UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

usłać

rzadziej uścielić

Chronologizacja

1500, SStp

Pochodzenie

Zob. słać (do spania)

1. stół

Definicja

książk.

nakryć płaską powierzchnię jakimś materiałem

Warianty

rzadziej uścielić

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka czynności związane z codziennym życiem w domu

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	zasłać, zaścielić
	hiperonimy:	nakryć

Cytaty

Stół wigilijny usłany powinien być sianem lub słomą.

źródło: NKJP: Internet

Usłane czerwonym dywanem schody prowadzą do kamienno-ceglanych labiryntów.

źródło: NKJP: To nie ja będę Ligią, Dziennik Polski, 2000-03-10

Polska dzisiejsza to wielki dom, z którego jeszcze nie zdjęto rusztowań i którego nie usłano jeszcze dywanami [...].

źródło: Andrzej Friszke: Życie polityczne emigracji, 1999 (books.google.pl)

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	uścielę	uścielemy
2 os.	uścielesz	uścielecie
3 os.	uściele	uścielą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	usłałem +(e)m usłał	usłałam +(e)m usłała	usłałom +(e)m usłało	usłaliśmy +(e)śmy usłali	usłałyśmy +(e)śmy usłały
2 os.	usłałeś +(e)ś usłał	usłałaś +(e)ś usłała	usłałoś +(e)ś usłało	usłaliście +(e)ście usłali	usłałyście +(e)ście usłały
3 os.	usłał	usłała	usłało	usłali	usłały

bezosobnik: usłano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		uścielmy
2 os.	uściel	uścielcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	usłałbym bym usłał	usłałabym bym usłała	usłałobym bym usłało	usłalibyśmy byśmy usłali	usłałybyśmy byśmy usłały
2 os.	usłałbyś byś usłał	usłałabyś byś usłała	usłałobyś byś usłało	usłalibyście byście usłali	usłałybyście byście usłały
3 os.	usłałby by usłał	usłałaby by usłała	usłałoby by usłało	usłaliby by usłali	usłałyby by usłały

bezosobnik: usłano by

bezokolicznik: usłać

imiesłów przysłówkowy uprzedni:

usławszy

gerundium: usłanie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	usłanie	usłania
D.	usłania	usłań
C.	usłaniu	usłaniom
B.	usłanie	usłania
N.	usłaniem	usłaniami
Ms.	usłaniu	usłaniach
W.	usłanie	usłania

imiesłów przymiotnikowy bierny: usłany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	usłany	usłany	usłany	usłane	usłana
D.	usłanego	usłanego	usłanego	usłanego	usłanej
C.	usłanemu	usłanemu	usłanemu	usłanemu	usłanej
B.	usłanego	usłanego	usłany	usłane	usłaną
N.	usłanym	usłanym	usłanym	usłanym	usłaną
Ms.	usłanym	usłanym	usłanym	usłanym	usłanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	usłani	usłani	usłane	usłane
D.	usłanych	usłanych	usłanych	usłanych
C.	usłanym	usłanym	usłanym	usłanym
B.	usłanych	usłanych	usłanych	usłane
N.	usłanymi	usłanymi	usłanymi	usłanymi
Ms.	usłanych	usłanych	usłanych	usłanych

odpowiedniki aspektowe: uścielać , uściełać

Inne uwagi

Zwykle imb

Składnia

usłać

CO + CZYM

2. do spania

Definicja

książk.

przygotować miejsce do spania, rozkładając na nim pościel

Warianty

rzadziej uścielić

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka czynności związane z codziennym życiem w domu

Relacje znaczeniowe

synonimy:

posłać, pościelić, zasłać, zaścielić

Cytaty

Padają, gdzie kto stał przed chwilą, walą się na podłogę, na kanapy, na łóżka, moszczą po dwóch na stołach, kilku usłało sobie legowisko w jadalni.

źródło: NKJP: Teresa Bojarska: Świtanie, przemijanie, 1996

[...] tak swą podróż z lat 40. w towarzystwie ciotki i siostry wspominała Maria [...]. - „Usłaliśmy sobie łoże z własnej pościeli [...]”.

źródło: NKJP: Andrzej Chwalba (red.): Obyczaje w Polsce. Od średniowiecza do czasów współczesnych. Praca zbiorowa, 2004

Mieszkałem w Szymbarku w malutkiej oficynie: [...] muślinowe firaneczki w oknach, świeca w lichtarzu z niebieskiej, emaliowanej blachy, zapałki gościnne, łóżko usłane, że to aż pachnie, (lawendą?), a śniadanie to przysyłali, jak Boga kocham!

źródło: NKJP: Zygmunt Haupt: Baskijski diabeł. Opowiadania i reportaże, 2007

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	uścielę	uścielemy
2 os.	uścielesz	uścielecie
3 os.	uściele	uścielą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	usłałem +(e)m usłał	usłałam +(e)m usłała	usłałom +(e)m usłało	usłaliśmy +(e)śmy usłali	usłałyśmy +(e)śmy usłały
2 os.	usłałeś +(e)ś usłał	usłałaś +(e)ś usłała	usłałoś +(e)ś usłało	usłaliście +(e)ście usłali	usłałyście +(e)ście usłały
3 os.	usłał	usłała	usłało	usłali	usłały

bezosobnik: usłano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		uścielmy
2 os.	uściel	uścielcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	usłałbym bym usłał	usłałabym bym usłała	usłałobym bym usłało	usłalibyśmy byśmy usłali	usłałybyśmy byśmy usłały
2 os.	usłałbyś byś usłał	usłałabyś byś usłała	usłałobyś byś usłało	usłalibyście byście usłali	usłałybyście byście usłały
3 os.	usłałby by usłał	usłałaby by usłała	usłałoby by usłało	usłaliby by usłali	usłałyby by usłały

bezosobnik: usłano by

bezokolicznik: usłać

imiesłów przysłówkowy uprzedni:

usławszy

gerundium: usłanie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	usłanie	usłania
D.	usłania	usłań
C.	usłaniu	usłaniom
B.	usłanie	usłania
N.	usłaniem	usłaniami
Ms.	usłaniu	usłaniach
W.	usłanie	usłania

imiesłów przymiotnikowy bierny: usłany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	usłany	usłany	usłany	usłane	usłana
D.	usłanego	usłanego	usłanego	usłanego	usłanej
C.	usłanemu	usłanemu	usłanemu	usłanemu	usłanej
B.	usłanego	usłanego	usłany	usłane	usłaną
N.	usłanym	usłanym	usłanym	usłanym	usłaną
Ms.	usłanym	usłanym	usłanym	usłanym	usłanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	usłani	usłani	usłane	usłane
D.	usłanych	usłanych	usłanych	usłanych
C.	usłanym	usłanym	usłanym	usłanym
B.	usłanych	usłanych	usłanych	usłane
N.	usłanymi	usłanymi	usłanymi	usłanymi
Ms.	usłanych	usłanych	usłanych	usłanych

odpowiednik aspektowy: słać

Inne uwagi

Zwykle imb

Składnia

usłać

CO + (KOMU) + (GDZIE)

3. chmurami

Definicja

książk.

sprawić, że na jakiejś powierzchni znalazło się wiele obiektów określonego rodzaju

Warianty

rzadziej uścielić

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości przestrzeni ułożenie względem siebie

Relacje znaczeniowe

synonimy:

zasłać, zaścielić

Połączenia

usłany papierami; ciałami, trupami, zwłokami
chodnik, stół usłany czymś; podłoga usłana czymś; niebo, pobojowisko, pole usłane czymś

Cytaty

Był taki ustrój, który usłał milionami ofiar całe kontynenty, który zapełnił obozy koncentracyjne [...].

źródło: NKJP: Zięba Maciej OP: Po szkodzie? Przed szkodą?. o Polsce, kapitalizmie i kontemplacji, 1996

Weszli ostrożnie, stąpając, jakby kamienną podłogę usłano tłuczonym szkłem.

źródło: NKJP: Ewa Białołęcka: Naznaczeni błękitem. Kamień na szczycie. Kroniki Drugiego Kręgu. Księga I. Cz 2, 2005

Ogromny stół, który ustawiony był w największym pomieszczeniu w muzeum, przez cały czas usłany był kolorową bibułą, papierem, wstążkami i farbami.

źródło: NKJP: AS: Malowali wyklejali i drapali, Gazeta Poznańska, 2003-04-19

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	uścielę	uścielemy
2 os.	uścielesz	uścielecie
3 os.	uściele	uścielą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	usłałem +(e)m usłał	usłałam +(e)m usłała	usłałom +(e)m usłało	usłaliśmy +(e)śmy usłali	usłałyśmy +(e)śmy usłały
2 os.	usłałeś +(e)ś usłał	usłałaś +(e)ś usłała	usłałoś +(e)ś usłało	usłaliście +(e)ście usłali	usłałyście +(e)ście usłały
3 os.	usłał	usłała	usłało	usłali	usłały

bezosobnik: usłano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		uścielmy
2 os.	uściel	uścielcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	usłałbym bym usłał	usłałabym bym usłała	usłałobym bym usłało	usłalibyśmy byśmy usłali	usłałybyśmy byśmy usłały
2 os.	usłałbyś byś usłał	usłałabyś byś usłała	usłałobyś byś usłało	usłalibyście byście usłali	usłałybyście byście usłały
3 os.	usłałby by usłał	usłałaby by usłała	usłałoby by usłało	usłaliby by usłali	usłałyby by usłały

bezosobnik: usłano by

bezokolicznik: usłać

imiesłów przysłówkowy uprzedni:

usławszy

gerundium: usłanie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	usłanie	usłania
D.	usłania	usłań
C.	usłaniu	usłaniom
B.	usłanie	usłania
N.	usłaniem	usłaniami
Ms.	usłaniu	usłaniach
W.	usłanie	usłania

imiesłów przymiotnikowy bierny: usłany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	usłany	usłany	usłany	usłane	usłana
D.	usłanego	usłanego	usłanego	usłanego	usłanej
C.	usłanemu	usłanemu	usłanemu	usłanemu	usłanej
B.	usłanego	usłanego	usłany	usłane	usłaną
N.	usłanym	usłanym	usłanym	usłanym	usłaną
Ms.	usłanym	usłanym	usłanym	usłanym	usłanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	usłani	usłani	usłane	usłane
D.	usłanych	usłanych	usłanych	usłanych
C.	usłanym	usłanym	usłanym	usłanym
B.	usłanych	usłanych	usłanych	usłane
N.	usłanymi	usłanymi	usłanymi	usłanymi
Ms.	usłanych	usłanych	usłanych	usłanych

odpowiedniki aspektowe: uściełać , uścielać

Inne uwagi

Zwykle imb

Składnia

usłać

CO + CZYM

4. o chmurach

Definicja

książk.

znaleźć się na jakiejś powierzchni w dużej liczbie

Warianty

rzadziej uścielić

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Ilość, liczby i liczenie ogólne określenia ilości

Relacje znaczeniowe

synonimy:

zasłać, zaścielić

Połączenia

liście; ciała, trupy, zwłoki usłały coś

Cytaty

Lodowe zaspy usłały pola w okolicach Borzęcina.

źródło: NKJP: (ans): Minął rok, Gazeta Krakowska, 2003-01-02

Całą ulicę usłały maleńkie, złote i srebrne gwiazdki.

źródło: NKJP: (ksaf): Zabawa nad Dunajem, Express Ilustrowany, 2002-01-05

Świt wstał gwałtownie, ukazując rozległe niebo usłane postrzępionymi chmurami, ale powierzchnię ziemi nadal spowijała noc.

źródło: NKJP: Jerzy Gotowała: Najkrócej żyją motyle. Lotnictwo rozpoznawcze wciąż niezbędne, 1996

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	uścielę	uścielemy
2 os.	uścielesz	uścielecie
3 os.	uściele	uścielą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	usłałem +(e)m usłał	usłałam +(e)m usłała	usłałom +(e)m usłało	usłaliśmy +(e)śmy usłali	usłałyśmy +(e)śmy usłały
2 os.	usłałeś +(e)ś usłał	usłałaś +(e)ś usłała	usłałoś +(e)ś usłało	usłaliście +(e)ście usłali	usłałyście +(e)ście usłały
3 os.	usłał	usłała	usłało	usłali	usłały

bezosobnik: usłano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		uścielmy
2 os.	uściel	uścielcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	usłałbym bym usłał	usłałabym bym usłała	usłałobym bym usłało	usłalibyśmy byśmy usłali	usłałybyśmy byśmy usłały
2 os.	usłałbyś byś usłał	usłałabyś byś usłała	usłałobyś byś usłało	usłalibyście byście usłali	usłałybyście byście usłały
3 os.	usłałby by usłał	usłałaby by usłała	usłałoby by usłało	usłaliby by usłali	usłałyby by usłały

bezosobnik: usłano by

bezokolicznik: usłać

imiesłów przysłówkowy uprzedni:

usławszy

gerundium: usłanie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	usłanie	usłania
D.	usłania	usłań
C.	usłaniu	usłaniom
B.	usłanie	usłania
N.	usłaniem	usłaniami
Ms.	usłaniu	usłaniach
W.	usłanie	usłania

imiesłów przymiotnikowy bierny: usłany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	usłany	usłany	usłany	usłane	usłana
D.	usłanego	usłanego	usłanego	usłanego	usłanej
C.	usłanemu	usłanemu	usłanemu	usłanemu	usłanej
B.	usłanego	usłanego	usłany	usłane	usłaną
N.	usłanym	usłanym	usłanym	usłanym	usłaną
Ms.	usłanym	usłanym	usłanym	usłanym	usłanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	usłani	usłani	usłane	usłane
D.	usłanych	usłanych	usłanych	usłanych
C.	usłanym	usłanym	usłanym	usłanym
B.	usłanych	usłanych	usłanych	usłane
N.	usłanymi	usłanymi	usłanymi	usłanymi
Ms.	usłanych	usłanych	usłanych	usłanych

odpowiedniki aspektowe: uściełać , uścielać

Inne uwagi

Zwykle imb

Składnia

usłać

Frazeologizmy

usłany różami

Data ostatniej modyfikacji: 02.02.2018