Chronologizacja
Pochodzenie
Zob. dół
1. dół
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia ukształtowanie terenu
Relacje znaczeniowe
hiperonimy: | dół |
Połączenia
- mały, niewielki, spory dołek
- wykopać; zasypać dołek
- wpadać w dołki
Cytaty
Niewielki dołek nieopodal ścieżki, z którego ktoś odgarnął śnieg nie umknął oczom fachowcy. źródło: NKJP: B.H., A.Sz.: Mali przyrodnicy z przedszkola w Pieczyskach, Co Tydzień Jaworzno, 2004-01-08 |
|
Na piąty dzień wykopała dołek i zakopała w nim maleństwo. źródło: NKJP: Ada Wińcza: Opowieści z sawanny i buszu, 1981 |
|
Tam gdzie pozostała nazbyt płytka kałuża, wystarczy wykopać mały dołek, a reszta wody doń ścieknie i pozwoli ugasić pragnienie. źródło: NKJP: Piotr Korda: Zwierzęta też nie samym chlebem żyją, 1963 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
---|---|---|---|
M. | dołek |
dołki |
|
D. | dołka |
dołków |
|
C. | dołkowi |
dołkom |
|
B. | dołek |
dołki |
|
N. | dołkiem |
dołkami |
|
Ms. | dołku |
dołkach |
|
W. | dołku |
dołki |
2. na twarzy
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Określenia fizyczności człowieka wygląd
Relacje znaczeniowe
synonimy: | dołeczek | |
hiperonimy: | dół, wgłębienie |
Połączenia
- sympatyczny; zabawny dołek; figlarne dołki
- dołek podbródka
- dołek w brodzie; w policzku
- policzki z dołkami
Cytaty
On miał błyszczące i wesołe oczy południowca, dołek w brodzie, lecz na ciemieniu kwitł mu księżowski wianuszek, łysiał wyraźnie. źródło: NKJP: Maria Jarochowska: Najgorsza chwila życia, 1959 |
|
Jeden, uczesany na bok blondyn, uśmiechnął się. Przy tym ukazywał się na policzku zabawny dołek. źródło: NKJP: Jerzy Bronisławski: Zanim przyjdą o świcie, 1969 |
|
I patrzył na dołek (tylko jeden, z lewej strony twarzy), gdy się śmiała, i na ten jasny, płowy kolor włosów, nie połyskliwych, ale puszystych, i na ten sposób wydymania ust, kiedy mówiła coś niechętnie do swoich towarzyszy. źródło: NKJP: Jarosław Iwaszkiewicz: Sława i chwała. Wyd. 2. T. 1-3, 1962 |
|
Miała w policzku sympatyczny dołek. źródło: NKJP: Joanna Szymczyk: Ewa i złoty kot, 2004 |
|
Garbaty i męsko wydatny nos nosił ślady dawnego złamania, dołek podbródka niknął w starej, ale wciąż widocznej bliźnie. źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Narrenturm, 2002 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
---|---|---|---|
M. | dołek |
dołki |
|
D. | dołka |
dołków |
|
C. | dołkowi |
dołkom |
|
B. | dołek |
dołki |
|
N. | dołkiem |
dołkami |
|
Ms. | dołku |
dołkach |
|
W. | dołku |
dołki |
3. teren
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia ukształtowanie terenu
Połączenia
- górki i dołki
- pokonywać dołki
Cytaty
Co chwila pokonujemy wzniesienia, dołki, kałuże i piaszczyste łachy. źródło: NKJP: Marcin Szumowski: Gdzie ryś nadaje, Dzień dobry nr 20/04, 2001 |
|
W miejscach, gdzie łowimy często latem, warto pokusić się o rozrysowanie własnej mapy, uwzględniając przy tym dołki, górki i oczywiście złośliwe zaczepy. źródło: NKJP: Wędkarska kartografia: Dziennik Polski - Nowy Sącz, 2004-01-19 |
|
Za oknem szybko mijały podkrakowskie widoki, pagórki, dołki, wszystko okryte jesienną runią żyta albo smugami orki. źródło: KWSJP: Jarosław Iwaszkiewicz: Sława i chwała. Wyd. 2. T. 1-3, 1962 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
---|---|---|---|
M. | dołek |
dołki |
|
D. | dołka |
dołków |
|
C. | dołkowi |
dołkom |
|
B. | dołek |
dołki |
|
N. | dołkiem |
dołkami |
|
Ms. | dołku |
dołkach |
|
W. | dołku |
dołki |
4. sytuacja
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka emocje i uczucia
Relacje znaczeniowe
synonimy: | dół |
Połączenia
- chwilowy dołek; dołek budżetowy, finansowy; psychiczny
- mieć dołek
- wyciągnąć kogoś; wyjść z dołka
- być w dołku
Cytaty
Druga - liczniejsza - to osoby, którym jeszcze do niedawna powodziło się nieźle, ale w wyniku wypadku losowego, choroby, utraty pracy nagle wpadły w finansowy dołek. źródło: NKJP: Piotr Stasiak: Gospodarka, Polityka, 2004 |
|
Od czego więc zależy scenariusz tej nocy? Może od tego, czy twoja dieta wepchnie cię na górkę, czy też zepchnie w psychiczny dołek. źródło: NKJP: Agata Pumatyńska: Seks czy dieta?, Cosmopolitan nr 05, 2000 |
|
Jaka jest Pana opinia o Małyszu? - Ma chwilowy „dołek”, ale jestem przekonany, że jeszcze wróci triumfalnie na skocznie i będzie wygrywał. źródło: NKJP: Sport - Smutne skoki Małysza, Dziennik Polski, 2004-01-07 |
|
Prezes przyniósł ze sobą własny plan wyciągnięcia fabryki z dołka, rewolucyjny w porównaniu z tym, co proponowano wcześniej. źródło: NKJP: Paweł Reszka, Piotr Węgrowski: Ursus, Rzeczpospolita nr 9, 1998 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
---|---|---|---|
M. | dołek |
dołki |
|
D. | dołka |
dołków |
|
C. | dołkowi |
dołkom |
|
B. | dołek |
dołki |
|
N. | dołkiem |
dołkami |
|
Ms. | dołku |
dołkach |
|
W. | dołku |
dołki |
5. żołądek
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego części ciała, elementy i substancje składowe
Połączenia
- ucisk w dołku
- boli kogoś, gniecie kogoś, ssie kogoś, ścisnęło/ściska kogoś w dołku
Cytaty
Z przysiadu uderzył pierwszego głową w dołek i skoczył w korytarz. źródło: NKJP: Leopold Buczkowski: Czarny potok, 1959 |
|
Nie masz pojęcia, jaka jestem głodna. - Chyba mam - westchnąłem, bo mnie samego porządnie ssało już w dołku. źródło: NKJP: Mirosław Sokołowski : Gady, 2007 |
|
Ból w dołku powoli ustępował. źródło: NKJP: Tadeusz Nowak: A jak królem, a jak katem będziesz, 1968 |
|
Petroniusz czuje w dołku miłe łaskotanie. źródło: NKJP: Marek Grocholski: Opowiadanie fantastyczne - Wybuch, Tygodnik Podhalański, 1999 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
---|---|---|---|
M. | dołek |
dołki |
|
D. | dołka |
dołków |
|
C. | dołkowi |
dołkom |
|
B. | dołek |
dołki |
|
N. | dołkiem |
dołkami |
|
Ms. | dołku |
dołkach |
|
W. | dołku |
dołki |
6. w anatomii
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego części ciała, elementy i substancje składowe
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt budowa i funkcjonowanie organizmów zwierzęcych
Relacje znaczeniowe
synonimy: | dół |
Połączenia
- dołek nadobojczykowy, oczny, podkolanowy; dołki łzowe
Cytaty
[...] od tego punktu skręca na przednią powierzchnię klatki piersiowej do dołka nadobojczykowego. źródło: NKJP: Tadeusz Kasperczyk, Jan Fenczyn: Podręcznik odnowy psychosomatycznej, 1996 |
|
Pod oczami wyraźne tzw. dołki łzowe. źródło: NKJP: Stanisław Godlewski: Vademecum myśliwego, 1955 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
---|---|---|---|
M. | dołek |
dołki |
|
D. | dołka |
dołków |
|
C. | dołkowi |
dołkom |
|
B. | dołek |
dołki |
|
N. | dołkiem |
dołkami |
|
Ms. | dołku |
dołkach |
|
W. | dołku |
dołki |
7. areszt
Definicja
Noty o użyciu
Często używane w cudzysłowie.
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa policja i inne służby mundurowe
Połączenia
- trafić na dołek
Cytaty
Pamiętam, że trafiłem do księdza prałata Jankowskiego po wyjściu z dołka , bodajże w 1984 roku, a później byłem u niego w 1988 roku podczas wizyty Margaret Thatcher. źródło: NKJP: M. Jędrzyński, S. Dadaczyński: Nie doczekał się popiersia na cokole, Dziennik Bałtycki, 2010-07-13 |
|
Poszkodowany dokładnie opowiedział o zdarzeniu. W chwilę potem jeden sprawca został zatrzymany, zaraz też dwóch następnych trafiło na „dołek ”. Policjanci odwieźli ich do Policyjnej Izby Zatrzymań dla nieletnich na ulicę Wiśniową w Warszawie. źródło: NKJP: Komóra - moja miłość, Wieści Podwarszawskie nr 33, 2003-08-17 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
---|---|---|---|
M. | dołek |
dołki |
|
D. | dołka |
dołków |
|
C. | dołkowi |
dołkom |
|
B. | dołek |
dołki |
|
N. | dołkiem |
dołkami |
|
Ms. | dołku |
dołkach |
|
W. | dołku |
dołki |