UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

kornet

Chronologizacja

1558, SPXVI

1. instrument

Definicja

muz. 
instrument dęty podobny do trąbki, ale o rurze mocniej rozszerzającej się ku wylotowi

Pochodzenie

niem. Kornett

z fr. cornet

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność artystyczna człowieka muzyka

Relacje znaczeniowe

synonimy:  piston
hiperonimy:  instrument

Połączenia

  • grać na kornecie

Cytaty

Bardzo sympatycznym momentem było przekazanie na ręce kapelmistrza nowiutkiego kornetu B - jeszcze w futerale.

źródło: NKJP: Siła 100 lat, Dziennik Polski, 2002-06-24

W orkiestrach dętych (rzadziej symfonicznych) kornetowi często powierza się linię melodyczną.

źródło: NKJP: Internet

Na przedzie orkiestra w nowych, grafitowych garniturach [...]. 20 trąb - kornety, alty, tenory, basy i tuba oraz talerze i werble.

źródło: NKJP: Wojciech Markiewicz: Turki, Polityka nr 2397, 2003-04-19

Nigdy nie przypuszczałam, że z dawnych puzonów i kornetów można wydobyć tyle barw i tyle dynamicznych niuansów.

źródło: NKJP: Wspaniali Anglicy, Dziennik Polski, 1999-08-23

- Na kornetach grali, piękne byli chłopaki – wspominała.

źródło: NKJP: Halina Czarnecka: ZSO nr 2 im Jana III Sobieskiego. Uczniowie chcą szukać swoich korzeni, Mazowieckie To i Owo, 2007-11-25

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. kornet
kornety
D. kornetu
kornetów
C. kornetowi
kornetom
B. kornet
kornety
N. kornetem
kornetami
Ms. kornecie
kornetach
W. kornecie
kornety

2. nakrycie głowy

Definicja

dawne kobiece lub zakonne nakrycie głowy w postaci sztywnego, odpowiednio upiętego czepca

Pochodzenie

fr. cornette

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Ubranie ozdoby i dodatki

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja świat dawnych epok i wydarzenia historyczne

Połączenia

  • biały kornet
  • zakonnica w kornecie

Cytaty

Jeszcze dobrze nie przebrzmiał śmiech dworki w rogatym kornecie, jak jeden z diasków uchwycił wodze muła.

źródło: NKJP: Internet

Gdy do miasta wkroczyły wojska niemieckie, nie obawiała się żandarmów na ulicach ani straszliwego gestapo. [...] Jej kornet na ulicach nie wyglądał już jak żagiel, ale chorągiew wiary i nadziei.

źródło: NKJP: Andrzej Szczypiorski: Początek, 1986

Było tam tak pięknie jak w bajkach z tysiąca i jednej nocy. Wielkie pałace, cieniste ogrody, ormiańscy lekarze, francuskie siostry szarytki w białych kornetach.

źródło: NKJP: Barbara Szczepuła: Mieli nieobecne oczy i poważne buzie, Dziennik Bałtycki, 2007-04-27

Na głowy mężatki wkładały czepki, dziewczęta zaś wspaniałe kornety, najbardziej charakterystyczny element stroju.

źródło: NKJP: Anna Plenzler: Tradycja: Powrót do korzeni, Polska Głos Wielkopolski, 2005-08-06

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. kornet
kornety
D. kornetu
kornetów
C. kornetowi
kornetom
B. kornet
kornety
N. kornetem
kornetami
Ms. kornecie
kornetach
W. kornecie
kornety

3. oddział wojska

Definicja

wojsk. 
jednostka lekkiej jazdy w dawnym wojsku

Pochodzenie

Metonimiczne użycie wyrazu kornet w dawnych znacz. 'proporzec', 'chorąży'.

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna armia

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja świat dawnych epok i wydarzenia historyczne

Cytaty

Zdało się już, że przyszedł na nas koniec. Ludzie od sił odchodzili. Psi syn Szujski przeciw zmordowanym i zdesperowanym naszym wysłał dwa świeże kornety zaciężnej rajtarii, które rozpoczęły kunsztowny manewr na europejską modę – karakol.

źródło: NKJP: Marcin Pielesz: Skutki niewłaściwej diety, Esensja nr 04, 2009

Na królu Szwecji wielkie wrażenie wywarła jedna z kozackich chorągwi, której żołnierze otoczeni czterema kornetami szwedzkimi, dzięki świetnemu wyszkoleniu indywidualnemu nie dopuścili, by nieprzyjaciel mógł użyć broni palnej.

źródło: NKJP: Internet

Maurycy posłał przeciwko nim resztę swej jazdy w sile trzech kornetów, której szarża odniosła niespodziewany sukces.

źródło: NKJP: Internet

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. kornet
kornety
D. kornetu
kornetów
C. kornetowi
kornetom
B. kornet
kornety
N. kornetem
kornetami
Ms. kornecie
kornetach
W. kornecie
kornety

4. oficer

Definicja

wojsk. 
najniższy stopniem oficer kawalerii w wojsku carskim

Pochodzenie

fr. cornette 'chorąży'

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna osoby związane z wojskiem i wojną

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja świat dawnych epok i wydarzenia historyczne

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  kawalerzysta, oficer

Cytaty

W galerii wielkich awanturników, aferzystów wszech czasów nasz dzisiejszy bohater, kornet Sawin, winien zająć miejsce obok takich sław, jak: Cagliostro, Casanova, Stavinsky.

źródło: NKJP: Przygody korneta Sawina, Dziennik Polski, 2000-04-29

Został dowódcą plutonu w 9 Pułku Bugskich Ułanów, w marcu 1915 awansowany został na korneta.

źródło: NKJP: Internet

- Panie poruczniku - pyta kornet Jajcew. - Co się tam działo za tą kolumną?

źródło: NKJP: Internet

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m1

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. kornet
korneci
ndepr
kornety
depr
D. korneta
kornetów
C. kornetowi
kornetom
B. korneta
kornetów
N. kornetem
kornetami
Ms. kornecie
kornetach
W. kornecie
korneci
ndepr
kornety
depr
Data ostatniej modyfikacji: 17.07.2017
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj