UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

ująć się

Chronologizacja

XVI w., SPXVI
Na podstawie indeksu haseł

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. ujmę się
 ujmiemy się
2 os. ujmiesz się
 ujmiecie się
3 os. ujmie się
 ujmą się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. ująłem się
+(e)m się ujął
 ujęłam się
+(e)m się ujęła
 ujęłom się
+(e)m się ujęło
 ujęliśmy się
+(e)śmy się ujęli
 ujęłyśmy się
+(e)śmy się ujęły
2 os. ująłeś się
+(e)ś się ujął
 ujęłaś się
+(e)ś się ujęła
 ujęłoś się
+(e)ś się ujęło
 ujęliście się
+(e)ście się ujęli
 ujęłyście się
+(e)ście się ujęły
3 os. ujął się
 ujęła się
 ujęło się
 ujęli się
 ujęły się

bezosobnik: ujęto się

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. ujmijmy się
2 os. ujmij się
 ujmijcie się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. ująłbym się
bym się ujął
 ujęłabym się
bym się ujęła
 ujęłobym się
bym się ujęło
 ujęlibyśmy się
byśmy się ujęli
 ujęłybyśmy się
byśmy się ujęły
2 os. ująłbyś się
byś się ujął
 ujęłabyś się
byś się ujęła
 ujęłobyś się
byś się ujęło
 ujęlibyście się
byście się ujęli
 ujęłybyście się
byście się ujęły
3 os. ująłby się
by się ujął
 ujęłaby się
by się ujęła
 ujęłoby się
by się ujęło
 ujęliby się
by się ujęli
 ujęłyby się
by się ujęły

bezosobnik: ujęto by się

bezokolicznik: ująć się

imiesłów przysłówkowy uprzedni: ująwszy się

gerundium: ujęcie się

odpowiednik aspektowy: ujmować się

Pochodzenie

Zob. jąć, por. ująć

1. samemu

Definicja

chwycić samego siebie rękami za jakąś część ciała

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne

Połączenia

  • ująć się pod boki

Cytaty

Stanęła przed nim i ujęła się pod boki.

źródło: NKJP: Marta Tomaszewska: Tego lata w Burbelkowie, 2000

- No właśnie… To bardzo dziwne - mężczyzna ujął się za brodę z charakterystycznym geście zastanowienia, podciągając jednocześnie wyżej wełniane zakończenie swetra.

źródło: NKJP: Andrzej Skowron: Śmierć „konika” (cz.I), Dziennik Polski, 2005-05-21

Składnia

bez ograniczeń + ująć się +
za CO | pod CO

2. jeden drugiego

Definicja

chwycić jeden drugiego rękami za jakąś część ciała

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne

Połączenia

  • ująć się za ręce

Cytaty

Wszystkim zebranym kazano ująć się za ręce, ale jakoś tak się stało, że zgubiłyśmy się pośród tłumu ludzi, więc trzymałam dłonie nieznanych mi osób.

źródło: NKJP: Maria Nurowska: Sprawa Niny S., 2009

Bez pośpiechu szli na drugi koniec uliczki ująwszy się za ramiona.

źródło: NKJP: Bogdan Wojdowski: Chleb rzucony umarłym, 1971

Składnia

Rzpl + ująć się +
za CO

3. za kimś

Definicja

podjąć działania chroniące kogoś lub coś przed czymś negatywnym

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

Cytaty

Tymczasem orzecznictwo Sądu Najwyższego wyraźnie stwierdza, że w wypadku znieważenia jakiejś korporacji każdy z jej członków ma prawo na drodze sądowej ująć się o jej honor.

źródło: NKJP: Stanisław Milewski: Ciemne sprawy międzywojnia, 2002

- Kiedy jeden z pasażerów ujął się za nią, młodzi mężczyźni skierowali się przeciwko niemu, zaczęli go szarpać i poszturchiwać.

źródło: NKJP: Monika Stefanek: Strach pasażerów, Głos Szczeciński, 2006

Za to Senat ujął się za sztuką ludową, obniżając na jej wyroby podatek do 7 procent, choć mógłby potraktować je tak samo jak inne produkty sztuki.

źródło: NKJP: Danuta Marcinkowska: Senat narozrabiał, Głos Wielkopolski, 2004-03-06

Senator ujął się u komendanta za sądeckimi strażakami, którzy od lat czekają na budowę nowej strażnicy.

źródło: NKJP: MONK: Noworoczne życzenia, Dziennik Polski, 2006-01-09

Składnia

bez ograniczeń + ująć się +
o CO
bez ograniczeń + ująć się +
za KIM/CZYM + (u KOGO)

Frazeologizmy

ktoś ujął się honorem
Data ostatniej modyfikacji: 02.10.2017
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN