Chronologizacja
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m1
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
---|---|---|---|
M. | sarmata |
sarmaci |
ndepr |
sarmaty |
depr | ||
D. | sarmaty |
sarmatów |
|
C. | sarmacie |
sarmatom |
|
B. | sarmatę |
sarmatów |
|
N. | sarmatą |
sarmatami |
|
Ms. | sarmacie |
sarmatach |
|
W. | sarmato |
sarmaci |
ndepr |
sarmaty |
depr |
Pochodzenie
łac. Sarmata
z gr. Sarmátai 'jedno z plemion scytyjskich'
1. w Polsce szlacheckiej
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego stosunki, grupy i organizacje społeczne
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja świat dawnych epok i wydarzenia historyczne
Relacje znaczeniowe
hiperonimy: | szlachcic |
Połączenia
- polski sarmata
Cytaty
Sarmaci wielce cenili sobie życie towarzyskie. Znane jest powszechnie rozmiłowanie dawnych Polaków w ucztach [...]. źródło: NKJP: Maria Wichowa: O różnych aspektach staropolskiej biesiady w świetle relacji literackich, 2000 |
|
W dobie tryumfu kontrreformacji tolerancja panująca ongiś w „państwie bez stosów” uchodziła raczej za wstydliwy, aniżeli chlubny epizod w dziejach Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Z drugiej zaś strony sarmaci mogli się poczuć słusznie zaniepokojeni sytuacją gospodarczą ojczyzny, a jeszcze bardziej klęskami politycznymi. źródło: NKJP: Janusz Tazbir: Płaczki narodowych dziejów, Gazeta Wyborcza, 1995-02-23 |
|
Najtrudniejsza rzecz z pasem słuckim; ma cztery metry długości i ciasno musi opinać figurę 120-kilowego sarmaty. źródło: NKJP: Andrzej Niczyperowicz: Szambelan jeździ autostopem, Gazeta Poznańska, 2002-06-14 |
|
Inny wielki sarmata, imć Panie Kochanku, czyli Karol Radziwiłł, zmarł na marskość wątroby [...]. źródło: NKJP: Tomasz Karczewski: Pomroczność jasna, CKM, 03/03, 2000 |
2. obecnie
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego stosunki, grupy i organizacje społeczne
Cytaty
Na kolanach trzymał „Trylogię” i „Tygodnik Powszechny” . Dwie jego miłości - bo sarmatą był z powołania, a w „Tygodniku” spędził całe życie. źródło: NKJP: Tadeusz Żychiewicz: Pożegnania, Gazeta Wyborcza, 1994-12-02 |
|
Teraz znów o skandalu z 1984 roku. X, jak na krwistego sarmatę przystało, nie darował ministrowi [...], że usunął z Zachęty portret Y-a. źródło: NKJP: Janusz Miliszkiewicz: Przygoda bycia Polakiem, 2007 |