UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

rozkuć

Chronologizacja

1577, SPXVI
S.v. rozkować

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. rozkuję
rozkujemy
2 os. rozkujesz
rozkujecie
3 os. rozkuje
rozkują

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. rozkułem
+(e)m rozkuł
rozkułam
+(e)m rozkuła
rozkułom
+(e)m rozkuło
rozkuliśmy
+(e)śmy rozkuli
rozkułyśmy
+(e)śmy rozkuły
2 os. rozkułeś
+(e)ś rozkuł
rozkułaś
+(e)ś rozkuła
rozkułoś
+(e)ś rozkuło
rozkuliście
+(e)ście rozkuli
rozkułyście
+(e)ście rozkuły
3 os. rozkuł
rozkuła
rozkuło
rozkuli
rozkuły

bezosobnik: rozkuto

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. rozkujmy
2 os. rozkuj
rozkujcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. rozkułbym
bym rozkuł
rozkułabym
bym rozkuła
rozkułobym
bym rozkuło
rozkulibyśmy
byśmy rozkuli
rozkułybyśmy
byśmy rozkuły
2 os. rozkułbyś
byś rozkuł
rozkułabyś
byś rozkuła
rozkułobyś
byś rozkuło
rozkulibyście
byście rozkuli
rozkułybyście
byście rozkuły
3 os. rozkułby
by rozkuł
rozkułaby
by rozkuła
rozkułoby
by rozkuło
rozkuliby
by rozkuli
rozkułyby
by rozkuły

bezosobnik: rozkuto by

bezokolicznik: rozkuć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: rozkuwszy

gerundium: rozkucie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. rozkucie
rozkucia
D. rozkucia
rozkuć
C. rozkuciu
rozkuciom
B. rozkucie
rozkucia
N. rozkuciem
rozkuciami
Ms. rozkuciu
rozkuciach
W. rozkucie
rozkucia

imiesłów przymiotnikowy bierny: rozkuty

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. rozkuty
rozkuty
rozkuty
rozkute
rozkuta
D. rozkutego
rozkutego
rozkutego
rozkutego
rozkutej
C. rozkutemu
rozkutemu
rozkutemu
rozkutemu
rozkutej
B. rozkutego
rozkutego
rozkuty
rozkute
rozkutą
N. rozkutym
rozkutym
rozkutym
rozkutym
rozkutą
Ms. rozkutym
rozkutym
rozkutym
rozkutym
rozkutej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. rozkuci
rozkuci
rozkute
rozkute
D. rozkutych
rozkutych
rozkutych
rozkutych
C. rozkutym
rozkutym
rozkutym
rozkutym
B. rozkutych
rozkutych
rozkutych
rozkute
N. rozkutymi
rozkutymi
rozkutymi
rozkutymi
Ms. rozkutych
rozkutych
rozkutych
rozkutych

odpowiednik aspektowy: rozkuwać

Pochodzenie

Zob. kuć

1. mur

Definicja

uderzając, rozbić na mniejsze kawałki

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

CZŁOWIEK I TECHNIKA Budownictwo czynności związane z budową

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  rozbić

Połączenia

  • rozkuć asfalt, beton, mur, posadzkę, ścianę

Cytaty

Niestety, chłopiec nie mógł się wydostać, bo zaklinował się wewnątrz nogami. Wezwano pogotowie. Żeby go uwolnić, strażacy musieli rozkuć beton wokół studzienki [...].

źródło: NKJP: Anna Dziedzic, Dorota Niećko: Nie zbierają, tylko kradną, Dziennik Zachodni, 2004-07-07

Robotnicy zajmujący się renowacją mostu Powstańców Śląskich rozkuli chodnik po jednej stronie przeprawy.

źródło: NKJP: (K.P.): Zabrali chodnik, Gazeta Krakowska, 2001-09-26

Połączenia rur to miejsca, w których najłatwiej powstają nieszczelności. A do ich naprawy konieczny jest demontaż podłogi i rozkucie wylewki.

źródło: NKJP: (mag): Gdzie schować rury, Dziennik Łódzki, 2004-05-25

Próbowano kuć młotkiem. Ale młotek tu do niczego. Jak można rozkuć młotkiem stumetrowe ściany, których grubość przekracza trzy metry!

źródło: NKJP: Ryszard Kapuściński: Imperium, 2005

Składnia

bez ograniczeń + rozkuć +
CO + (CZYM)

2. stal

Definicja

rozpłaszczyć za pomocą wielu uderzeń

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

CZŁOWIEK I TECHNIKA Przemysł rzemiosło

Relacje znaczeniowe

synonimy:  rozklepać

Cytaty

Jak widać na zdjęciu skrzywienie jest konkretne. Nie obejdzie się chyba bez podgrzewania materiału, a do tego trzeba ściągnąć rękojeść. I tu się zaczynają moje pytania. Po pierwsze jak rozkuć zaklepaną głownię [...], nie uszkadzając jej jakoś makabrycznie?

źródło: Internet: odkrywca.pl

Oczko jest zwiniętym końcem trzonka, natomiast łopatka rozkutym końcem trzonka.

źródło: NKJP: Internet

Debiutancką husarską szablę wykonałem z rozkutego płaskownika stalowego, wygrzebanego w złomie.

źródło: NKJP: Włodzimierz Kupisz: Dał nam przykład Bonaparte, Dziennik Łódzki, 2003-09-20

Składnia

bez ograniczeń + rozkuć +
CO

3. więźnia

Definicja

uwolnić z kajdanek lub łańcuchów

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa więzienie i kara

Relacje znaczeniowe

antonimy:  skować, skuć
hiperonimy:  uwolnić

Cytaty

Wsadzili nas z powrotem do samochodów i wieźli dalej. Gdzieś w okolicach Gierałtowic rozkuli i zostawili przy drodze.

źródło: NKJP: Grzegorz Spisak: Za wygląd, Gazeta Krakowska, 2004-04-03

- Rozkuj mnie - warknąłem.

źródło: NKJP: Artur Baniewicz: Kisuny, 2008

Dwaj posłańcy weszli do jego celi rankiem. Rozkuli łańcuch.

źródło: NKJP: Paweł Huelle: Opowieści chłodnego morza, 2008

Tutaj Gąsiorek, w międzyczasie rozkuty z kajdanek, podjął próbę ucieczki odpychając dwóch funkcjonariuszy.

źródło: NKJP: Konstanty Migdał: Łomot, Gazeta Krakowska, 2002-03-02

Sąd nie zgodził się jednak na rozkucie oskarżonego, który ma status niebezpiecznego przestępcy.

źródło: NKJP: Eliza Głowicka: Kłopoty z notatkami, Słowo Polskie Gazeta Wrocławska, 2006-10-13

Składnia

bez ograniczeń + rozkuć +
KOGO + (z CZEGO)
bez ograniczeń + rozkuć +
CO
Data ostatniej modyfikacji: 21.06.2017
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj