwyższego, Izba Cywilna |
|
|
Leonid Bernstein twierdził, że „IX Symfonia” Beethovena jest najbardziej uniwersalną muzyką, że dociera do młodych i starych, bogatych i biednych, niesie ze sobą boskość nawet tym, którym nie odpowiadają żadne formy zinstytucjonalizowanej religii. źródło: NKJP:Paweł Franczak, Zawód: kompozytor , Esensja, 2008-11 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | forma |
formy |
|
| D. | formy |
form |
|
| C. | formie |
formom |
|
| B. | formę |
formy |
|
| N. | formą |
formami |
|
| Ms. | formie |
formach |
|
| W. | formo |
formy |
Składnia
|
+ | forma | + |
CZEGO
|
|
|
+ | forma | + |
JAKA
|
2. albo treść
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność artystyczna człowieka
Połączenia
- czysta forma, forma epicka, klasyczna, literacka
- przerost formy nad treścią
- treść i forma
Cytaty
|
Okazało się, że Paweł odkrył właśnie literaturę fantasy. Ponieważ sięgnął po „Czarnoksiężnika z Archipelagu”, temat wydał mi się wyjątkowo wdzięczny. Zarówno treść, jak i forma stały się podstawą namiętnej dyskusji o trudzie dochodzenia do wiedzy o sobie, o konieczności poświęcenia spraw błahych dla większego celu. źródło: NKJP: Martyna Żandarska-Ochnik: Pan wichrów i powiewów, 2008 |
|
|
Po dzisiejszej lekcji wydaje mi się, że uchwyciłem co nieco, jak to jest z tym Chopinem: forma klasyczna, bardzo jasna, precyzyjna - i niepowtarzalne, jemu tylko właściwe nasycenie uczuciem, poezją, czymś bardzo osobistym, liryzmem, polskością źródło: NKJP: Krystyna Berwińska: Con Amore, 1976 |
|
|
Profesorowie Uniwersytetu Jagiellońskiego wystosowali list do swego kolegi, posła z listy BBWR, wybitnego ekonomisty prof. Adama Krzyżanowskiego. Przedstawiali fakty dotyczące Brześcia, stwierdzali, że hańbią one imię Polski w Europie i wzywali Krzyżanowskiego do publicznego wystąpienia. List podpisało 45 profesorów UJ.[...] Forma listu do Krzyżanowskiego stawiała go w sytuacji bez wyjścia. źródło: NKJP: Andrzej Garlicki, Polityka , 2007-04-21 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | forma |
formy |
|
| D. | formy |
form |
|
| C. | formie |
formom |
|
| B. | formę |
formy |
|
| N. | formą |
formami |
|
| Ms. | formie |
formach |
|
| W. | formo |
formy |
3. muzyczna
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność artystyczna człowieka
Połączenia
- wielkie formy (literackie, muzyczne, operowe)
Cytaty
|
[...] dość posłuchać takich rzeczy jak „It Was a Very Good Year” czy „Crazy Love”, by przekonać się, że nawet tak bezpretensjonalna forma muzyczna jak piosenka bywa sztuką najwyższego lotu. źródło: NKJP: Mirosław Pęczak: Duety na pożegnanie, Polityka , 2004-09-11 |
|
|
Interesuje mnie medal jako forma plastyczna oraz ze względów historycznych jako upamiętnienie ważnych wydarzeń i postaci – mówi częstochowianin, który nie tylko zbiera medale, ale także sam je projektuje i wykonuje. źródło: NKJP: Upamiętniają postaci, Dziennik Zachodni, 2004-11-16 |
|
|
Sceniczne wyobrażenie Męki Pańskiej, jako forma dramatyczna, rozwinęło się w średniowieczu. źródło: NKJP: Halina Zaleska: Misterium Pasyjne w Skawie, Tygodnik Podhalański nr 8, 1997 |
|
|
W czwartek dyrygent nie miał tych wątpliwości, doskonale połączył barokowe formy taneczne z witalnością Strawińskiego i ostrością jego harmoniki. źródło: NKJP: Prezent imieninowy, Dziennik Polski, 2008-05-10 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | forma |
formy |
|
| D. | formy |
form |
|
| C. | formie |
formom |
|
| B. | formę |
formy |
|
| N. | formą |
formami |
|
| Ms. | formie |
formach |
|
| W. | formo |
formy |
Składnia
|
|
+ | forma | + |
JAKA
|
4. do ciasta
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie miejsca, osoby, przedmioty, sytuacje związane z jedzeniem
Połączenia
- forma odlewnicza
- forma do lodów, do deserów, do galaret, do ciast, do wypieków, do pieczenia; do cegieł
Cytaty
|
Oczywiście pełno było w kuchni kociołków, saganów, miedzianych i pobielanych wewnątrz garnków, wanienek do gotowania ryb, donic do pieczenia bab, ozdobnych form do lodów i deserów. źródło: NKJP: Irena Domańska-Kubiak: Zakątek pamięci: życie w XIX-wiecznych dworkach kresowych, 2004 |
|
|
Wzdłuż ściany przeciwległej do ściennych kredensów zgromadzono chyba wszystkie istniejące kucharskie utensylia. Na kołeczkach wisiały formy do wypieków. źródło: NKJP: Krystyna Uniechowska: Apokryf wenecki, 2004 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | forma |
formy |
|
| D. | formy |
form |
|
| C. | formie |
formom |
|
| B. | formę |
formy |
|
| N. | formą |
formami |
|
| Ms. | formie |
formach |
|
| W. | formo |
formy |
5. u krawca
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kształty i figury
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Ubranie czynności, przedmioty i osoby związane z robieniem i noszeniem ubrań
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | wykrój |
Połączenia
- papierowa forma; forma krawiecka
Cytaty
|
Mam do sprzedania formę krawiecką na żakiet damski, widoczny na zdjęciu źródło: Internet: Allegro.pl |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | forma |
formy |
|
| D. | formy |
form |
|
| C. | formie |
formom |
|
| B. | formę |
formy |
|
| N. | formą |
formami |
|
| Ms. | formie |
formach |
|
| W. | formo |
formy |
6. gramatyczna
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Język
Połączenia
- forma fleksyjna, gramatyczna; dokonana, niedokonana; podstawowa
- forma odmiany, wyrazu; mianownika liczby mnogiej, czasu przeszłego; trybu rozkazującego
- używać, wybrać jakąś formę
Cytaty
|
Żeńska postać nazwiska opiera się bowiem na przymiotnikowej formie dzierżawczej, która w sposób doskonały wyraża mieszczańską ideę posiadania i przynależności, podczas gdy wiadomo już, że rozwód jest w toku. źródło: NKJP: Magdalena Tulli: Tryby, 2003 |
|
|
Ale uświadomił sobie, że jego plan, wyrażony w takiej formie gramatycznej - w pierwszej osobie liczby pojedynczej czasu przyszłego dokonanego - przedstawia się wątpliwie pod względem stylistycznym, śmiesznie wręcz. źródło: NKJP: Sławomir Mrożek: Opowiadania i donosy 1980-1989, 1989 |
|
|
Iwan chciał wymyślić jakieś ładne zdrobnienie dla swojej dziewczyny i wymyślił: – Na razie musimy, Sal. Salomei spodobała się ta forma jej imienia [...] źródło: NKJP: Mirosław M. Bujko: Złoty pociąg, 2006 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | forma |
formy |
|
| D. | formy |
form |
|
| C. | formie |
formom |
|
| B. | formę |
formy |
|
| N. | formą |
formami |
|
| Ms. | formie |
formach |
|
| W. | formo |
formy |
7. organizmów żywych
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I PRZYRODA
Połączenia
- formy skalne; roślinne, zwierzęce
Cytaty
|
A poza tym przez te miliony lat ewolucja posunęłaby się znowu naprzód; oczywiście nie byłoby żadnych kręgowców, ale prymitywne formy przybrzeżne. źródło: NKJP: Dolina Będkowska, Dziennik Zachodni, 2005-02-24 |
|
|
Koło wodospadu Szum wyrasta charakterystyczna forma skalna Iglica o wysokości około 25 metrów. źródło: NKJP: Jan Gać: Grecja kulturowy przewodnik po Grecji bizantyńskiej, 2007 |
|
|
[...] ilu dorosłych nowotarżan byłoby w stanie odpowiedzieć np., jakie dwa zabytkowe obrazy znajdują się w kościółku św. Anny, co skłoniło człowieka z paleolitu do przebywania w okolicach Nowego Targu i czym się zajmował, jakie formy roślinne są typowe dla torfowisk wysokich, w którym roku i w jakim punkcie miasta nastąpiło odsłonięcie pomnika Władysława Orkana? źródło: NKJP: Skąd się wzięli osadnicy, Dziennik Polski, 2006-02-03 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | forma |
formy |
|
| D. | formy |
form |
|
| C. | formie |
formom |
|
| B. | formę |
formy |
|
| N. | formą |
formami |
|
| Ms. | formie |
formach |
|
| W. | formo |
formy |
8. stan zdrowia
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Określenia fizyczności człowieka sprawność i wydolność organizmu
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | kondycja, samopoczucie |
Połączenia
- dobra, zła forma; forma fizyczna, psychiczna
Cytaty
|
W ogóle nie był w najlepszej formie psychicznej w tamtych miesiącach, stawał przed komisją poborową i powiedzieli, że jednak go przenoszą do rezerwy [...] źródło: NKJP: Wiesław Paweł Szymański: Niedźwiedź w katedrze, 1981 |
|
|
- Myśleli, że mnie przywiozą na noszach albo z butlą na plecach, a ja - jak nowo narodzona. W lepszej formie od męża, bo jemu zaraz nerkę wycięli. źródło: NKJP: Irena Morawska, PATRZAJ W SERCE, Gazeta Wyborcza, 1992-06-10 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | forma |
formy |
|
| D. | formy |
form |
|
| C. | formie |
formom |
|
| B. | formę |
formy |
|
| N. | formą |
formami |
|
| Ms. | formie |
formach |
|
| W. | formo |
formy |
9. w sporcie
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Sport czynności związane ze sportem
ATEMATYCZNY
Połączenia
- mistrzowska, rewelacyjna, życiowa forma; forma aktorska, sportowa;
- sprawdzian, szczyt formy
- utrzymać, szlifować; stracić, odzyskać formę
- być bez formy; wracać do formy
- dbać o formę
- być w formie
Cytaty
|
To samo dotyczy warunkowania: jednorazowy akt zmiany nie wystarczy. To tak, jakbyś raz poszedł na trening i oczekiwał, że pozostaniesz zdrowy i w formie do końca życia, że od razu będziesz miał sprawne stawy, silne mięśnie i nieprawdopodobny refleks. źródło: NKJP: Arkadiusz Bednarski: Modelowanie przeznaczenia. Praktyczne metody wywierania wpływu na własne życie, 2008 |
|
|
Chciałbym utrzymać formę na mecze reprezentacji Polski. źródło: NKJP: BUNDESLIGA. 19. kolejka, Gazeta Wyborcza, 1996-02-19 |
|
|
,,Facet w czerni’’ powraca i to mocą rolą. Krytycy są zachwyceni Willem. Po chwilowym spadku formy aktorskiej , znowu jest gwiazdą pierwszej wielkości. źródło: NKJP: Gazeta Poznańska, 2002-03-15 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | forma |
formy |
|
| D. | formy |
form |
|
| C. | formie |
formom |
|
| B. | formę |
formy |
|
| N. | formą |
formami |
|
| Ms. | formie |
formach |
|
| W. | formo |
formy |