UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

uwłaszczyć

Chronologizacja

1848, Jutrzenka, books.google.pl

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. uwłaszczę
 uwłaszczymy
2 os. uwłaszczysz
 uwłaszczycie
3 os. uwłaszczy
 uwłaszczą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. uwłaszczyłem
+(e)m uwłaszczył
 uwłaszczyłam
+(e)m uwłaszczyła
 uwłaszczyłom
+(e)m uwłaszczyło
 uwłaszczyliśmy
+(e)śmy uwłaszczyli
 uwłaszczyłyśmy
+(e)śmy uwłaszczyły
2 os. uwłaszczyłeś
+(e)ś uwłaszczył
 uwłaszczyłaś
+(e)ś uwłaszczyła
 uwłaszczyłoś
+(e)ś uwłaszczyło
 uwłaszczyliście
+(e)ście uwłaszczyli
 uwłaszczyłyście
+(e)ście uwłaszczyły
3 os. uwłaszczył
 uwłaszczyła
 uwłaszczyło
 uwłaszczyli
 uwłaszczyły

bezosobnik: uwłaszczono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. uwłaszczmy
2 os. uwłaszcz
 uwłaszczcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. uwłaszczyłbym
bym uwłaszczył
 uwłaszczyłabym
bym uwłaszczyła
 uwłaszczyłobym
bym uwłaszczyło
 uwłaszczylibyśmy
byśmy uwłaszczyli
 uwłaszczyłybyśmy
byśmy uwłaszczyły
2 os. uwłaszczyłbyś
byś uwłaszczył
 uwłaszczyłabyś
byś uwłaszczyła
 uwłaszczyłobyś
byś uwłaszczyło
 uwłaszczylibyście
byście uwłaszczyli
 uwłaszczyłybyście
byście uwłaszczyły
3 os. uwłaszczyłby
by uwłaszczył
 uwłaszczyłaby
by uwłaszczyła
 uwłaszczyłoby
by uwłaszczyło
 uwłaszczyliby
by uwłaszczyli
 uwłaszczyłyby
by uwłaszczyły

bezosobnik: uwłaszczono by

bezokolicznik: uwłaszczyć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: uwłaszczywszy

gerundium: uwłaszczenie

imiesłów przymiotnikowy bierny: uwłaszczony

odpowiednik aspektowy: uwłaszczać

Pochodzenie

W związku etymologicznym z pol. włość, czes. vlast < psł. *volstь 'panowanie, władza, własność, posiadłość. Czasownik ma postać zapożyczenia czeskiego, ale nie ma podstawy czeskiej, jest to pseudobohemizm. Pol. dawne właszczyć, które wygląda na podstawę, jest późniejsze od czasownika przedrostkowego (Bor.).

1. nieruchomość

Definicja

praw. 
przekazać komuś prawo własności do jakiegoś mienia, które ten ktoś użytkuje

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa regulacje prawne

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Finanse własność

Połączenia

  • uwłaszczenie mieszkańców, obywateli, lokatorów; nomenklatury; gruntów, nieruchomości, przedsiębiorstw, działek, mieszkań

Cytaty

Łódzka Rada Miejska ma wkrótce podjąć decyzję o prawie do uwłaszczenia nieruchomości i gruntów będących w wieczystym użytkowaniu.

źródło: NKJP: (jxb): Lokale na własność za 2 procent?, Dziennik Łódzki, 2004-03-01

Nie należy przepisywać lokatorskiego prawa do mieszkania na inną osobę przed uwłaszczeniem mieszkania.

źródło: NKJP: kz: W spółdzielni po nowemu. Podział na działki. Kto zapłaci za cudzą ziemię? Pułapka pierwsza. Pułapka druga. Pułapka trzecia. Pułapka czwarta. Pułapka piąta. Zły wniosek, Express Ilustrowany, 2001-05-29

Sprawa uwłaszczenia mieszkańców spółdzielni wzbudziła w ostatnim czasie w Wadowicach spore emocje. Kilkuset lokatorów wadowickiej spółdzielni chce stać się pełnoprawnymi właścicielami zajmowanych mieszkań.

źródło: NKJP: Miasto daje ulgę, Dziennik Polski, 2003-07-16

Obecnie chcemy naprawdę uwłaszczyć ludzi, którzy pracowali w szkołach wiejskich. Nie jest to możliwe tylko w przypadku nauczycieli zajmujących lokale mieszkalne w budynkach szkół; one nie podlegają wykupowi.

źródło: NKJP: (KM): Mieszkania na własność, Dziennik Bałtycki, 2011

Co prawda wojewoda katowicki uwłaszczył kopalnię na spornych gruntach, ale sprawa wcale nie została wyjaśniona, gdyż z roszczeniami o ich odzyskanie wystąpiło kilku byłych prywatnych właścicieli.

źródło: NKJP: Wojciech Jagielski; Dolina Panczsziru: TOPGAS w rękach NSA, Gazeta Wyborcza, 1996-10-10

Problematyczną pozostawała jednak kwestia uwłaszczenia działkowców na gruntach, których właścicielem lub użytkownikiem wieczystym jest PZD (...)

źródło: Internet: natemat.pl/83049,dzialkowcy-moga-przejac-swoje-ogrody

Składnia

bez ograniczeń + uwłaszczyć +
KOGO + (na CZYM)
bez ograniczeń + uwłaszczyć +
CO

2. chłopów

Definicja

dawniej: przekazać chłopom prawo własności do użytkowanej przez nich ziemi

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja świat dawnych epok i wydarzenia historyczne

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Finanse własność

Połączenia

  • uwłaszczenie chłopów, włościan

Cytaty

Zdusiwszy rewoltę pańską i rabację chłopską władze austriackie 22 kwietnia 1848 r. zniosły pańszczyznę i uwłaszczyły chłopów.

źródło: NKJP: Jak chamy rżnęły panów, Dziennik Polski, 2003-02-21

Uwłaszczenie wsi nastąpiło w 1880 roku na skutek rozparcelowania folwarku.

źródło: NKJP: Internet

W warunkach ówczesnych uwłaszczenie włościan możliwe było jedynie poprzez decyzje państwowe, gdyż wymagało jednoczesnego rozwiązania szeregu zagadnień prawnych, ekonomicznych i finansowych w całym państwie rosyjskim.

źródło: NKJP: Feliks Jabłkowski: Dom Towarowy Bracia Jabłkowscy: romans ekonomiczny, 2005

Opór chłopów był stosunkowo słaby. Na Pomorzu, na Śląsku, w Poznańskiem znamy liczne wypadki, gdy chłopi uwłaszczeni skarżyli się na uciążliwe warunki regulacji, gdy bezrolni protestowali przeciw rugom, a gospodarze przeciw przenoszeniu ich na gorsze grunty.

źródło: NKJP: Stefan Kieniewicz: Historia Polski 1795-1918, 1968

Składnia

bez ograniczeń + uwłaszczyć +
KOGO/CO
Data ostatniej modyfikacji: 29.05.2018
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN