UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

przeżreć

Chronologizacja

1638, Kart XVII-XVIII

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. przeżrę
 przeżremy
2 os. przeżresz
 przeżrecie
3 os. przeżre
 przeżrą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. przeżarłem
+(e)m przeżarł
 przeżarłam
+(e)m przeżarła
 przeżarłom
+(e)m przeżarło
 przeżarliśmy
+(e)śmy przeżarli
 przeżarłyśmy
+(e)śmy przeżarły
2 os. przeżarłeś
+(e)ś przeżarł
 przeżarłaś
+(e)ś przeżarła
 przeżarłoś
+(e)ś przeżarło
 przeżarliście
+(e)ście przeżarli
 przeżarłyście
+(e)ście przeżarły
3 os. przeżarł
 przeżarła
 przeżarło
 przeżarli
 przeżarły

bezosobnik: przeżarto

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. przeżryjmy
2 os. przeżryj
 przeżryjcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. przeżarłbym
bym przeżarł
 przeżarłabym
bym przeżarła
 przeżarłobym
bym przeżarło
 przeżarlibyśmy
byśmy przeżarli
 przeżarłybyśmy
byśmy przeżarły
2 os. przeżarłbyś
byś przeżarł
 przeżarłabyś
byś przeżarła
 przeżarłobyś
byś przeżarło
 przeżarlibyście
byście przeżarli
 przeżarłybyście
byście przeżarły
3 os. przeżarłby
by przeżarł
 przeżarłaby
by przeżarła
 przeżarłoby
by przeżarło
 przeżarliby
by przeżarli
 przeżarłyby
by przeżarły

bezosobnik: przeżarto by

bezokolicznik: przeżreć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: przeżarłszy

gerundium: przeżarcie

imiesłów przymiotnikowy bierny: przeżarty

odpowiednik aspektowy: przeżerać

Pochodzenie

Zob.  żreć 

1. o gryzącym

Definicja

pot. 
gryząc, przeciąć lub przebić coś zębami

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt zwyczaje i zachowania zwierząt

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii stan skupienia, trwałość materii

Cytaty

Gorzej, jeśli gromadka tych mało widocznych pasożytów przeżre owczą skórę [...].

źródło: NKJP: (KROP): Złote pióro dla mistrza ortografii, Gazeta Krakowska, 2006-04-01

Stan konstrukcji był fatalny. Dach przeciekał, a drewniane belki przeżarły korniki.

źródło: NKJP: (AS, JN, AK, MIH, PIT): Z życia Konina, Gazeta Poznańska, 2006-07-13

Znów musiał porzucić jacht, tym razem przeżarty przez świdraki.

źródło: NKJP: Paweł Smoleński: Regaty 2000, Gazeta Wyborcza, 1998-10-23

Składnia

bez ograniczeń + przeżreć +
CO

2. o łakomczuchu

Definicja

pot. 
jedząc łapczywie i niechlujnie, zużyć wszystko

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie czynności związane z jedzeniem

Cytaty

- O jakie jedzenie chodzi? - Twoi pracodawcy przeżarli wszystko, mało co zostało na ząb.

źródło: Internet: telewizjarepublika.pl

Składnia

bez ograniczeń + przeżreć +
CO

3. o rdzy

Definicja

pot. 
przenikając do czegoś, zniszczyć to

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii stan skupienia, trwałość materii

Relacje znaczeniowe

synonimy:  przegryźć

Połączenia

  • rdza przeżarła

Cytaty

Z góry sypie się dachówka, mury porasta pleśń. Rynny zdążyła przeżreć rdza.

źródło: NKJP: (X): Starzy ludzie i rzeka, Dziennik Polski, 2000-01-14

Czort wie, co jest pod tymi workami. Może azbest. A może coś, co przeżre folię i przedostanie się do wód gruntowych.

źródło: NKJP: Adam Wajrak: Śmietnik XXI wieku, Gazeta Wyborcza, 1993-11-08

Substancje, jakich użyjemy, przeżrą każdą maskę i każdy skafander [...].

źródło: NKJP: Marcin Wolski: Alterland, 2003

- Całe moje mieszkanie przeżarł grzyb, pleśń atakuje nawet meble.

źródło: NKJP: Marcin Dzierżanowski: Skazana na siebie, Życie Warszawy, nr 2/01, 2002

Ścieki przeżarły rurę.

źródło: NKJP: (AEW): Ścieki przeżarły rurę, Dziennik Bałtycki, 1998-06-27

Składnia

bez ograniczeń + przeżreć +
CO

4. o marnotrawcy

Definicja

pot. 
zużyć nadmiernie jakieś zasoby

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Relacje znaczeniowe

synonimy:  pochłonąć, zeżreć
hiperonimy:  zużyć

Cytaty

- To Małgosia skłoniła Jurka, żeby nie przeżreć tych pieniędzy, lecz je w coś zainwestować.

źródło: NKJP: Joanna Solska: Dom po zachodzie słońca, Polityka, 2003-04-19

Jeśli poselska stonka zatwierdzi sobie podwyżkę, to w przyszłym roku przeżre 380 milionów.

źródło: NKJP: Jerzy Witaszczyk: Nasz drogi Sejm, Dziennik Łódzki, 2004-09-15

Choć sery u nich przednie, okowita jak kryształ, to majątków nie przeżrą ani nie przepiją.

źródło: NKJP: Piotr Pietucha: Stróż obłąkanych, 2004

Złodziejski system najpierw zabrał tym, którzy cokolwiek jeszcze mieli, potem przeżarł i roztrwonił to, co zostało.

źródło: NKJP: Dariusz Kuziak: Kryzys for ever, Tygodnik Siedlecki, 2009-02-04

Składnia

bez ograniczeń + przeżreć +
CO

5. o niszczycielu

Definicja

pot. 
zniszczyć kogoś lub coś

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii stan skupienia, trwałość materii

Połączenia

  • korupcja przeżarła

Cytaty

Próbował mnie przeżreć konsumpcyjny styl życia [...].

źródło: NKJP: (X): Wołanie o egoizm, Dziennik Polski, 2000-09-01

[...] Niemoc przeżre ją jak rdza [...].

źródło: NKJP: Joanna Kowalczyk: Scenariusz dla gimnazjum. Święto Niepodległości, Wychowawca, nr 163-164, 2006-07

Obłęd przeżarł mu mózg, wypalił sumienie, stępił zdolność odczuwania jakichkolwiek uczuć.

źródło: NKJP: Andrzej Sarwa: Strzyga, 2006

[...] Wskaźniki gospodarcze są ostatnio dobre, ale system polityczny przeżarły nepotyzm i korupcja.

źródło: NKJP: Adam Szostkiewicz: Viva Coca-Cola!, Polityka, 2000-07-15

Polska znalazła się na czołówkach wielu gazet jako przykład korupcji i przeżarcia życia publicznego korupcją.

źródło: NKJP: Dziennik Polski, 2003-04-28

Składnia

bez ograniczeń + przeżreć +
KOGO
bez ograniczeń + przeżreć +
CO + (KOMU)
Data ostatniej modyfikacji: 27.09.2018
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN