UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

raca

Chronologizacja

2 połowa XVI w., SPXVI

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. raca
race
D. racy
rac
C. racy
racom
B. racę
race
N. racą
racami
Ms. racy
racach
W. raco
race

Pochodzenie

wł. razzo

1. rakieta

Definicja

pocisk, który po wystrzeleniu emituje kolorowe światło lub dym, używany w wojsku w celach sygnalizacyjnych

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna broń

Relacje znaczeniowe

synonimy:  rakieta

Połączenia

  • czerwona, kolorowa; płonąca, zapalona raca; raca ratunkowa, świetlna
  • race i rakiety, race i świece
  • odpalić/odpalać, puszczać, rzucić/rzucać, wystrzelić racę

Cytaty

Próżno spoglądałem ku niebu; Stone wystrzelił tylko jedną żółtą racę, a przecież powiedział, że w wypadku, gdyby wzywał mnie na pomoc, będzie je wystrzeliwał przez cały czas, aby wskazywać mi drogę!

źródło: NKJP: Marta Tomaszewska: Podróż do krainy om Opowieść hipotetyczna, 1974

Patrolujący [...] mają kałasznikowy, pistolety sygnalizacyjne z racami świetlnymi, lornetki, latarki i pałatki.

źródło: NKJP: Katarzyna Kęsicka: Bezgranicznie zdesperowani, Gazeta Wyborcza, 1993-05-18

Protestujący rzucali w stronę Sejmu petardy, race dymne, używali gwizdków i syren.

źródło: NKJP: Na marginesie, Gazeta Radomszczańska, 2009-08-19

Nie wszyscy dokładnie widzieli tę bramkę, bo boisko osnuwały dymy z kolorowych rac [...].

źródło: NKJP: Jacek Żukowski: Hat trick Szczoczarza, Gazeta Krakowska, 2005-01-03

2. fajerwerk

Definicja

rozbłyskujący kolorowymi iskrami wyrób pirotechniczny wystrzeliwany w niebo dla uświetnienia jakiejś okazji

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Czas wolny rozrywka

Relacje znaczeniowe

synonimy:  fajerwerk, petarda, sztuczne ognie

Połączenia

  • race i fajerwerki, race i ognie sztuczne, race i petardy
  • race strzeliły

Cytaty

Na trybunach mecz ma charakter święta - strzelają race i fajerwerki, kibice dopijają sylwestrowe szampany, odbywają się walki na śnieżne kulki.

źródło: NKJP: Internet

[...] zaprawdę, zmartwychwstał! - odpowiadają zgromadzeni, unosząc w górę świece. W tym momencie nad kościołem rozbłyska pierwsza raca, rozpętując na niebie istne piekło.

źródło: NKJP: Ewa Cechnicka: Znak Anny, 1997

Nowy Rok to także szczególnie dobry okres dla właścicieli sklepów z fajerwerkami, racami i innymi atrybutami związanymi z karnawałem.

źródło: NKJP: Listy w praktyce ubezpieczeń, Gazeta Ubezpieczeniowa, 2002-04-09

Młodzi przeważnie na prywatkach lub na tańszych, mniej wytwornych Sylwestrach. Nawet pirotechniczne race, fajerwerki były blade, mniej głośne, mniej krzykliwe.

źródło: NKJP: Bez wielkich emocji, Gazeta Krakowska, 2002-01-08

3. dowcipu

Definicja

nagłe i niespodziewane uwidocznienie się jakiegoś zjawiska

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

Relacje znaczeniowe

synonimy:  fajerwerk

Połączenia

  • raca dowcipu, humoru

Cytaty

[...] mówił obojętnie na jaki temat, ale zawsze tak, że słuchało się go bez znużenia i bez znudzenia, bo co chwilę padała jakaś raca humoru, niespodziewane skojarzenie słów [...].

źródło: NKJP: Witold Zechenter: Trzydzieści lat z Adamem Polewką, Miesięcznik Literacki nr 3, 1970

- Co ta koperta jakaś taka żółtawa? - zainteresowała się Amam.
- Bo muchy po niej łaziły - wystrzelił racę dowcipu Hak.

źródło: NKJP: Internet

Mijają miesiące i te zmiany, zamiast w sferze faktów, wciąż pozostają w sferze zapowiedzi. Raz rzeczywiście strzelono racą przemian, zwalniając lektorkę.

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 02.07.1994

[...] stoi za nimi podobny rodzaj sztuki absurdu, sam w sobie stający się sztuką. Łączą uniwersalność humoru z namacalnymi konkretami epoki, która też produkowała nieprzemijające race nonsensu.

źródło: NKJP: Oni tworzyli mieszankę piorunującą, Dziennik Polski, 2008-10-16

Składnia

bez ograniczeń + raca +
CZEGO
Data ostatniej modyfikacji: 13.08.2018
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj