UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

pierze

Chronologizacja

1471, SStp

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: n2

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. pierze
pierza
D. pierza
pierzy
C. pierzu
pierzom
B. pierze
pierza
N. pierzem
pierzami
Ms. pierzu
pierzach
W. pierze
pierza

Inne uwagi

Zwykle lp

Pochodzenie

psł. *perьje

Forma prasłowiańska jest rzeczownikiem zbiorowym od psł. *pero 'pióro' z przyrostkiem *-ьje; zob. pióro

1. na ptaku

Definicja

pióra i puch pokrywające ciało ptaka

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt ptaki

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt budowa i funkcjonowanie organizmów zwierzęcych

Relacje znaczeniowe

synonimy:  upierzenie

Cytaty

W kącie na kupie spało sobie ze dwadzieścia sztuk bocianów, grzejąc się nawzajem własnym pierzem.

źródło: NKJP: Janusz Głowacki: Rose Café i inne opowieści, 1997

Gęś porasta pierzem cztery razy w ciągu roku.

źródło: NKJP: Panie śpiewają, pióra lecą, Dziennik Polski, 2008-08-30

Nieznajomy wstępuje na drogę, podchodzi do zabudowań Pluski. Pies ujada, jakaś kura sypiąc pierzem żegluje w powietrzu ku stajni, słychać zniekształcone głosy.

źródło: NKJP: Tadeusz Konwicki: Dziura w niebie, 1959

Na zakurzonym stole siedzi gołąb. Musiał wlecieć przez uchylone drzwi, porzucił wokół trochę szarego pierza i zabrudził posadzkę odchodami.

źródło: NKJP: Podziemne miasto: Dziennik Polski, 1999-12-24

2. w poduszce

Definicja

pióra ptaków domowych służące - po odpowiedniej obróbce - do wypełniania poduszek, jaśków, pierzyn, kurtek lub innych wyrobów

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka sprzęty domowe i przedmioty codziennego użytku

Połączenia

  • gęsie, kacze pierze
  • pierze fruwa
  • drzeć, skubać pierze

Cytaty

Jesienią oskubała kilkanaście kaczek i przygotowała pierze na poduszki.

źródło: NKJP: Jolanta Sobczyńska: Dziennik Łódzki, 2005-12-30

Zbierają się codziennie wieczorem, zimą, kiedy ustają prace w polu. Na stół sypią gęsie i kacze pierze. Piórka łapią w garść, wyciągają po jednym i drą: najpierw z jednej, potem z drugiej strony. Twarde sypułki rzucają na podłogę. Dwie poduchy z tego pierza właśnie płyną z Wieśkiem przez ocean do Stanów.

źródło: NKJP: Rozmowy przy darciu pierza, Dziennik Polski, 2006-03-10

Gęsi użytkuje się w celu uzyskania mięsa, pierza i jaj.

źródło: NKJP: Jan Fereniec: Zarys ekonomiki i organizacji rolnictwa, 1985

Firma zajmuje się skupem, przerobem i sprzedażą pierza i puchu pozyskanego z wiejskiego, krajowego chowu gęsi oraz wyrobem poduszek i kołder. Sortowanie pierza odbywa się na wysokiej klasy maszynach, pierze jest czyste ekologicznie i ma certyfikat pierza organicznego przyznany przez Wielkopolski Park Narodowy i Powiatowy Inspektorat Weterynarii w Koninie.

źródło: NKJP: (JS): Kołdra na medal, Gazeta Poznańska, 2002-11-21

Pomieszczenie zajmowane przez Marka przypominało dom po przejściu tajfunu. Z rozprutej poduszki wysypywało się pierze, fruwając po wnętrzu niczym świeży śnieg.

źródło: NKJP: Krystyna Boglar: Zobaczysz, że pewnego dnia..., 1996

3. na głowie

Definicja

pot.  żart. 
rzadkie lub cienkie włosy potargane i sterczące

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Określenia fizyczności człowieka wygląd

Cytaty

Po umyciu mam ładne loczki, ale gdy je już rozczeszę, mam pierze na głowie i nic z tych loków nie pozostaje [...].

źródło: Internet: kobieta.onet.pl

Sama włosy czeszę ze średnim entuzjazmem, ale tylko dlatego, że są kręcone i po prostu po rozczesaniu jest pierze.

źródło: Internet: wiocha.pl

Frazeologizmy

ani/ni z pierza, ani/ni z mięsa
aż iskry lecą
aż pierze leci
darcie pierza
skubanie pierza
ktoś obrasta w piórka
ktoś obrasta w pierze
ktoś porasta w pierze
ktoś obrósł w piórka
ktoś obrósł w pierze
ktoś porósł w pierze
ktoś obrasta w piórka
ktoś obrasta w pierze
ktoś porasta w pierze
ktoś obrósł w piórka
ktoś obrósł w pierze
ktoś porósł w pierze
Data ostatniej modyfikacji: 16.04.2018
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj