UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

koronacja

Chronologizacja

1562, SPXVI
W postaci koronacyja

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. koronacja
 koronacje
D. koronacji
 koronacji
 neut
koronacyj
 char
C. koronacji
 koronacjom
B. koronację
 koronacje
N. koronacją
 koronacjami
Ms. koronacji
 koronacjach
W. koronacjo
 koronacje

Pochodzenie

łac. corōnātiō 'zwieńczenie, ukoronowanie'

1. króla

Definicja

ceremonia włożenia korony na głowę nowego monarchy i wręczenia mu insygniów na znak oficjalnego uznania go za władcę

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa władza państwowa

Relacje znaczeniowe

antonimy:  abdykacja
hiperonimy:  ceremonia

Połączenia

  • cesarska, królewska koronacja
  • koronacja cara, cesarza, króla, księcia; Bolesława Chrobrego, Bony, Jagiełły...
  • koronacja na króla Polski
  • koronacja w Gnieźnie, w Krakowie, w Warszawie...
  • akt, ceremonia, uroczystość koronacji
  • koronacja miała miejsce, odbyła się
  • dokonać koronacji

Cytaty

Pierwsza koronacja cesarska odbyła się w kościele św. Piotra w 962 roku.

źródło: NKJP: Marek Borucki: Polacy w Rzymie: od czasów Mieszka I do Jana Pawła II, 1995

Rezydując na Wawelu, zamyślał pewnie o zdobywaniu kolejnych ziem swoich piastowskich krewnych i staraniach o koronację.

źródło: NKJP: Witold Jabłoński: Uczeń czarnoksiężnika, 2003

Tymczasem Łokietek prowadził dalsze zabiegi o zjednoczenie ziem polskich. Przypieczętował je koronacją na króla polskiego 20 stycznia 1320.

źródło: NKJP: Jan Małecki: Ku zjednoczeniu państwa, Gazeta Krakowska, 2003-11-08

- A wiesz, że Bratysława po węgiersku nazywała się Pożoń (Pozsony) i przez wieki odbywały się w niej koronacje królów węgierskich?

źródło: NKJP: Janusz Rulka: Stan wojenny w Budapeszcie, Akant, 2007-01

Składnia

bez ograniczeń + koronacja +
KOGO + (na KOGO)

2. miss

Definicja

uroczyste założenie korony lub innego symbolu mistrzostwa osobie uznanej za najlepszą w jakiejś dziedzinie

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Czas wolny rozrywka

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Sport czynności związane ze sportem

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  dekoracja

Połączenia

  • koronacja królowej piękności, królowej balu

Cytaty

Po otwarciu zawodów o godz. 11.50 i hejnale z Wieży Mariackiej o godz. 12.00 zawodnicy przejadą [...] drogą królewską, [...] na Wawel. Tam około godz. 12.15 na dziedzińcu [...] nastąpi koronacja króla kolarskiego.

źródło: NKJP: (AS): Kto będzie królem kolarskim?, Dziennik Polski, 2006-07-13

Tony Rickardsson dzień po koronacji na mistrza świata w Bydgoszczy wystąpił w turnieju jubileuszowym Leigh Adamsa w Lesznie.

źródło: NKJP: (BD): aklęte miejsca, Dziennik Polski, 2005-08-30

W programie tej oryginalnej imprezy nie braknie dobrej muzyki, smacznych przekąsek, konkursów z nagrodami. Przewidziano także wybór i koronacje królowej i króla dyskoteki.

źródło: NKJP: (maw): Walentynkowe atrakcje, Gazeta Krakowska, 2003-02-14

Składnia

bez ograniczeń + koronacja +
KOGO + (na KOGO)

3. obrazu

Definicja

rel. 
ceremonia religijna, polegająca na nałożeniu korony albo innej ozdoby wykonanej z kamieni szlachetnych na obraz lub figurę Matki Boskiej, będącą przedmiotem kultu

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Religia – kościół sakramenty i obrzędy religijne

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  dekoracja

Połączenia

  • uroczysta koronacja
  • koronacja obrazu, wizerunku... Matki Boskiej Piaseckiej, Swarzędzkiej, Wejherowskiej...
  • koronacja nastąpiła
  • akt, rocznica koronacji
  • dokonać koronacji

Cytaty

Srebrną, pozłacaną suknię Madonny i Dzieciątka wykonał wspomniany wyżej Samuel Grew. Koronacja obrazu miała miejsce 11 sierpnia 1968.

źródło: NKJP: Jan Bałdowski: Warmia, Mazury, Suwalszczyzna, 1996

Kościół katolicki, szczególnie w okresie Polski Ludowej, starał się wskrzesić czy kontynuować takie formy życia religijnego, jak masowe pielgrzymki, koronacja cudownych obrazów lub uroczystości związane z wynoszeniem na ołtarze kolejnych błogosławionych i świętych.

źródło: NKJP: Janusz Tazbir: Silva rerum historicarum, 2002

Prymas Polski Stefan Kardynał Wyszyński z okazji podwójnego jubileuszu 500-lecia intronizacji obrazu w bydgoskiej farze i 1000-lecia chrześcijaństwa w Polsce dokonał uroczystej koronacji obrazu Matki Bożej.

źródło: NKJP: Internet

Koronacje obrazów Matki Bożej zawsze gromadzą rzesze wiernych.

źródło: NKJP: ib: Obraz czeka na ukoronowanie, Dziennik Zachodni, 2008-12-09

Składnia

bez ograniczeń + koronacja +
CZEGO + (CZYM)
Data ostatniej modyfikacji: 12.02.2018
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN