Chronologizacja
Pochodzenie
psł. *listъ 'liść'
1. wiadomość
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Język pisanie
CZŁOWIEK I TECHNIKA Komunikacja na odległość poczta
Relacje znaczeniowe
hiperonimy: | wiadomość |
Połączenia
- błagalny, miłosny; ciepły, dramatyczny, krytyczny, miły, osobisty, ostry, rozpaczliwy, serdeczny, smutny, szczery, uprzejmy, wzruszający; anonimowy, cudzy, nieznany; oficjalny, poufny, prywatny; długi, krótki list; list papieski; dziękczynny, gratulacyjny, kondolencyjny, pochwalny, pożegnalny; protestacyjny; elektroniczny
- list biskupów, prezydenta; córki, matki; Krasińskiego, Noemi; listy Remarque'a do Marleny Dietrich, Juliusza Słowackiego do matki
- list do matki, do córki; do mieszkańców, do redakcji, do prezydenta; list od ojca, od kolegi, od przyjaciela, od taty; od czytelników, od wielbicielek
- list z gratulacjami, z podziękowaniem, z pogróżkami, z życzeniami
- adresat, autor, inicjator, nadawca; tekst, treść; autograf, kopia listu; zbiór listów
- odpowiedź na list
- adresować, czytać, pisać, napisać, odczytać, opublikować, przeczytać, wystosować list; wymieniać z kimś listy
- znać się z listów
- odpisać, odpowiedzieć na list; odpowiadać na listy
Cytaty
W liście opisze dokładniej swój punkt widzenia, napisze o tym, że w związku z Adamem czuła się zniewalana, że uczucie do niego, początkowo bardzo żywe, stopniowo zanikło. źródło: NKJP: Krzysztof Jedliński:, Nie dać się upokorzyć, 1996 |
|
Tematy listów były różne. Filmy, znajomi, rejs po Morzu Śródziemnym, na który wybierała się w tym roku… źródło: NKJP: Tomasz Konatkowski: Przystanek Śmierć, 2007 |
|
Wewnętrznie nadal jestem nieśmiałym chłopcem, który pisał listy miłosne o wiele sprawniej, niż wyznawał miłość. źródło: NKJP: Sonia Raduńska: Kartki z białego zeszytu, 2008 |
|
Zostawiła trzy listy pożegnalne, w tym jeden do ojca. źródło: NKJP: Łukasz Zep: Podcięła sobie żyły i wyskoczyła z okna, Tygodnik Tucholski, 2005 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
---|---|---|---|
M. | list |
listy |
|
D. | listu |
listów |
|
C. | listowi |
listom |
|
B. | list |
listy |
|
N. | listem |
listami |
|
Ms. | liście |
listach |
|
W. | liście |
listy |
Składnia
+ | list | + |
(od KOGO) +
(do KOGO)
|
|
+ | list | + |
(KOGO) +
(do KOGO)
|
|
+ | list | + |
z CZYM
|
2. przedmiot
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Język pisanie
Relacje znaczeniowe
hiperonimy: | przesyłka |
Połączenia
- cienki, gruby, zapieczętowany; tradycyjny; urzędowy list
- list z Krakowa, z Paryża, z Warszawy...; z Anglii, z Watykanu...
- adresat, nadawca listu
- znaczek na list; skrzynka na listy
- list dotarł, przyszedł, wrócił
- adresować, dostać, odebrać, otrzymać, pieczętować, przekazać, przesłać, wysłać, zaadresować list; wrzucić list do skrzynki; wyjąć list z koperty, ze skrzynki; słać, wysyłać; dostawać, otrzymywać listy
- włożyć/wkładać, załączyć coś do listu
- czekać na list
Cytaty
Do XVIII wieku opłatka używano do pieczętowania listów, a w farmacji do dzisiaj jest stosowany do dozowania proszków. źródło: NKJP: Śladami Kolberga: Boże Narodzenie, Tygodnik Ciechanowski, 2006-12-24 |
|
Wreszcie otworzył list, był napisany na maszynie, kształtną czcionką, o dziwo z polskimi literami, u dołu widniał roztrzęsiony, nieczytelny podpis. źródło: NKJP: W. Hagedorny: Z cyklu: Wiejskie pogrzeby: Powrót, Tygodnik Ciechanowski, 2004-04-21 |
|
Wszystkie te urządzenia działają w obu kierunkach, wystarczyło zatelefonować, wysłać elektroniczny list, aby dowiedzieć się, jaką i czyją gazetą jest „Dziennik Polski”... źródło: NKJP: A. Kozioł: Polski nie tylko z nazwy, Dziennik Polski, 2003-10-24 |
|
Anka pojechała jednak sama do Włoch, przysyła dużo listów, jest dziwnie rozpromieniona, to pewnie słońce. źródło: NKJP: Radosław Kobierski: Harar, 2005 |
|
Listy z Anglii musiały poczekać. Ich lektura nie wniosłaby nic interesującego, a jedynie mogłaby mnie zdenerwować. źródło: NKJP: Waldemar Borzestowski: Bulterier Samson i ja, 2008 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
---|---|---|---|
M. | list |
listy |
|
D. | listu |
listów |
|
C. | listowi |
listom |
|
B. | list |
listy |
|
N. | listem |
listami |
|
Ms. | liście |
listach |
|
W. | liście |
listy |