UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

trzepotać się

Chronologizacja

1638, Kart XVII-XVIII

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. trzepoczę się
trzepocę się
trzepocemy się
trzepoczemy się
2 os. trzepocesz się
trzepoczesz się
trzepocecie się
trzepoczecie się
3 os. trzepoce się
trzepocze się
trzepoczą się
trzepocą się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. trzepotałem się
+(e)m się trzepotał
trzepotałam się
+(e)m się trzepotała
trzepotałom się
+(e)m się trzepotało
trzepotaliśmy się
+(e)śmy się trzepotali
trzepotałyśmy się
+(e)śmy się trzepotały
2 os. trzepotałeś się
+(e)ś się trzepotał
trzepotałaś się
+(e)ś się trzepotała
trzepotałoś się
+(e)ś się trzepotało
trzepotaliście się
+(e)ście się trzepotali
trzepotałyście się
+(e)ście się trzepotały
3 os. trzepotał się
trzepotała się
trzepotało się
trzepotali się
trzepotały się

bezosobnik: trzepotano się

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę się trzepotał
będę się trzepotać
będę się trzepotała
będę się trzepotać
będę się trzepotało
będę się trzepotać
będziemy się trzepotali
będziemy się trzepotać
będziemy się trzepotały
będziemy się trzepotać
2 os. będziesz się trzepotał
będziesz się trzepotać
będziesz się trzepotała
będziesz się trzepotać
będziesz się trzepotało
będziesz się trzepotać
będziecie się trzepotali
będziecie się trzepotać
będziecie się trzepotały
będziecie się trzepotać
3 os. będzie się trzepotał
będzie się trzepotać
będzie się trzepotała
będzie się trzepotać
będzie się trzepotało
będzie się trzepotać
będą się trzepotali
będą się trzepotać
będą się trzepotały
będą się trzepotać

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. trzepocmy się
trzepoczmy się
2 os. trzepocz się
trzepoc się
trzepoccie się
trzepoczcie się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. trzepotałbym się
bym się trzepotał
trzepotałabym się
bym się trzepotała
trzepotałobym się
bym się trzepotało
trzepotalibyśmy się
byśmy się trzepotali
trzepotałybyśmy się
byśmy się trzepotały
2 os. trzepotałbyś się
byś się trzepotał
trzepotałabyś się
byś się trzepotała
trzepotałobyś się
byś się trzepotało
trzepotalibyście się
byście się trzepotali
trzepotałybyście się
byście się trzepotały
3 os. trzepotałby się
by się trzepotał
trzepotałaby się
by się trzepotała
trzepotałoby się
by się trzepotało
trzepotaliby się
by się trzepotali
trzepotałyby się
by się trzepotały

bezosobnik: trzepotano by się

bezokolicznik: trzepotać się

imiesłów przysłówkowy współczesny:

trzepocząc się
trzepocąc się

gerundium: trzepotanie się

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. trzepotanie się
trzepotania się
D. trzepotania się
trzepotań się
C. trzepotaniu się
trzepotaniom się
B. trzepotanie się
trzepotania się
N. trzepotaniem się
trzepotaniami się
Ms. trzepotaniu się
trzepotaniach się
W. trzepotanie się
trzepotania się

imiesłów przymiotnikowy czynny: trzepoczący się

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. trzepoczący się
trzepocący się
trzepoczący się
trzepocący się
trzepoczący się
trzepocący się
trzepoczące się
trzepocące się
trzepocząca się
trzepocąca się
D. trzepoczącego się
trzepocącego się
trzepoczącego się
trzepocącego się
trzepoczącego się
trzepocącego się
trzepoczącego się
trzepocącego się
trzepoczącej się
trzepocącej się
C. trzepoczącemu się
trzepocącemu się
trzepoczącemu się
trzepocącemu się
trzepoczącemu się
trzepocącemu się
trzepoczącemu się
trzepocącemu się
trzepoczącej się
trzepocącej się
B. trzepoczącego się
trzepocącego się
trzepoczącego się
trzepocącego się
trzepoczący się
trzepocący się
trzepoczące się
trzepocące się
trzepoczącą się
trzepocącą się
N. trzepoczącym się
trzepocącym się
trzepoczącym się
trzepocącym się
trzepoczącym się
trzepocącym się
trzepoczącym się
trzepocącym się
trzepoczącą się
trzepocącą się
Ms. trzepoczącym się
trzepocącym się
trzepoczącym się
trzepocącym się
trzepoczącym się
trzepocącym się
trzepoczącym się
trzepocącym się
trzepoczącej się
trzepocącej się
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. trzepoczący się
trzepocący się
trzepoczący się
trzepocący się
trzepoczące się
trzepocące się
trzepoczące się
trzepocące się
D. trzepoczących się
trzepocących się
trzepoczących się
trzepocących się
trzepoczących się
trzepocących się
trzepoczących się
trzepocących się
C. trzepoczącym się
trzepocącym się
trzepoczącym się
trzepocącym się
trzepoczącym się
trzepocącym się
trzepoczącym się
trzepocącym się
B. trzepoczących się
trzepocących się
trzepoczących się
trzepocących się
trzepoczących się
trzepocących się
trzepoczące się
trzepocące się
N. trzepoczącymi się
trzepocącymi się
trzepoczącymi się
trzepocącymi się
trzepoczącymi się
trzepocącymi się
trzepoczącymi się
trzepocącymi się
Ms. trzepoczących się
trzepocących się
trzepoczących się
trzepocących się
trzepoczących się
trzepocących się
trzepoczących się
trzepocących się

Pochodzenie

Zob. trzepotać

1. o chorągiewce na wietrze

Definicja

książk. 
być szybko poruszanym przez wiatr i wydawać przy tym charakterystyczne dźwięki

Wymowa

[tszepotać się] lub pot. [czszepotać się]

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Relacje znaczeniowe

synonimy:  łopotać, trzepotać

Cytaty

Biało-czerwony rękaw trzepocze się na maszcie, wskazując kierunek wiatru.

źródło: NKJP: Zygmunt Haupt: Baskijski diabeł: opowiadania i reportaże, 2007

W otwartym oknie wagonu trzepotała się elegancka, przedwojenna firanka we wzorek PKP [...].

źródło: NKJP: Ewa Berberyusz: Moja teczka, 2006

Gdy od niezabudowanych terenów zawiewał wiatr, spomiędzy ruin niósł się gęsty, szarożółty pył. W tych ciemnych tumanach fruwało białe pierze i trzepotały się strzępy spalonych papierów.

źródło: NKJP: Jerzy Andrzejewski: Noc i inne opowiadania, 2001

Przy wyjściu z samolotu porwała mnie mroźna zawierucha, plunęła mi w pysk płatkami lodu, szczypiąc mi uszy, wepchnęła się nieproszona pod trzepoczący się płaszcz.

źródło: NKJP: Józef Bau: Czas zbezczeszczenia. Wspomnienia z czasów drugiej wojny światowej, 2006

2. o rybie w sieci

Definicja

książk. 
poruszać się szybko, energicznie i chaotycznie, po to, żeby się skądś wydostać lub uwolnić się

Wymowa

[tszepotać się] lub pot. [czszepotać się]

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt zwyczaje i zachowania zwierząt

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Połączenia

  • ryby trzepocą się

Cytaty

Chyba tak, mój Jarosławie, ten fakt trzeba zaakceptować i nie trzepotać się jak ryba w sieci.

źródło: NKJP: Jarosław Iwaszkiewicz: Podróże do Włoch, 1977

W łukowatych i uderzeniowych potrzaskach ptaki gruchoczą sobie nóżki i skrzydła, w drucianych wnykach duszą się, a w różnych sieciach trzepoczą się aż do zgonu, by ostatecznie znaleźć się w garnku do gotowania.

źródło: NKJP: (m): Polowanie na wędrujące ptaki, Trybuna Śląska, 2004-11-15

Nie przejął się jednak tym zbytnio, a nas nawet nie zauważył, a wszystko to dlatego, że w siatce trzepotał się ogromny motyl.

źródło: NKJP: Paweł Huelle: Weiser Dawidek, 1987

Na plecach miał worek. W nim trzepotała się kura.

źródło: NKJP: Jerzy Trammer: Sumienie, Gazeta Wyborcza, 1995-12-15

[...] Skrępowanego wsadzali w skórzany wór i ten trzepoczący się skórzany wór zanosili nad rzekę i przywiązując do niego wapienny kamień, wrzucali w zieloną głębinę.

źródło: NKJP: Tadeusz Nowak: A jak królem, a jak katem będziesz, 1968

Składnia

bez ograniczeń + trzepotać się +
(w CZYM)

3. o kimś podekscytowanym

Definicja

książk. 
pod wpływem jakichś uczuć lub czynników zewnętrznych wykonywać ciałem krótkie i szybkie ruchy

Wymowa

[tszepotać się] lub pot. [czszepotać się]

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne

Relacje znaczeniowe

synonimy:  drżeć, dygotać, trząść się

Cytaty

Jak mądrze patrzyła, kiedy jej coś pokazywałam! Jak trzepotała się całym ciałkiem, gdy spóźniona wpadałam do żłobka!

źródło: NKJP: Ewa Nowacka: Małe kochanie, wielka miłość, 1997

Taka jednooka pani Danusia, niby szara i niepokaźna jak wróbelek, trzepocze się w moherowym sweterku, spineczkami w pozłociste biedronki podzwania, a ma coś na samego burmistrza, gdzieś skrzętnie materiały kompromitujące zebrała!

źródło: NKJP: Bohdan Sławiński: Królowa Tiramisu, 2008

Bawi mnie tym bardziej, że osobiście zetknęłam się z tym nieprawdopodobnym okazem [...]. Koleżanka i ja, dwie młode panienki, trzepotałyśmy się rano w hallu, kiedy Fischer pojawił się na schodach. Był w długiej nocnej koszuli i w dłoni trzymał wielką lewatywę.

źródło: NKJP: Janusz Płoński: Mówię spoko i nara, Polityka, 2003-04-19

[...] Widok trzepoczącego się w agonii niedokładnie trafionego żołnierza może powodować znieczulicę w realnym życiu.

źródło: NKJP: Henryk Noga: Gry komputerowe i programy multimedialne, Wychowawca, nr 109, 2002-01

Składnia

bez ograniczeń + trzepotać się +
(CZYM)

4. o sercu

Definicja

książk. 
o sercu: bić szybko pod wpływem silnych emocji

Wymowa

[tszepotać się] lub pot. [czszepotać się]

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne

Relacje znaczeniowe

synonimy:  łopotać, trzepotać

Cytaty

- Chce pani posłuchać mojego serduszka? - Asia wstaje z łóżka. - Proszę sprawdzić, tu, po prawej stronie... Serce dziewczynki trzepocze się jak złapany w sidła ptak.

źródło: NKJP: Dorota Abramowicz: Ptaszek w klatce, Wieczór Wybrzeża, 2000-05-05

Serce trzepotało się w popłochu, uderzając boleśnie o klatkę piersiową. Pot spływał mu po plecach gorącymi strużkami.

źródło: NKJP: Jarosław Sokół: Tekst nagrodzony pierwszą nagrodą..., Gazeta Wyborcza, 1997-05-16

5. o kimś wahającym się

Definicja

książk. 
znajdować się w trudnej sytuacji, w takiej, w której ciężko dokonać właściwego wyboru

Wymowa

[tszepotać się] lub pot. [czszepotać się]

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Relacje znaczeniowe

synonimy:  miotać się

Cytaty

Są zakłady, które mimo tych wszystkich trudności, mimo ich wyniszczania, mimo, że trzepoczą się wśród układów [...], mimo wszystko przetrwały.

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 04.07.2002 r.

- W tym samym czasie Kościół trzepotał się na scenie politycznej. Nie potrafił określić swej roli w warunkach demokratycznych.

źródło: NKJP: Marek Bartosik: Kościół idzie w górę, Gazeta Krakowska, 2003-12-27

Data ostatniej modyfikacji: 21.11.2017
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj