Chronologizacja
Pochodzenie
Zob. osiemnaście
1. liczba
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Język pisanie
KATEGORIE FIZYCZNE Ilość, liczby i liczenie szczegółowe określenia ilości
Połączenia
- arabska, rzymska osiemnastka
Cytaty
Ciuchy Chii trudno nazwać obszernymi, sporo tu subtelnej erotyki. Co prawda nie ma owej „kropki nad i”, która nakazywałaby postawić na okładce znaczek z wielką czerwoną osiemnastką, ale trudno nazwać „Your Eyes Only” albumem grzecznym. źródło: Internet |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
---|---|---|---|
M. | osiemnastka |
osiemnastki |
|
D. | osiemnastki |
osiemnastek |
|
C. | osiemnastce |
osiemnastkom |
|
B. | osiemnastkę |
osiemnastki |
|
N. | osiemnastką |
osiemnastkami |
|
Ms. | osiemnastce |
osiemnastkach |
|
W. | osiemnastko |
osiemnastki |
2. numer
Definicja
Cytaty
Odmiana
część mowy: rzeczownik
2.a mieszkanie
Definicja
Noty o użyciu
Wyraz zapisywany niekiedy w cudzysłowie.
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka dom/inne miejsca zamieszkania i ich otoczenie
Połączenia
- lokator, lokatorka, pan, pani, państwo, sąsiad, sąsiadka spod osiemnastki
- mieszkanie pod osiemnastką
- zadzwonić, zapukać pod osiemnastkę
- mieszkać pod osiemnastką
Cytaty
Pani Grażyna spod osiemnastki podobno była zakonnicą. Taka plotka o niej chodzi. Nie podejdzie, nie zagadnie człowieka, tylko się nad innych wynosi. źródło: Internet |
|
Minie kilkanaście lat, a siedziba tej, zacnej skądinąd, instytucji, przy Rynku pod osiemnastką, stanie się miejscem głośnego skandalu. źródło: Internet |
|
Mieszkańcy spod „piętnastki” kilka lat temu pięknie odrestaurowali swoją klatkę [...], teraz chcą mieć fasadę w zielonej tonacji. Sąsiadom spod „osiemnastki” marzy się rekonstrukcja wieżyczki na dachu. źródło: Internet |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
---|---|---|---|
M. | osiemnastka |
osiemnastki |
|
D. | osiemnastki |
osiemnastek |
|
C. | osiemnastce |
osiemnastkom |
|
B. | osiemnastkę |
osiemnastki |
|
N. | osiemnastką |
osiemnastkami |
|
Ms. | osiemnastce |
osiemnastkach |
|
W. | osiemnastko |
osiemnastki |
2.b szkoła
Definicja
Noty o użyciu
Wyraz zwykle zapisywany w cudzysłowie.
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Edukacja i oświata szkoła
Połączenia
- uczniowie; absolwenci; dyrektor; patron osiemnastki
- dzieci, maturzyści, nauczyciele, uczniowie z osiemnastki
- osiemnastka kogoś kształci; kogoś wychowuje
- skończyć osiemnastkę
- chodzić, uczęszczać; zdawać; dostać się do osiemnastki
- uczyć się w osiemnastce
Cytaty
[...] w budynku głównym „osiemnastki” przy ul. Broniewskiego 5 nie brakuje miejsca. Akurat w ostatnim czasie - w związku z utworzeniem gimnazjów - ubyło tu 12 oddziałów klas VII i VIII, każdy oddział liczył ponad 30 uczniów. źródło: NKJP: (LEŚ): Z Barskiej na Broniewskiego, Dziennik Polski, 2001-03-01 |
|
Uczennice z osiemnastki wykazały się bardzo dużą wiedzą, nie tylko gramatyczną i leksykalną, ale również szeroką znajomością materiału z zakresu kultury, historii czy geografii krajów anglosaskich. źródło: Internet |
|
Wprawdzie „osiemnastka” nie należy do najstarszych szkół w mieście, gdyż powstała dopiero w 1966 roku, ale posiada już swoje tradycje, starannie pielęgnowane przez kolejne roczniki uczniów. źródło: Internet |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
---|---|---|---|
M. | osiemnastka |
osiemnastki |
|
D. | osiemnastki |
osiemnastek |
|
C. | osiemnastce |
osiemnastkom |
|
B. | osiemnastkę |
osiemnastki |
|
N. | osiemnastką |
osiemnastkami |
|
Ms. | osiemnastce |
osiemnastkach |
|
W. | osiemnastko |
osiemnastki |
2.c autobus, tramwaj
Definicja
Noty o użyciu
Wyraz zapisywany niekiedy w cudzysłowie.
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport transport lądowy
Połączenia
- spóźniona osiemnastka
- trasa (przejazdu); pętla, przystanek; motorniczy osiemnastki
- bilet na osiemnastkę
- osiemnastka jedzie, (nie) jeździ, (nie) kursuje, odjechała, podjeżdża, (nie) pojedzie; osiemnastka gdzieś nie dojeżdża; osiemnastka się gdzieś nie zatrzymuje; osiemnastka gdzieś (nie) skręca; komuś uciekła osiemnastka; osiemnastka się wykoleiła
- jeździć, pojechać osiemnastką
- wsiąść/wsiadać; przesiąść się do osiemnastki
- przesiąść się; czekać na osiemnastkę
Cytaty
Jechałam tramwajem w Krakowie - pamiętam do dziś - osiemnastką, gdy nagle ktoś wpadł do tramwaju i krzyknął, że Polak został papieżem. źródło: NKJP: Ten wielki dzień, Dziennik Polski, 2002-10-16 |
|
Postałem jeszcze chwilę i wsiadłem w prawie całkiem pustą osiemnastkę, która zaczęła toczyć się na północ. źródło: Internet |
|
Z naszych badań wynikło, że osiemnastką jeździło bardzo mało pasażerów, szczególnie na odcinku przebiegającym przez osiedle Nadrzecze [...]. źródło: Internet |
|
Dyrektor MZK radzi pasażerom, którzy muszą się przesiadać na „osiemnastkę”, kupowanie biletów całodniowych za 8 zł [...]. źródło: Internet |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
---|---|---|---|
M. | osiemnastka |
osiemnastki |
|
D. | osiemnastki |
osiemnastek |
|
C. | osiemnastce |
osiemnastkom |
|
B. | osiemnastkę |
osiemnastki |
|
N. | osiemnastką |
osiemnastkami |
|
Ms. | osiemnastce |
osiemnastkach |
|
W. | osiemnastko |
osiemnastki |
2.d rozmiar
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Ubranie cechy ubrań
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii wielkość,
Połączenia
- duża, mała osiemnastka
- osiemnastka jest na kogoś za duża, za mała, za szeroka, za wąska; osiemnastka leży na kimś idealnie
- nosić; przymierzyć, zmierzyć osiemnastkę
- (nie) wejść/ (nie) wchodzić w osiemnastkę
Cytaty
W czasie pobytu w Stanach zdarzało się, że nosiłam amerykańską osiemnastkę, a doszłam do szóstki! Odkryłam na nowo przyjemność biegania po sklepach. źródło: Internet |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
---|---|---|---|
M. | osiemnastka |
osiemnastki |
|
D. | osiemnastki |
osiemnastek |
|
C. | osiemnastce |
osiemnastkom |
|
B. | osiemnastkę |
osiemnastki |
|
N. | osiemnastką |
osiemnastkami |
|
Ms. | osiemnastce |
osiemnastkach |
|
W. | osiemnastko |
osiemnastki |
3. osoby
Definicja
Noty o użyciu
Wyraz zwykle używany zamiast liczebnika osiemnaścioro.
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Ilość, liczby i liczenie szczegółowe określenia ilości
Połączenia
- czołowa, finałowa; zwycięska osiemnastka
- osiemnastka dzieci; uczniów; graczy, zawodników; piłkarzy; kandydatów; uczestników; laureatów
Cytaty
Zawody te przeprowadzone zostaną według dość niecodziennych reguł. Startująca w nich osiemnastka jeźdźców w pierwszej fazie podzielona zostanie bowiem na trzy grupy [...]. źródło: NKJP: (STM): Pracowite dni „jaskółek”, Dziennik Polski, 2000-09-13 |
|
Cała osiemnastka słuchaczy praktykantów stanowiła zgrany zespół, który w szybkim czasie zaskarbił sobie zaufanie i sympatię załogi. źródło: Internet |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
---|---|---|---|
M. | osiemnastka |
osiemnastki |
|
D. | osiemnastki |
osiemnastek |
|
C. | osiemnastce |
osiemnastkom |
|
B. | osiemnastkę |
osiemnastki |
|
N. | osiemnastką |
osiemnastkami |
|
Ms. | osiemnastce |
osiemnastkach |
|
W. | osiemnastko |
osiemnastki |
Składnia
+ | osiemnastka | + |
(KOGO)
|
4. wiek
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Bieg życia dorastanie i dojrzałość
Połączenia
- komuś strzeliła, stuknęła osiemnastka
- nie mieć (jeszcze, nawet) osiemnastki
- mieć (już); kończyć, skończyć; przekroczyć osiemnastkę; mieć osiemnastkę na karku
- wyglądać góra na osiemnastkę
Cytaty
Jeżeli więc nie skończyliśmy jeszcze osiemnastki i nie chcemy poznać uroków belgijskiego aresztu, nie próbujmy prowadzić samochodu, nawet jeśli posiadamy prawo jazdy ważne w naszym kraju. źródło: Internet |
|
Siedział przy stole obok swego kuzyna, Jarka, chłopaka w tym samym wieku, też koło osiemnastki, ale zupełnie innego - niskiego, szczupłego. źródło: Internet |
|
Każda kobieta powyżej osiemnastki powinna unikać nakładania podkładu przy zewnętrznych kącikach oczu, gdyż może on zbierać się w drobnych zmarszczkach. źródło: Internet |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
---|---|---|---|
M. | osiemnastka |
osiemnastki |
|
D. | osiemnastki |
osiemnastek |
|
C. | osiemnastce |
osiemnastkom |
|
B. | osiemnastkę |
osiemnastki |
|
N. | osiemnastką |
osiemnastkami |
|
Ms. | osiemnastce |
osiemnastkach |
|
W. | osiemnastko |
osiemnastki |
Inne uwagi
Zwykle lp
5. dziewczyna
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Bieg życia dorastanie i dojrzałość
Relacje znaczeniowe
synonimy: | osiemnastolatka |
Połączenia
- blond; atrakcyjna, zgrabna; seksowna; słodka; narąbana, nawalona; napalona osiemnastka; gorące; szalone, zwariowane; pijane; wymalowane osiemnastki
- udawać; przelecieć osiemnastkę; poderwać/podrywać osiemnastki
- robić się, zrobić się na osiemnastkę
- zachowywać się; wyglądać; ubierać się; malować się; poczuć się jak osiemnastka
Cytaty
[...] aktorki zachodnie, nawet gdy przekraczają pięćdziesiątkę, to mają figury jak osiemnastki i nie widać u nich żadnej nadwagi. źródło: Internet |
|
[...] czuję się lekko zażenowana, gdy np. pani pod siedemdziesiątkę udaje - poprzez sposób ubierania i bycia – osiemnastkę. źródło: Internet |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
---|---|---|---|
M. | osiemnastka |
osiemnastki |
|
D. | osiemnastki |
osiemnastek |
|
C. | osiemnastce |
osiemnastkom |
|
B. | osiemnastkę |
osiemnastki |
|
N. | osiemnastką |
osiemnastkami |
|
Ms. | osiemnastce |
osiemnastkach |
|
W. | osiemnastko |
osiemnastki |
6. urodziny
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Bieg życia dorastanie i dojrzałość
Połączenia
- osiemnastka córki, koleżanki, kumpla, przyjaciółki, siostry, syna
- prezent; życzenia na osiemnastkę
- obchodzić; oblewać; świętować czyjąś osiemnastkę
- chcieć coś; dostać coś na osiemnastkę; kupić coś komuś na osiemnastkę
Cytaty
Jakie prezenty daje się teraz na osiemnastkę? Moja bratanica będzie miała wkrótce urodziny, a u nas żadnego pomysłu na prezent. źródło: Internet |
|
W Polsce osiemnastkę świętuje się zazwyczaj najpierw w gronie rodzinnym, a dopiero później organizuje się osobną imprezę dla znajomych oraz przyjaciół. źródło: Internet |
|
To niepowtarzalne święto, jakim jest osiemnastka, wymaga wyjątkowych i pomysłowych życzeń. źródło: Internet |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
---|---|---|---|
M. | osiemnastka |
osiemnastki |
|
D. | osiemnastki |
osiemnastek |
|
C. | osiemnastce |
osiemnastkom |
|
B. | osiemnastkę |
osiemnastki |
|
N. | osiemnastką |
osiemnastkami |
|
Ms. | osiemnastce |
osiemnastkach |
|
W. | osiemnastko |
osiemnastki |
7. przyjęcie
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Bieg życia dorastanie i dojrzałość
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja uroczystości i święta
Połączenia
- huczna; niezapomniana; bezalkoholowa, zakrapiana osiemnastka
- osiemnastka kolegi, koleżanki, kumpla, przyjaciółki
- osiemnastki i studniówki
- zaproszenie na osiemnastkę
- organizować, robić, urządzić/urządzać, wyprawić/wyprawiać, zorganizować, zrobić osiemnastkę
- iść, pójść; zaprosić kogoś na osiemnastkę
- być u kogoś na osiemnastce
Cytaty
Jacek postanowił, że jego osiemnastka będzie miała charakter bezalkoholowy, nie licząc symbolicznej lampki szampana. źródło: NKJP: Bartłomiej Zobek: Procentowanie młodzieży, Dziennik Polski, 2003-03-07 |
|
Kto powiedział, że osiemnastka to musi być bal, o którym będzie słyszało całe miasto? Można się równie dobrze bawić w domu bądź w pizzerii. źródło: Internet |
|
To miała być osiemnastka, jakich wiele organizują uczniowie ostatnich klas liceów. Jej uczestnicy będą ją długo pamiętać. Nie z powodu fajnej zabawy, tylko wizyty, jaką złożyli im policjanci. źródło: Internet |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
---|---|---|---|
M. | osiemnastka |
osiemnastki |
|
D. | osiemnastki |
osiemnastek |
|
C. | osiemnastce |
osiemnastkom |
|
B. | osiemnastkę |
osiemnastki |
|
N. | osiemnastką |
osiemnastkami |
|
Ms. | osiemnastce |
osiemnastkach |
|
W. | osiemnastko |
osiemnastki |