UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

nadczłowiek

Chronologizacja

1850, A. Bar: Charakterystyka i źródła powieści Kraszewskiego w latach 1830-1850, books.google.pl

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m1

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. nadczłowiek
nadludzie
ndepr
nadludzie
depr
D. nadczłowieka
nadludzi
C. nadczłowiekowi
nadludziom
B. nadczłowieka
nadludzi
N. nadczłowiekiem
nadludźmi
Ms. nadczłowieku
nadludziach
W. nadczłowieku
nadludzie
ndepr
nadludzie
depr

1. wyjątkowy

Definicja

osoba o ponadprzeciętnych możliwościach, wręcz nieosiągalnych dla zwykłych ludzi

Noty o użyciu

Wyraz używany czasem z nacechowaniem ironicznym.

Pochodzenie

ang. superman

fr. superman

niem. Supermann

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka określenia człowieka ze względu na jego działalność intelektualną

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka określenia człowieka ze względu na jego usposobienie

Cytaty

Maradona w Argentynie jest traktowany jak nadczłowiek i kibice mogą liczyć na to, że reprezentacja pod jego wodzą zyska boski wymiar.

źródło: NKJP: PAT: Boski wymiar, Gazeta Poznańska, 2006-07-03

Gdy ostatni raz oglądaliśmy Bonda na dużych ekranach, miejscami mieliśmy wrażenie, że w postaci Pierce’a Brosnana kryje się istny nadczłowiek. Przecież żaden zwykły śmiertelnik nie byłby w stanie prowadzić niewidzialnego samochodu, czy surfować na lodowcu.

źródło: NKJP: X: Stary-nowy Bond, Polska Głos Wielkopolski, 2006-11-17

Wieczorem, gdy wszyscy zasną, a czas teraźniejszy szczęśliwie przemieni się w przeszły, udaje jej się poskładać wszystkie te kawałki osób w jednego pełnego człowieka. Czasem nawet nadczłowieka, który wszystko wie, wszystko pamięta i wszystkich rozumie...

źródło: NKJP: Monika Rakusa: 39,9, 2008

2. u Nietzschego

Definicja

filoz. 
człowiek wyższej kategorii, różniący się od zwykłych ludzi tym, że jako jednostka silna i niezależna odrzuca przyjętą powszechnie moralność, uznaje, że jest bogiem sam dla siebie, a przy tym wyróżnia się bezwzględnością w działaniu

Pochodzenie

niem. Übermensch

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka filozofia

Cytaty

Sorokin odwołuje się do przetworzonych przez kulturę masową wątków gnostyckich oraz idei nietzscheańskiego nadczłowieka, wykorzystując je jako pretekst do rozważań nad względnością dobra i zła, prymatem rozumu nad uczuciami.

źródło: NKJP: (mt): Lód, Nasze Miasto Kraków, 2005-05-12

Przewartościowanie wszystkich wartości polega więc na odwróceniu odwrócenia, czyli na nowym sposobie bycia: afirmacji negacji i właściwej jakości woli mocy [...]. Metamorfozy przewartościowania nowego bycia doświadcza jedynie nadczłowiek.

źródło: NKJP: Jolanta Baziak: Bóg umarł, niech żyje bóg (XII), Akant, 2006-08

Ludzie, którzy mieli być uosobieniem nadczłowieka, wcieleniem ideałów Zaratustry, wychodzą z zatęchłych zaułków, [...], by w milczeniu ustawić się w kolejce po darmową strawę i zaspokajać nią swoje mało wzniosłe potrzeby. Nie ma nadczłowieka, tak jak nie ma Boga, który umarł i który nikomu już nie pomoże.

źródło: NKJP: Magda Huzarska-Szumiec: Prorok Wielkiego Znużenia, Gazeta Krakowska, 2005-05-09

3. hitlerowski

Definicja

człowiek, który według hitlerowskiej ideologii należy do wyższej rasy

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa doktryny i poglądy polityczne

Cytaty

Wódz III Rzeszy twierdził, iż wkrótce zostanie „wyhodowany” Niemiec odporny na zabójcze dla innych bakterie – zawsze zdrowy, prawdziwy nadczłowiek.

źródło: NKJP: Robert Wyszyński: Zamek miłości i zbrodni, Gazeta Poznańska, 2003-07-11

– Nieważne? Czytałem, że niektórzy z was posługują się swastyką. Zajrzyj do internetu. Znalazłem tam kilka ciekawych rzeczy. Teksty o nadludziach i czystości rasy. Faszyzm, kochana, faszyzm. Hitler też odwoływał się do plemiennej, germańskiej przeszłości.

źródło: NKJP: Paulina Grych: Schiza, 2008

- Nawet ty powinieneś wpaść na to, co się stanie, gdy Trzecia Rzesza zdobędzie zwój - powiedział Carlos. Dejudaizacja Jezusa. Romanow poczuł, jak zaczynają pulsować mu skronie. Marzenie nazistów. - To byłby dowód, że Jezus był nordykiem. Że nie był Żydem, lecz czystej krwi nadczłowiekiem - dokończył dziwnie spokojnie profes.

źródło: NKJP: Małgorzata Kuźmińska, Michał Kuźmiński: Sekret Kroke, 2009

Data ostatniej modyfikacji: 25.10.2020
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj