Chronologizacja
Na podstawie indeksu haseł.
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
mroczę |
mroczymy |
|||
| 2 os. |
mroczysz |
mroczycie |
|||
| 3 os. |
mroczy |
mroczą |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
mroczyłem +(e)m mroczył |
mroczyłam +(e)m mroczyła |
mroczyłom +(e)m mroczyło |
mroczyliśmy +(e)śmy mroczyli |
mroczyłyśmy +(e)śmy mroczyły |
| 2 os. |
mroczyłeś +(e)ś mroczył |
mroczyłaś +(e)ś mroczyła |
mroczyłoś +(e)ś mroczyło |
mroczyliście +(e)ście mroczyli |
mroczyłyście +(e)ście mroczyły |
| 3 os. |
mroczył |
mroczyła |
mroczyło |
mroczyli |
mroczyły |
bezosobnik: mroczono
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
będę mroczył będę mroczyć |
będę mroczyła będę mroczyć |
będę mroczyło będę mroczyć |
będziemy mroczyli będziemy mroczyć |
będziemy mroczyły będziemy mroczyć |
| 2 os. |
będziesz mroczył będziesz mroczyć |
będziesz mroczyła będziesz mroczyć |
będziesz mroczyło będziesz mroczyć |
będziecie mroczyli będziecie mroczyć |
będziecie mroczyły będziecie mroczyć |
| 3 os. |
będzie mroczył będzie mroczyć |
będzie mroczyła będzie mroczyć |
będzie mroczyło będzie mroczyć |
będą mroczyli będą mroczyć |
będą mroczyły będą mroczyć |
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
mroczmy |
|
| 2 os. |
mrocz |
mroczcie |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
mroczyłbym bym mroczył |
mroczyłabym bym mroczyła |
mroczyłobym bym mroczyło |
mroczylibyśmy byśmy mroczyli |
mroczyłybyśmy byśmy mroczyły |
| 2 os. |
mroczyłbyś byś mroczył |
mroczyłabyś byś mroczyła |
mroczyłobyś byś mroczyło |
mroczylibyście byście mroczyli |
mroczyłybyście byście mroczyły |
| 3 os. |
mroczyłby by mroczył |
mroczyłaby by mroczyła |
mroczyłoby by mroczyło |
mroczyliby by mroczyli |
mroczyłyby by mroczyły |
bezosobnik: mroczono by
bezokolicznik: mroczyć
imiesłów przysłówkowy współczesny:
mrocząc
gerundium: mroczenie
rodzaj gramatyczny: ndk
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | mroczenie |
mroczenia |
| D. | mroczenia |
mroczeń |
| C. | mroczeniu |
mroczeniom |
| B. | mroczenie |
mroczenia |
| N. | mroczeniem |
mroczeniami |
| Ms. | mroczeniu |
mroczeniach |
| W. | mroczenie |
mroczenia |
imiesłów przymiotnikowy czynny: mroczący
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | mroczący |
mroczący |
mroczący |
mroczące |
mrocząca |
| D. | mroczącego |
mroczącego |
mroczącego |
mroczącego |
mroczącej |
| C. | mroczącemu |
mroczącemu |
mroczącemu |
mroczącemu |
mroczącej |
| B. | mroczącego |
mroczącego |
mroczący |
mroczące |
mroczącą |
| N. | mroczącym |
mroczącym |
mroczącym |
mroczącym |
mroczącą |
| Ms. | mroczącym |
mroczącym |
mroczącym |
mroczącym |
mroczącej |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | mroczący |
mroczący |
mroczące |
mroczące |
| D. | mroczących |
mroczących |
mroczących |
mroczących |
| C. | mroczącym |
mroczącym |
mroczącym |
mroczącym |
| B. | mroczących |
mroczących |
mroczących |
mroczące |
| N. | mroczącymi |
mroczącymi |
mroczącymi |
mroczącymi |
| Ms. | mroczących |
mroczących |
mroczących |
mroczących |
odpowiednik aspektowy: zamroczyć
Pochodzenie
psł. *morčiti 'czynić ciemnym, mrocznym'
Forma prasłowiańska jest czasownikiem odrzeczownikowym od psł. *morkъ 'zmrok, ciemność'; zob. mrok
1. wzrok
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego zmysły
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | zaciemniać |
Cytaty
|
W samolocie orbitalnym jakoś tego nie odczuwał, ale teraz mroczyło mu wzrok aż do zupełnego chwilowego wyciemnienia. źródło: NKJP: Jacek Dukaj: Czarne oceany, 2001 |
2. umysł
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego zmysły
Cytaty
|
Płonące miasto zniknęło za mrugającą ścianą ognia, ciężki, dławiący dym szedł ku nim, drapiąc gardła i mrocząc myśli. źródło: NKJP: Jan Dobraczyński: Święty miecz, 1949 |
|
|
Wieś jeszcze spała i Edek sam był razem z tym ambarasem, nie do końca pewien, czy dobrze widzi, gdyż ciut wypił wczorajszego dnia, mroczyło go ciągle i właśnie po to wylazł na dwór, żeby się orzeźwić. źródło: NKJP: Biznesdziura, Dziennik Polski, 1999-05-14 |
|
|
Zatęchły smród w mediach pozostał, mrocząc umysły nowych zastępów dziennikarzy. źródło: NKJP: Internet |
|
|
Przez otwór szałasu zaglądała noc, łańcuch górski spierał się z niebem, a na świat czy na moje oczy zaczęła zapadać zasłona z muślinu mrocząc rzeczywistość. źródło: NKJP: Stanisław Dygat: Jezioro Bodeńskie, 1946 |