UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

oporządzić

Chronologizacja

1655, Kart XVII-XVIII

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. oporządzę
 oporządzimy
2 os. oporządzisz
 oporządzicie
3 os. oporządzi
 oporządzą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. oporządziłem
+(e)m oporządził
 oporządziłam
+(e)m oporządziła
 oporządziłom
+(e)m oporządziło
 oporządziliśmy
+(e)śmy oporządzili
 oporządziłyśmy
+(e)śmy oporządziły
2 os. oporządziłeś
+(e)ś oporządził
 oporządziłaś
+(e)ś oporządziła
 oporządziłoś
+(e)ś oporządziło
 oporządziliście
+(e)ście oporządzili
 oporządziłyście
+(e)ście oporządziły
3 os. oporządził
 oporządziła
 oporządziło
 oporządzili
 oporządziły

bezosobnik: oporządzono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. oporządźmy
2 os. oporządź
 oporządźcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. oporządziłbym
bym oporządził
 oporządziłabym
bym oporządziła
 oporządziłobym
bym oporządziło
 oporządzilibyśmy
byśmy oporządzili
 oporządziłybyśmy
byśmy oporządziły
2 os. oporządziłbyś
byś oporządził
 oporządziłabyś
byś oporządziła
 oporządziłobyś
byś oporządziło
 oporządzilibyście
byście oporządzili
 oporządziłybyście
byście oporządziły
3 os. oporządziłby
by oporządził
 oporządziłaby
by oporządziła
 oporządziłoby
by oporządziło
 oporządziliby
by oporządzili
 oporządziłyby
by oporządziły

bezosobnik: oporządzono by

bezokolicznik: oporządzić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: oporządziwszy

gerundium: oporządzenie

imiesłów przymiotnikowy bierny: oporządzony

odpowiednik aspektowy: oporządzać

Pochodzenie

Zob. rządzić

1. pomieszczenie

Definicja

książk. 
wykonać niezbędne czynności, aby doprowadzić kogoś lub coś do porządku

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka czynności związane z codziennym życiem w domu

Połączenia

  • oporządzić konie

Cytaty

[...] kazał oporządzić nieszczęsny kurnik, wyciąć w deskach okna, wysprzątać i tam przeniósł przyjaciela.

źródło: NKJP: Iwona Surmik: Ostatni smok, 2005

W zwykły dzień wiosny, lata lub jesieni przychodzili tu krewni odwiedzić swoich zmarłych, oporządzić mogiły, przykryte spłowiałą darnią.

źródło: NKJP: Jerzy Krzysztoń: Wielbłąd na stepie, 1978

Powzdychali troszkę, oporządzili zniszczoną odzież.

źródło: NKJP: Tadeusz Konwicki: Dziura w niebie, 1959

[...] nakarmiła i oporządziła [...] świnie, wydoiła krowy i z garnkiem mleka weszła do kuchni ugotować śniadanie.

źródło: NKJP: Edmund Niziurski: Księga urwisów, 1954

Moja siostra po porodzie miała taką adrenalinę, że ją nosiło, nie mogła leżeć, oporządziła dzieci koleżanek z sali, a jak nie miała co robić, to patrzyła, jak mała śpi.

źródło: Internet: wizaz.pl/forum

Składnia

bez ograniczeń + oporządzić +
KOGO/CO

2. ryby

Definicja

książk. 
wykonać wstępne czynności, aby przygotować coś do przyrządzenia

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie czynności związane z przyrządzaniem jedzenia

Połączenia

  • oporządzić kurę, ryby

Cytaty

Przyznam jednak, że patrzę na tych współczesnych mężczyzn, których pan opisał, z pewną dozą politowania. Bo kto ma oporządzić przyniesioną przez łowcę rybę, jeśli nie on sam?

źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Historia i fantastyka, 2005

Polak, nie zwracając uwagi na żonine łajania, oferował gęś kolejnej klientce. Ta kupiła po krótkim wahaniu i zażądała, by sprzedawca oporządził ptaka.

źródło: NKJP: Marek Krajewski: Koniec świata w Breslau, 2003

Składnia

bez ograniczeń + oporządzić +
CO
Data ostatniej modyfikacji: 22.02.2019
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN