UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

kapturek

Chronologizacja

1543, SPXVI

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. kapturek
kapturki
D. kapturka
kapturków
C. kapturkowi
kapturkom
B. kapturek
kapturki
N. kapturkiem
kapturkami
Ms. kapturku
kapturkach
W. kapturku
kapturki

Pochodzenie

Zob. kaptur

1. ubranie

Definicja

kaptur - nakrycie głowy w formie stożka przyszywanego do płaszcza lub kurtki, w rozmiarze odpowiednim dla dziecka lub kobiety

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Ubranie rodzaje i części ubrań

Relacje znaczeniowe

synonimy:  kapiszon, kapuza
hiperonimy:  kaptur

Cytaty

Wtedy było to kilkadziesiąt osób, które spotykały się na koncertach niezależnych zespołów punkowych. Łatwo było nas poznać: trampki, krótkie spodenki, bluzy z kapturkami i bandanki na głowach - wspomina Tomek z ,Ahimsa' zespół.

źródło: NKJP: Dariusz Rostkowski: Prostą drogą, Gazeta Wyborcza, 1993-05-17

Za mną stała Baśka profesorówna w ciemnym płaszczyku z pelerynką, włosy wymykały się spod kapturka. Było ciepło i kapturek raczej był dla ozdoby.

źródło: NKJP: Roman Antoszewski: Kariera na trzy karpie morskie, 2000

2. nakrycie głowy

Definicja

nakrycie głowy, zwykle z falbanką wokół twarzy i wiązane pod brodą, noszone dawniej przez dziewczynki i kobiety

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Ubranie rodzaje i części ubrań

Cytaty

Otulona w wyjedzone przez mole futerko, wyciągnięte ze strychu, w kapturku przybranym „riuszką”, chyba dziewiętnastowiecznym, z olbrzymią kokardą pod bródką, wędrowała do smolarni.

źródło: NKJP: Teresa Bojarska: Świtanie, przemijanie, 1996

Oczywiście pamiętam doskonale i ortaliony, wyparte potem przez płaszcze z laminatu, i celofanowe kapturki, które kobiety zakładały podczas deszczu, aby uchronić przed niechybnym zniszczeniem misternie wypiętrzone fryzury.

źródło: NKJP: Bitelsówki, prywatki i pocztówki dźwiękowe, Dziennik Polski, 2003-03-29

Widziano ją bowiem nierzadko,/ Jak krząta się przed chatką,/ W ogródku i na podwórku -/ W czerwonym kapturku.

źródło: NKJP: Jan Brzechwa: Baśnie i poematy, 1945

3. osłonka

Definicja

osłonka w kształcie stożka lub walca, nakładana na różne rzeczy, zwykle na szyjkę butelki lub innego pojemnika

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka sprzęty domowe i przedmioty codziennego użytku

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  osłonka

Cytaty

Obok posłania stały kroplówka i stolik zawalony lekarstwami. Wysmukłe buteleczki w pergaminowych kapturkach sąsiadowały z przysadzistymi słoikami pełnymi tabletek.

źródło: NKJP: Marek Krajewski: Koniec świata w Breslau, 2003

Przypomniała sobie, że dezodorant może z bliska zadziałać jak gaz, i wstąpiła w nią otucha. Udając poszukiwania, ostrożnie zdjęła kciukiem plastikowy kapturek. Z ulgą namacała główkę rozpylacza.

źródło: NKJP: Joanna Szymczyk: Ewa i złoty kot, 2004

Tymczasem na przykład Belgowie wymyślili kapsel zakręcany, stosowany na butelkę z drobnym gwintem. Ząbki na brzegu kapturka przeciwdziałają poślizgowi palców, zaś gwarancję, że nikt przed nami się nie napił, ani niczego nie dolał, daje folia przyklejona do kapsla i szyjki.

źródło: NKJP: Zatkaj flaszę, bracie..., Dziennik Polski, 2000-01-07

Jeżeli chcemy, aby kalanchoe ponownie zakwitło, musimy przez 40 dni zasłaniać je przed światłem kapturkiem z czarnego papieru lub naczyniem o nieprzezroczystych ściankach.

źródło: NKJP: Jarosław Rak, prasa, 1996

4. środek antykoncepcyjny

Definicja

dopochwowy środek antykoncepcyjny osłaniający szyjkę macicy

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego seksualność

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  wkładka

Połączenia

  • kapturek antykoncepcyjny, dopochwowy

Cytaty

Zarówno błona, jak kapturek muszą mieć stosowny dla ciebie rozmiar. Musisz zatem wybrać się do lekarza, jeśli chcesz stosować tę metodę zapobiegania ciąży.

źródło: Internet

Kapturek naszyjkowy działa tak samo jak błona, różnica dotyczy jedynie kształtu. Kapturek jest mniejszy i lepiej dopasowany do kształtu szyjki. Poleca się jego stosowanie kobietom, których mięśnie miednicy nie są dość silne, by utrzymać błonę we właściwym miejscu.

źródło: Internet

5. w łowiectwie

Definicja

zasłona w kształcie małego stożka nakładana na głowę ptaków używanych do łowów

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt hodowla i opieka nad zwierzętami; człowiek wobec zwierząt

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt ptaki

Cytaty

Na szczęście sokół ma na oczach charakterystyczny kapturek, który sprawia, że ptak się nie denerwuje, nie szuka zwierzyny.

źródło: Internet

Zdejmowano kapturek dopiero w momencie, gdy ptak miał zaatakować.

źródło: Internet

Data ostatniej modyfikacji: 04.03.2025
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj