UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

schron

Chronologizacja

1866, Poezye Kornela Ujejskiego, books.google.pl

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. schron
 schrony
D. schronu
 schronów
C. schronowi
 schronom
B. schron
 schrony
N. schronem
 schronami
Ms. schronie
 schronach
W. schronie
 schrony

Pochodzenie

Od: przedrostkowego czasownika  schronić , zob.  chronić 

1. przeciwatomowy

Definicja

specjalne pomieszczenie, znajdujące się najczęściej poniżej powierzchni ziemi, przeznaczone jako schronienie dla ludności cywilnej podczas działań wojennych

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna czynności, przedmioty, miejsca związane z wojskiem i wojną

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  schronienie

Połączenia

  • betonowy, żelbetonowy; ciężki, lekki schron; schron przeciwatomowy, przeciwlotniczy; podziemny
  • schron w piwnicy
  • schrony i bunkry
  • drzwi, wejście do schronu
  • dobiec, dotrzeć, schodzić, uciekać, udać się, wejść, zejść do schronu
  • przebywać w schronie

Cytaty

Kolejny nalot zmusił [...] do zejścia do schronu. Siedziała w piwnicy, słuchając odległego łomotu i wycia syren...

źródło: NKJP: Andrzej Zaniewski: Król Tanga, 1997

Ryk silników odrzutowych nad głową, świst spadającej bomby - i dom zatrząsł się od bliskiej eksplozji. Matka Szamila, Nura, otworzyła właz do podziemnego schronu, urządzonego pod powierzchnią kuchni.

źródło: NKJP: Mirosław Kuleba: Ułańska Francoise i inni, Dziennik Bałtycki, 2000-01-24

Na nasze podwórze wtoczył się spóźniony ukraiński wóz - wybuchy go przygnały. Brodaty, stary Ukrainiec i młoda kobieta z dwojgiem dzieci wbiegli do naszego schronu i przysiedli przy drzwiach.

źródło: NKJP: Henryk Grynberg: Życie ideologiczne, osobiste, codzienne i artystyczne, 1998

Samoloty pikowały z potwornym wizgiem nad samymi głowami, a po zrzuceniu bomb siały seriami karabinów maszynowych. Rodzina, stłoczona w schronie, widziała wyraźnie twarze niemieckich lotników wychylających się po każdej serii dla sprawdzenia efektu.

źródło: NKJP: Danuta Koral: Wydziedziczeni, 1997

2. dla wojska

Definicja

wojsk. 
obiekt wojskowy, który ma być niewidoczny dla przeciwnika, przeznaczony do ostrzeliwania wrogich wojsk, przechowywania broni lub sprzętu, kierowania z jego wnętrza przebiegiem walki

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna czynności, przedmioty, miejsca związane z wojskiem i wojną

Połączenia

  • schron amunicyjny, bojowy
  • schron piechoty
  • załoga; budowa schronu

Cytaty

Wykorzystując położone w głębi półwyspu dawne stanowisko dla działa artylerii nadbrzeżnej, a dokładniej betonowy schron na amunicję do tegoż działa, zorganizowano placówkę „Fort” z zadaniem powstrzymania wroga próbującego przebić się od strony morza.

źródło: NKJP: Łukasz Politański: Walki na Westerplatte 1-7.09.1939, 2009

Jądro skansenu stanowi duży, dwukondygnacyjny schron bojowy dla broni maszynowej i armat przeciwpancernych [...].

źródło: NKJP: Jerzy Sadowski: Bunkier jak nowy, Dziennik Zachodni, 2001-03-06

W latach 1860-1910 w Krakowie i wokół miasta powstały trzy pierścienie potężnych umocnień, w skład których wchodziło 46 betonowo-ceglanych fortów [...] oraz wiele innych obiektów, jak choćby szańce czy oddalone nieco od fortów schrony amunicyjne.

źródło: NKJP: Ireneusz Pawlik: Superforteca Kraków, Gazeta Krakowska, 2003-06-14

Blisko 800 miłośników militariów i pieszych wędrówek spotkało się na piątym już rajdzie ,,Kaliską linią Maginota”, czyli wzdłuż trasy wyznaczonej przez kilkanaście schronów wojskowych, wybudowanych wokół Kalisza tuż przed II wojną światową.

źródło: NKJP: Żywa lekcja historii. Wydarzenia, Polska Głos Wielkopolski, 2007-10-01

Wielkim nakładem pracy oraz materiałów stworzono system punktów oporu, żelbetowych bunkrów i schronów piechoty , uzbrojonych w artylerię i karabiny maszynowe.

źródło: NKJP: Maciej Hubka: Samodzielna Brygada Spadochronowa pod Arnhem 21-25.09.1944, Bo wolność krzyżami, 2009

Składnia

bez ograniczeń + schron +
(KOGO)
bez ograniczeń + schron +
(JAKI)
bez ograniczeń + schron +
(na CO)

3. w górach

Definicja

środ. 
w języku osób uprawiających turystykę górską: budynek przeznaczony dla przebywających w górach turystów, w którym można odpocząć, zjeść posiłek, przenocować

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Czas wolny turystyka

Relacje znaczeniowe

synonimy:  schronisko

Połączenia

  • schron turystyczny

Cytaty

Po wojnie Stare Wierchy stały puste do lat siedemdziesiątych. Potem powstał tu prymitywny, ale niezbędny dla turystów schron, który z czasem przybrał obecną postać: niziutkiego, ale przy tym zgrabnego, murowanego budyneczku, krytego gontem.

źródło: NKJP: Od Turbacza wieje śniegiem, Dziennik Polski, 2004-02-21

Mając schronisko za plecami, jedziemy prosto przed siebie, objeżdżając Waligórę (mamy ją cały czas po prawej stronie). Po 2 km dojeżdżamy do schronu turystycznego przy granicy.

źródło: NKJP: Rafał P. Palacz: Wakacje na dwóch kółkach, Gazeta Wrocławska, 2002-07-13

[...] siedzi w nim kilka obozów narciarskich, co wszystko kupują w schronie, a Tatry znają z widoków z kolejki krzesełkowej.

źródło: NKJP: Internet
Data ostatniej modyfikacji: 13.04.2018
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN