UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

uprzejmość

Chronologizacja

XVI w., SPXVI
Na podstawie indeksu haseł

Pochodzenie

Od: uprzejmy

1.a człowieka

Definicja

cecha osoby zachowującej się w sposób zgodny z ogólnie przyjętymi zasadami dobrego wychowania i chętnej do pomocy innym

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zwroty grzecznościowe i zachowania akceptowane społecznie

Połączenia

  • chłodna; czysta; nadzwyczajna uprzejmość
  • dzięki uprzejmości (dyrekcji, firmy, gospodarzy, władz, właściciela)

Cytaty

Wygląda tak, jak wyglądać powinna, pomyślał Mike, przypatrując się dyrektorce. Wzór dystynkcji i chłodnej uprzejmości, przynajmniej ona tak o sobie myśli.

źródło: NKJP: Józef Hen: Pingpongista, 2008

Z czystej uprzejmości zachęcałam ją do odwiedzin, obawiając się, że potraktuje to poważnie.

źródło: NKJP: Maria Nurowska: Rosyjski kochanek, 1996

Julka słucha mnie z uprzejmości, przestępując z nogi na nogę, zabawna historia, ale kończ już, bo mam swoje sprawy, czytam zwykle z napięcia jej ciała, które chciałoby już być gdzie indziej.

źródło: NKJP: Hanna Samson: Miłość reaktywacja, 2004

W zimie, dzięki uprzejmości dyrekcji szkoły, prowadzimy zajęcia w jednej z sal lekcyjnych zaadaptowanej do potrzeb treningu.

źródło: NKJP: Paweł Kręcioch: Dwa w jednym..., Gazeta Krakowska, 2005-02-17

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: , ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. uprzejmość
uprzejmości
D. uprzejmości
uprzejmości
C. uprzejmości
uprzejmościom
B. uprzejmość
uprzejmości
N. uprzejmością
uprzejmościami
Ms. uprzejmości
uprzejmościach
W. uprzejmości
uprzejmości

Inne uwagi

Zwykle lp

1.b obsługi

Definicja

cecha czegoś wskazująca na zachowywanie się w sposób zgodny z ogólnie przyjętymi zasadami dobrego wychowania

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zwroty grzecznościowe i zachowania akceptowane społecznie

Połączenia

  • uprzejmość gestu, obsługi, tonu

Cytaty

Warto samemu zasiąść za stołem, złożyć zamówienie i osobiście zdegustować przynajmniej jedną proponowaną potrawę. W ten sposób możemy się przekonać nie tylko o jej walorach smakowych, ale również sprawdzić czas i sposób podania, uprzejmość obsługi i jej sprawność.

źródło: NKJP: Anna Góra: Perfekcyjne przyjęcie, Dziennik Zachodni, 2006-05-17

Zdjęcie drugie zrobione zostało już przed dworcem. Jest na nim również teściowa Halamy. Loda nadal smutna. Andrzej bardzo kurtuazyjny, uprzejmość gestu zaświadcza nie tylko dobre wychowanie, ale czułość i chęć pojednania.

źródło: Anna Lisiecka: Loda Halama znika, Rzeczpospolita, 2017-03-25 (archiwum.rp.pl)

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: , ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. uprzejmość
uprzejmości
D. uprzejmości
uprzejmości
C. uprzejmości
uprzejmościom
B. uprzejmość
uprzejmości
N. uprzejmością
uprzejmościami
Ms. uprzejmości
uprzejmościach
W. uprzejmości
uprzejmości

Inne uwagi

Zwykle lp

1.c drobna

Definicja

czyn lub zachowanie się pomocne oraz zgodne z ogólnie przyjętymi zasadami dobrego wychowania

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zwroty grzecznościowe i zachowania akceptowane społecznie

Połączenia

  • niezwykła; fałszywa, przesadna, zwykła; wzajemna; polska uprzejmość; drobne uprzejmości

Cytaty

Korzystała z tego, ale jak bywa w życiu, wcale tego nie ceniła. Może trochę w ostatnich latach, kiedy tego rodzaju męskie uprzejmości trafiały jej się znacznie rzadziej. Bo Ritę mężczyźni niewiele obchodzili.

źródło: NKJP: Monika Rakusa: Żona Adama, 2010

Popielski znalazł złodzieja tego samego dnia. Szaniawski, gdy już wygrał ze śmiercią w klinice chirurgicznej na Pijarów i po tygodniu ujrzał skradziony portfel, [...] poprosił komisarza o spotkanie, podczas którego cichym, łamiącym się głosem zapewnił, że jest zawsze do jego usług. Popielski szybko dał Szaniawskiemu okazję do odwzajemnienia uprzejmości.

źródło: NKJP: Marek Krajewski: Głowa Minotaura, 2009

Ukłon w stronę portretu [...] twórcy karate. Jak mawiał mistrz, karate zaczyna się i kończy uprzejmością.

źródło: NKJP: Mariusz Czubaj: Cios kończący, Polityka, 2009-09-19

Na początku jesieni Emalia miała problemy z boiskiem i poprosiła [...] o zmianę gospodarza. Ci poszli jej na rękę, dlatego teraz grano w Olkuszu. Na tym wzajemne uprzejmości się skończyły.

źródło: NKJP: (ARZ): Wolej Chabinki, Gazeta Krakowska, 2006-04-20

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: , ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. uprzejmość
uprzejmości
D. uprzejmości
uprzejmości
C. uprzejmości
uprzejmościom
B. uprzejmość
uprzejmości
N. uprzejmością
uprzejmościami
Ms. uprzejmości
uprzejmościach
W. uprzejmości
uprzejmości

Składnia

bez ograniczeń + uprzejmość +
(JAKA)
Data ostatniej modyfikacji: 27.02.2019
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj