UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

chwiać się

Chronologizacja

XV w., SStp

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	chwieję się	chwiejemy się
2 os.	chwiejesz się	chwiejecie się
3 os.	chwieje się	chwieją się

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	chwiałem się +(e)m się chwiał	chwiałam się +(e)m się chwiała	chwiałom się +(e)m się chwiało	chwialiśmy się chwieliśmy się +(e)śmy się chwiali +(e)śmy się chwieli	chwiałyśmy się +(e)śmy się chwiały
2 os.	chwiałeś się +(e)ś się chwiał	chwiałaś się +(e)ś się chwiała	chwiałoś się +(e)ś się chwiało	chwialiście się chwieliście się +(e)ście się chwiali +(e)ście się chwieli	chwiałyście się +(e)ście się chwiały
3 os.	chwiał się	chwiała się	chwiało się	chwiali się chwieli się	chwiały się

bezosobnik: chwiano się

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę się chwiał będę się chwiać	będę się chwiała będę się chwiać	będę się chwiało będę się chwiać	będziemy się chwiali będziemy się chwieli będziemy się chwiać	będziemy się chwiały będziemy się chwiać
2 os.	będziesz się chwiał będziesz się chwiać	będziesz się chwiała będziesz się chwiać	będziesz się chwiało będziesz się chwiać	będziecie się chwiali będziecie się chwieli będziecie się chwiać	będziecie się chwiały będziecie się chwiać
3 os.	będzie się chwiał będzie się chwiać	będzie się chwiała będzie się chwiać	będzie się chwiało będzie się chwiać	będą się chwiali będą się chwieli będą się chwiać	będą się chwiały będą się chwiać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		chwiejmy się
2 os.	chwiej się	chwiejcie się

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	chwiałbym się bym się chwiał	chwiałabym się bym się chwiała	chwiałobym się bym się chwiało	chwialibyśmy się chwielibyśmy się byśmy się chwiali byśmy się chwieli	chwiałybyśmy się byśmy się chwiały
2 os.	chwiałbyś się byś się chwiał	chwiałabyś się byś się chwiała	chwiałobyś się byś się chwiało	chwialibyście się chwielibyście się byście się chwiali byście się chwieli	chwiałybyście się byście się chwiały
3 os.	chwiałby się by się chwiał	chwiałaby się by się chwiała	chwiałoby się by się chwiało	chwialiby się chwieliby się by się chwiali by się chwieli	chwiałyby się by się chwiały

bezosobnik: chwiano by się

bezokolicznik: chwiać się

imiesłów przysłówkowy współczesny: chwiejąc się

gerundium: chwianie się

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	chwianie się	chwiania się
D.	chwiania się	chwiań się
C.	chwianiu się	chwianiom się
B.	chwianie się	chwiania się
N.	chwianiem się	chwianiami się
Ms.	chwianiu się	chwianiach się
W.	chwianie się	chwiania się

imiesłów przymiotnikowy czynny: chwiejący się

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	chwiejący się	chwiejący się	chwiejący się	chwiejące się	chwiejąca się
D.	chwiejącego się	chwiejącego się	chwiejącego się	chwiejącego się	chwiejącej się
C.	chwiejącemu się	chwiejącemu się	chwiejącemu się	chwiejącemu się	chwiejącej się
B.	chwiejącego się	chwiejącego się	chwiejący się	chwiejące się	chwiejącą się
N.	chwiejącym się	chwiejącym się	chwiejącym się	chwiejącym się	chwiejącą się
Ms.	chwiejącym się	chwiejącym się	chwiejącym się	chwiejącym się	chwiejącej się

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	chwiejący się	chwiejący się	chwiejące się	chwiejące się
D.	chwiejących się	chwiejących się	chwiejących się	chwiejących się
C.	chwiejącym się	chwiejącym się	chwiejącym się	chwiejącym się
B.	chwiejących się	chwiejących się	chwiejących się	chwiejące się
N.	chwiejącymi się	chwiejącymi się	chwiejącymi się	chwiejącymi się
Ms.	chwiejących się	chwiejących się	chwiejących się	chwiejących się

odpowiednik aspektowy: zachwiać się

Pochodzenie

Zob. chwiać

1. na nogach

Definicja

tracić równowagę

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Połączenia

koń, mężczyzna chwieje się
chwiać się na nogach
chwiać się lekko, mocno

Cytaty

	Stali, chwiejąc się na wszystkie strony, a w pewnej chwili zwarli się ze sobą, obłapili w serdecznym uścisku i zaczęli się całować. źródło: NKJP: Wiesław Myśliwski: Traktat o łuskaniu fasoli, 2007
	Wicio szedł ku dolinie, mocno chwiejąc się na nogach. źródło: NKJP: Tadeusz Konwicki title Kronika wypadków miłosnych, 1974
	Po wyjściu z samochodu mężczyzna chwiał się na nogach i czuć było od niego alkohol. źródło: NKJP: (mg): Zygzakiem przez miasto, Mazowieckie To i Owo, 2004-10-28
	Muszyna w rozpiętym płaszczu, z przewieszonym przez ramię aparatem lustrzanką, stał pośrodku izby i chwiał się w przód i tył. źródło: NKJP: Kazimierz Orłoś: Cudowna melina, 1988

2. głowa

Definicja

przechylać się wielokrotnie w różne strony, tracąc dotychczasową zazwyczaj pionową pozycję

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Relacje znaczeniowe

synonimy:

chybotać się, kiwać się

Połączenia

głowa, płomień chwieje się; gałęzie, liście chwieją się
chwiać się na wietrze

Cytaty

Głowa jego chwiała się bezwolnie nad ramieniem Dziadzi.

źródło: NKJP: Tadeusz Konwicki: Dziura w niebie, 1959

Wózek chwieje się, podskakuje, w każdej chwili może się rozbić o przydrożne drzewo.

źródło: NKJP: Irena Jurgielewiczowa:Ten obcy, 1961

Nagle płomień lampy chwieje się, jakby powstał przeciąg.

źródło: NKJP: Stanisław Mrożek: Jak zostałem filmowcem, 1975

3. rząd

Definicja

tracić na swej sile, pozycji lub intensywności

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	kruszeć
	hiperonimy:	słabnąć

Połączenia

pozycja chwieje się

Cytaty

Rząd się chwieje, większość ministrów ma o finansach mgliste pojęcie i podatki dla nikogo z prominentów nie wydają się być priorytetem.

źródło: NKJP: Lament nad pit-em, Dziennik Polski, 2006-04-28

Chwieje się pozycja Francji w dawnych koloniach.

źródło: NKJP: Marek Rapacki: Chwieje się pozycja Francji w dawnych koloniach, Gazeta Wyborcza, 1996-12-09

Kiedy państwo zaczyna się chwiać, nastroje społeczne wybuchają łatwo i gwałtownie.

źródło: NKJP: Dwa miesiące z Polską, Dziennik Polski, 2001-11-10

4. w wierze

Definicja

książk.

mieć określonego rodzaju wątpliwości

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Cytaty

U Muszyna mamy informację, że Dymitr Bogrow był już w 1905 r. „w pełni ukształtowanym” socjalistą-rewolucjonistą, że po roku zaczął się chwiać w przekonaniach i z początkiem 1907 r. przeszedł do anarchistów i anarchistą już pozostał do końca.

źródło: NKJP: Ludwik Bazylow: Ostatnie lata Rosji Carskiej. Rządy Stołypina, 2008

Ilu zaś ludzi chwiejących się w wierze, przywykłych uważać ród Sapiehów za uczciwy i godny zaufania, pójdzie za jego przykładem, naprawdę, nie dla strategicznego fortelu, i już się potem nie cofnie...

źródło: NKJP: Zofia Kossak: Błogosławiona wina, 1953

Składnia

chwiać się

w CZYM

Frazeologizmy

coś trzęsie się w posadach
coś chwieje się w posadach

Data ostatniej modyfikacji: 07.11.2021