UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

osypywać się

Chronologizacja

XVI w., SPXVI

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. osypuję się
osypujemy się
2 os. osypujesz się
osypujecie się
3 os. osypuje się
osypują się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. osypywałem się
+(e)m się osypywał
osypywałam się
+(e)m się osypywała
osypywałom się
+(e)m się osypywało
osypywaliśmy się
+(e)śmy się osypywali
osypywałyśmy się
+(e)śmy się osypywały
2 os. osypywałeś się
+(e)ś się osypywał
osypywałaś się
+(e)ś się osypywała
osypywałoś się
+(e)ś się osypywało
osypywaliście się
+(e)ście się osypywali
osypywałyście się
+(e)ście się osypywały
3 os. osypywał się
osypywała się
osypywało się
osypywali się
osypywały się

bezosobnik: osypywano się

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę się osypywał
będę się osypywać
będę się osypywała
będę się osypywać
będę się osypywało
będę się osypywać
będziemy się osypywali
będziemy się osypywać
będziemy się osypywały
będziemy się osypywać
2 os. będziesz się osypywał
będziesz się osypywać
będziesz się osypywała
będziesz się osypywać
będziesz się osypywało
będziesz się osypywać
będziecie się osypywali
będziecie się osypywać
będziecie się osypywały
będziecie się osypywać
3 os. będzie się osypywał
będzie się osypywać
będzie się osypywała
będzie się osypywać
będzie się osypywało
będzie się osypywać
będą się osypywali
będą się osypywać
będą się osypywały
będą się osypywać

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. osypujmy się
2 os. osypuj się
osypujcie się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. osypywałbym się
bym się osypywał
osypywałabym się
bym się osypywała
osypywałobym się
bym się osypywało
osypywalibyśmy się
byśmy się osypywali
osypywałybyśmy się
byśmy się osypywały
2 os. osypywałbyś się
byś się osypywał
osypywałabyś się
byś się osypywała
osypywałobyś się
byś się osypywało
osypywalibyście się
byście się osypywali
osypywałybyście się
byście się osypywały
3 os. osypywałby się
by się osypywał
osypywałaby się
by się osypywała
osypywałoby się
by się osypywało
osypywaliby się
by się osypywali
osypywałyby się
by się osypywały

bezosobnik: osypywano by się

bezokolicznik: osypywać się

imiesłów przysłówkowy współczesny: osypując się

gerundium: osypywanie się

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. osypywanie się
osypywania się
D. osypywania się
osypywań się
C. osypywaniu się
osypywaniom się
B. osypywanie się
osypywania się
N. osypywaniem się
osypywaniami się
Ms. osypywaniu się
osypywaniach się
W. osypywanie się
osypywania się

imiesłów przymiotnikowy czynny: osypujący się

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. osypujący się
osypujący się
osypujący się
osypujące się
osypująca się
D. osypującego się
osypującego się
osypującego się
osypującego się
osypującej się
C. osypującemu się
osypującemu się
osypującemu się
osypującemu się
osypującej się
B. osypującego się
osypującego się
osypujący się
osypujące się
osypującą się
N. osypującym się
osypującym się
osypującym się
osypującym się
osypującą się
Ms. osypującym się
osypującym się
osypującym się
osypującym się
osypującej się
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. osypujący się
osypujący się
osypujące się
osypujące się
D. osypujących się
osypujących się
osypujących się
osypujących się
C. osypującym się
osypującym się
osypującym się
osypującym się
B. osypujących się
osypujących się
osypujących się
osypujące się
N. osypującymi się
osypującymi się
osypującymi się
osypującymi się
Ms. osypujących się
osypujących się
osypujących się
osypujących się

odpowiednik aspektowy: osypać się

Pochodzenie

Zob. sypać

1. o piasku

Definicja

opadać w dużej liczbie na powierzchnię czegoś w postaci wielu sypkich lub drobnych elementów

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii stan skupienia, trwałość materii

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie czynności związane z przyrządzaniem jedzenia

Połączenia

  • piach, piasek, śnieg osypuje się
  • osypywać się bezszelestnie

Cytaty

Przebudziły się wulkany i popiół z nich zaczął osypywać się na rancho Mrożków.

źródło: NKJP: Katarzyna Janowska: Parasol Mrożka, Polityka, 2000-06-24

Resztki piasku osypują się z bioder i zwartych kolan.

źródło: NKJP: Mariusz Sieniewicz: Czwarte niebo, 2003

Koniec z tłustymi, sterczącymi lub zwisającymi bezładnie kosmykami; koniec z osypującymi się na męskie ramiona (i kłującymi damskie oczy) białymi łuskami łupieżu.

źródło: NKJP: ELKA: Pan z mokrą głową, Gazeta Poznańska, 2001-09-29

Odkrycia dokonano przypadkowo, ponieważ w miejscu, gdzie znajduje się stanowisko archeologiczne, zaczęły osypywać się kamienie.

źródło: NKJP: (alp): Grobowiec rodzinny sprzed 2500 lat, Express Ilustrowany, 2002-06-10

Składnia

bez ograniczeń + osypywać się +
(SKĄD) + (DOKĄD)

2. o tynku

Definicja

odrywając się od czegoś, opadać w dużej liczbie na jakieś podłoże

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii stan skupienia, trwałość materii

Relacje znaczeniowe

synonimy:  obsypywać się

Połączenia

  • gruz, tynk osypuje się

Cytaty

Z bezokiennych białych ścian osypywało się złuszczone wapno.

źródło: NKJP: Maciej Kuczyński: Czeluść, 1972

Idziemy długimi korytarzami, schodami w dół, kręto, przeciskamy się przez otwory wykute w murze, gruzy osypują się spod nóg [...].

źródło: NKJP: Witold Zalewski: Pożegnanie twierdzy, 2000

Pierwszy raz od dwóch miesięcy nie oglądał więziennej pryczy i ścian, z których tynk osypywał się na głowę.

źródło: NKJP: Joanna Kostrz: Taki zwykły Radek, Gazeta Krakowska, 2003-08-29

Firma konserwatorska, która zwycięży w konkursie, będzie musiała m.in. wzmocnić osypujące się cegły i zaprawy [...].

źródło: NKJP: (WG): Toruń: Wzmocnią ganek i wieżę gdaniska, Gazeta Poznańska, 2009-09-14

Składnia

bez ograniczeń + osypywać się +
(SKĄD) + (DOKĄD)

3. o wale

Definicja

tracić pierwotny kształt wskutek osuwania się lub odpadania jakichś fragmentów

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kształty i figury

Połączenia

  • skarpa, wał osypuje się; mury osypują się

Cytaty

Teraz, jak jest sucho, wały się osypują.

źródło: NKJP: Maria Nowak: Królu majowy, szparagu!, Gazeta Poznańska, 2003-05-16

[...] by mówić o rzeczywistym zakończeniu inwestycji w Brzeziu, trzeba tam jeszcze m.in. umocnić osypującą się skarpę.

źródło: NKJP: (JOL): Kładka warunkowa, Dziennik Polski, 2006-11-06

Przechodnie korzystający z parku przy forcie na Nowym Kleparzu zwracają uwagę na osypujące się mury zabytku.

źródło: NKJP: (LIG): Najlepszy gospodarz, Gazeta Krakowska, 2002-03-11

4. o roślinach

Definicja

pot. 
szybko tracić wszystkie liście lub igły

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin budowa i funkcjonowanie roślin

Cytaty

Siedząc na ławeczce w malwowym ogródku, spoglądaliśmy na błonia pod osypującymi się z liści wierzbami [...].

źródło: NKJP: Tadeusz Nowak: A jak królem, a jak katem będziesz, 1967

Prawdziwym plusem sosny są duże gałęzie, które bez trudu utrzymają nawet ciężkie ozdoby choinkowe i nie osypują się.

źródło: Internet: halo.domy.pl

[...] nikt w tym kraju nie chce rodzimych choinek, bo kłują, osypują się, a przede wszystkim – nie są jodłami kaukaskimi wyrosłymi w Norwegii.

źródło: NKJP: zakładka: Blondynka w prezencie, Pinezka.pl, 2008-12

Składnia

bez ograniczeń + osypywać się +
(z CZEGO)

5. siebie samego

Definicja

pot. 
obsypywać samego siebie jakąś sypką substancją

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne

Relacje znaczeniowe

synonimy:  obsypywać się

Cytaty

[...] i panie, i panowie nasuwali na głowy ogromne peruki i osypywali się pudrem.

źródło: Najbardziej naoczny przewodnik sztuki klasycznej (womanadvice.pl)

Aby błyszczeć, nie musisz osypywać się brokatem od stóp do głów.

źródło: Marta Krupińska: Przygotowania do Sylwestra, 2014-12-31 (wysokieobcasy.pl)

Składnia

bez ograniczeń + osypywać się +
CZYM

6. o pszczołach

Definicja

pszcz. 
o pszczołach: masowo umierać

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt owady

Cytaty

Anomalia pogodowe mogą powodować głodowanie pszczół i osypywanie się (ginięcie), jeśli nie mają zbyt dużych zapasów pokarmu.

źródło: NKJP: (cir): Pszczoły w pracy, Gazeta Krakowska, 2007-01-22

Pszczoły osypywały się i nie było komu wygrzać nowego pokolenia.

źródło: Internet: forum.pasiekaambrozja.pl

Często osypują się spore ilości pszczół, rój może nie dotrwać do końca zimy.

źródło: Internet: pasiekamichalow.weebly.com

Data ostatniej modyfikacji: 23.01.2019
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj