UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

przekonać się

Chronologizacja

2 połowa XV w., SStp
Inne znaczenie: 'przegrać swoją sprawę'

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. przekonam się
przekonamy się
2 os. przekonasz się
przekonacie się
3 os. przekona się
przekonają się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. przekonałem się
+(e)m się przekonał
przekonałam się
+(e)m się przekonała
przekonałom się
+(e)m się przekonało
przekonaliśmy się
+(e)śmy się przekonali
przekonałyśmy się
+(e)śmy się przekonały
2 os. przekonałeś się
+(e)ś się przekonał
przekonałaś się
+(e)ś się przekonała
przekonałoś się
+(e)ś się przekonało
przekonaliście się
+(e)ście się przekonali
przekonałyście się
+(e)ście się przekonały
3 os. przekonał się
przekonała się
przekonało się
przekonali się
przekonały się

bezosobnik: przekonano się

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. przekonajmy się
2 os. przekonaj się
przekonajcie się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. przekonałbym się
bym się przekonał
przekonałabym się
bym się przekonała
przekonałobym się
bym się przekonało
przekonalibyśmy się
byśmy się przekonali
przekonałybyśmy się
byśmy się przekonały
2 os. przekonałbyś się
byś się przekonał
przekonałabyś się
byś się przekonała
przekonałobyś się
byś się przekonało
przekonalibyście się
byście się przekonali
przekonałybyście się
byście się przekonały
3 os. przekonałby się
by się przekonał
przekonałaby się
by się przekonała
przekonałoby się
by się przekonało
przekonaliby się
by się przekonali
przekonałyby się
by się przekonały

bezosobnik: przekonano by się

bezokolicznik: przekonać się

imiesłów przysłówkowy uprzedni: przekonawszy się

gerundium: przekonanie się

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. przekonanie się
przekonania się
D. przekonania się
przekonań się
C. przekonaniu się
przekonaniom się
B. przekonanie się
przekonania się
N. przekonaniem się
przekonaniami się
Ms. przekonaniu się
przekonaniach się
W. przekonanie się
przekonania się

odpowiednik aspektowy: przekonywać się

Pochodzenie

Zob. przekonać

1. o stanie faktycznym

Definicja

nabrać pewności, że coś jest prawdziwe lub słuszne

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

Połączenia

  • przekonać się o efektach, o umiejętnościach, o walorach, o wartości, o zaletach; o istnieniu czegoś; o prawdziwości, o słuszności czegoś, o skuteczności czegoś
  • przekonać się boleśnie, naocznie, osobiście
  • przekonać się samemu
  • można, móc, warto przekonać się
  • przekonać się na miejscu; na własne oczy

Cytaty

Przyznaję, że eksperyment nie miał sensu. - A nie mówiłem? No cóż, przekonał się pan o tym na własnej skórze.

źródło: NKJP: Jacek Głębski: Kuracja, 1998

Nawet ci, co zamiast kupić auto, postanawiają tylko wynająć je na trochę, nie mają lekkiego życia. Boleśnie przekonali się o tym odwiedzający nas pewnego lata Ma i Mi, urocza para polsko-holenderska.

źródło: NKJP: Kamila Sławińska: Nowy Jork. Przewodnik niepraktyczny, 2008

Idąc przy starszej pani, dziewczyna przekonała się najpierw, że w pobliżu jej nowego domu stoi sporo starych i brzydkich, jedno- lub dwupiętrowych budynków z przyległymi od tyłu lub z boku ni to podwórkami, ni ogródkami.

źródło: NKJP: Piotr Zaremba: Plama na suficie, 2004

Wszystko się ułoży i dopiero w ślubnej łożnicy małżonek przekona się, że nie jest dziewicą.

źródło: NKJP: Iwona Surmik: Ostatni smok, 2005

Jeśli obiecywano mu niezależność, to szybko przekonał się, gdzie leżą jej granice.

źródło: NKJP: Wawrzyniec Smoczyński: Kuszenie Kouchnera, Polityka, 2009-02-14

Składnia

bez ograniczeń + przekonać się +
o CZYM
bez ograniczeń + przekonać się +
że ZDANIE
bez ograniczeń + przekonać się +
ZDANIE PYTAJNO-ZALEŻNE

2. siebie nawzajem

Definicja

spowodować, że wzajemnie nabiera się pewności, że coś jest prawdziwe lub słuszne

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

Cytaty

Prof. Kot nie miał zwyczaju przyznawać racji rozmówcy, toteż nie przekonaliśmy się nawzajem.

źródło: NKJP: Kazimierz Osmecki Iranek: Powołanie i przeznaczenie: wspomnienia oficera Komendy Głównej AK, 2004

Dyskutujące strony nie zdołały przekonać się wzajemnie do swoich racji.

źródło: NKJP: K. Kowalski: Dwa przedszkola do likwidacji, Tygodnik Ciechanowski, 2002-06-03

Mając nieco odmienne interesy, robotnicy i inteligenci nie tylko znaleźli wspólny zestaw roszczeń wobec władzy, ale również przekonali się wzajemnie, że realizacja dążeń jednej grupy jest uzależniona od zaspokojenia interesów drugiej.

źródło: NKJP: Wiktor Osiatyński: Odrodzenie społeczeństwa obywatelskiego, Wiedza i Życie, 1996

Składnia

Rzpl + przekonać się +
(do CZEGO)
Rzpl + przekonać się +
że ZDANIE

3. do jakiejś rzeczy

Definicja

zmienić opinię o kimś lub o czymś

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

Cytaty

Gdy pracodawca przekonał się do danej osoby, chciał ją zostawić u siebie.

źródło: NKJP: Łukasz Pałka: Dobrzy na stażu, Słowo Polskie Gazeta Wrocławska, 2005-08-02

A kiedy młodzi przekonają się do produktów, przekonają do nich swoich rodziców.

źródło: NKJP: Jakub Wicher: Marketing alternatywny, 2008

To muzyczne wahnięcie spowodował film „Woodstock”. - Pamiętam, to był 70. rok. Zobaczyłem ten film w Helsinkach. Wtedy przekonałem się do muzyki rockowej. Zrozumiałem, że ona ma jakiś sens, jakąś ideę, treść do przekazania. Jednak od jazzu nie odszedł.

źródło: NKJP: Marta Borek: Romans z trąbką, Gazeta Krakowska, 2003-09-21

- [...] wielu z tych, którzy wcześniej mieli negatywną opinię, przekonało się do herbu, bo wytłumaczyłem im jego istotę.

źródło: NKJP: Flaga i herb: Dziennik Polski, 2001-12-03

Składnia

bez ograniczeń + przekonać się +
do KOGO/CZEGO
Data ostatniej modyfikacji: 06.09.2018
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj