Chronologizacja
1. budynku
Definicja
Pochodzenie
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I TECHNIKA Budownictwo części budowli
Cytaty
|
Kondygnacje rozdziela również fryz. źródło: NKJP: Maria Irena Kwiatkowska, Marek Kwiatkowski, Krzysztof Wesołowski: Znane i nieznane: rezydencje, ludzie, wydarzenia, 2001 |
|
|
Dom posiadał babiniec i dość ciekawy wystrój wnętrza – ściany w kolorze zieleni, ze stiukami i kolorowym fryzem dotrwały w dobrym stanie do dziś, chociaż po wojnie mieściły się w nim magazyny Spółdzielni Kominiarskiej. źródło: NKJP: Krzysztof Urbański: Leksykon dziejów ludności żydowskiej Kielc 1789-1999, 2000 |
|
|
Ze stu dwudziestu potężnych kolumn trwają ledwie trzy. Reszta powalona trzęsieniem ziemi rozsypała się po świątynnym tarasie. Zwaliły się gzymsy i fryzy, legły posągi i większość murów okalających cellę. źródło: NKJP: Do wyroczni w Didymie, Dziennik Polski, 2008-04-19 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | fryz |
fryzy |
|
| D. | fryzu |
fryzów |
|
| C. | fryzowi |
fryzom |
|
| B. | fryz |
fryzy |
|
| N. | fryzem |
fryzami |
|
| Ms. | fryzie |
fryzach |
|
| W. | fryzie |
fryzy |
2. ornament
Definicja
Pochodzenie
fr. frise
niem. Fries
może z łac. śred. frisium, frigium, Phrygium ' ozdobne obramowanie, haft'
Założenie pierwotnego pochodzenia z łac. śred. tłumaczy się podobieństwem dekoracji na niektórych fryzach do haftu, z którego słynęła Frygia (stąd w łac. śred. frisium, frigium, Phrygium.) Wówczas znaczenie 'ornament' byłoby najbliższe pierwotnemu. Koncepcja ta jest jednak podawana w wątpliwość (Bańk.).
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność artystyczna człowieka sztuki plastyczne
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | ornament |
Połączenia
- dekoracyjny fryz
- fryz zdobi coś
Cytaty
|
Niewykluczone, że właśnie te rysunki posłużyły do wykonania wspomnianego astrologicznego malowidła, które jako fryz podstropowy dekorowały wnętrze królewskiego pałacu. źródło: NKJP: Michał Rożek: Nadworna astrologia, Dziennik Polski, 2005-01-22 |
|
|
Budowla ozdobiona jest fryzem z terakoty, w którym powtarzają się maski kobiet i mężczyzn. źródło: NKJP: Jan Bałdowski: Warmia, Mazury, Suwalszczyzna, 1996 |
|
|
W trzech salach południowo-wschodniego narożnika odkryto właśnie oryginalne fryzy renesansowe z 1534 roku. źródło: NKJP: Renata Gluza: Renowacja Wawelu potrwa do 2000 roku, Gazeta Wyborcza, 1992-12-10 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | fryz |
fryzy |
|
| D. | fryzu |
fryzów |
|
| C. | fryzowi |
fryzom |
|
| B. | fryz |
fryzy |
|
| N. | fryzem |
fryzami |
|
| Ms. | fryzie |
fryzach |
|
| W. | fryzie |
fryzy |
3. deska
Definicja
Warianty
Pochodzenie
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I TECHNIKA Budownictwo materiały, narzędzia i maszyny budowlane
CZŁOWIEK I TECHNIKA Przemysł materiały używane w przemyśle
Cytaty
|
[...] wymagane wykształcenie średnie techniczne, staż pracy minimum 4 lata na tym stanowisku, nadto znajomość maszyn używanych przy produkcji fryz drewnianych, bardzo dobra znajomość języka włoskiego technicznego. źródło: NKJP: Oferty pracy, Dziennik Polski, 2000-08-14 |
|
|
Poszukujemy stałych dostawców fryz i tarcicy bukowej, dębowej, jesionowej, czereśniowej. źródło: NKJP: Internet |
|
|
Ponad 90 proc. naszej produkcji - mówi Łaszkiewicz - stanowią tarcica i półfabrykaty: fryzy meblowe i parkietowe. źródło: NKJP: Roman Hyczko: Sposób na bezrobocie, Gazeta Braniewska, 1998-10-16 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | fryz |
fryzy |
|
| D. | fryzu |
fryzów |
|
| C. | fryzowi |
fryzom |
|
| B. | fryz |
fryzy |
|
| N. | fryzem |
fryzami |
|
| Ms. | fryzie |
fryzach |
|
| W. | fryzie |
fryzy |
4. fryzura
Definicja
Pochodzenie
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Pielęgnacja ciała czynności związane z pielęgnacją ciała i ich efekty
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | fryzura |
Cytaty
|
Bohater polskiego filmu, chociaż mieszka na prowincji i ma problemy z płaceniem czynszu, jak każdy bezrobotny ma starannie wygolone pachy [...] i supermodny fryz na żelu [...]. źródło: NKJP: Łukasz Maciejewski: Starzy młodzi, Polityka, nr 2527, 2005-10-29 |
|
|
Może lepiej popracuj nad fryzem: podetnij pocieniuj, a włosy farbuj jak już będziesz [...] miała siwe. źródło: NKJP: Internet |
|
|
[...] czy wiecie, gdzie można [...] znaleźć jakiś katalog męskich fryzur, ale żeby to nie były jakieś fryzy z lat 90, tylko nowoczesne, fajne. źródło: Internet: insomnia.pl |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3, m2
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | fryz |
fryzy |
|
| D. | fryzu pot. fryza |
fryzów |
|
| C. | fryzowi |
fryzom |
|
| B. | fryz pot. fryza |
fryzy |
|
| N. | fryzem |
fryzami |
|
| Ms. | fryzie |
fryzach |
|
| W. | fryzie |
fryzy |
5. koń
Definicja
Pochodzenie
niem. Friese 'Fryz'
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt zwierzęta domowe i hodowlane
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | koń |
Cytaty
|
Fryzy pochodzą od prymitywnego konia leśnego, używane były niegdyś szczególnie przez germańskie i fryzyjskie jeździectwo jako konie ogólnoużytkowe. źródło: NKJP: Internet |
|
|
Pędzono na wschód stada pięknych, rasowych fryzów i całe tabuny koni. źródło: NKJP: Mieczysław Jałowiecki: Na skraju imperium, 2000 |
|
|
Uwaga - jeżeli ktoś potrzebuje konia by stał i ładnie wyglądał - niech nie kupuje fryza! źródło: Internet: fryzywczarnowce.pl |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m2
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | fryz |
fryzy |
|
| D. | fryza |
fryzów |
|
| C. | fryzowi |
fryzom |
|
| B. | fryza |
fryzy |
|
| N. | fryzem |
fryzami |
|
| Ms. | fryzie |
fryzach |
|
| W. | fryzie |
fryzy |