UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

nalecieć

Chronologizacja

1736, Jan Stanisław Kostka Wujkowski, Rekollekcye duchowne na kilka, kilkanaście dni rozłozone..., polona.pl

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. nalecę
 nalecimy
2 os. nalecisz
 nalecicie
3 os. naleci
 nalecą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. naleciałem
+(e)m naleciał
 naleciałam
+(e)m naleciała
 naleciałom
+(e)m naleciało
 nalecieliśmy
+(e)śmy nalecieli
 naleciałyśmy
+(e)śmy naleciały
2 os. naleciałeś
+(e)ś naleciał
 naleciałaś
+(e)ś naleciała
 naleciałoś
+(e)ś naleciało
 nalecieliście
+(e)ście nalecieli
 naleciałyście
+(e)ście naleciały
3 os. naleciał
 naleciała
 naleciało
 nalecieli
 naleciały

bezosobnik: naleciano

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. nalećmy
2 os. naleć
 nalećcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. naleciałbym
bym naleciał
 naleciałabym
bym naleciała
 naleciałobym
bym naleciało
 nalecielibyśmy
byśmy nalecieli
 naleciałybyśmy
byśmy naleciały
2 os. naleciałbyś
byś naleciał
 naleciałabyś
byś naleciała
 naleciałobyś
byś naleciało
 nalecielibyście
byście nalecieli
 naleciałybyście
byście naleciały
3 os. naleciałby
by naleciał
 naleciałaby
by naleciała
 naleciałoby
by naleciało
 nalecieliby
by nalecieli
 naleciałyby
by naleciały

bezosobnik: naleciano by

bezokolicznik: nalecieć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: naleciawszy

gerundium: nalecenie

odpowiednik aspektowy: nalatywać

Pochodzenie

Zob. latać

1. ptak

Definicja

przemieszczając się w powietrzu, przybyć licznie do wnętrza jakiegoś miejsca lub na jakiś teren

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt zwyczaje i zachowania zwierząt

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt ptaki

CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport transport powietrzny

Cytaty

Mama ciągle nie zapalała lampy, nie chcąc widać wyganiać mnie z balkonu i bojąc się, że przy otwartych drzwiach do oświetlonego pokoju naleci mnóstwo komarów i ciem.

źródło: NKJP: Maciej Pinkwart: Dziewczyna z Ipanemy, 2003

[...] w okolicach Środy Wielkopolskiej na niewielką plantację naleciały dzikie gęsi, po kwadransie odleciały i nie zostało nic.

źródło: Internet: tygodnik-rolniczy.pl

Składnia

bez ograniczeń + nalecieć +
DOKĄD

2. powietrze

Definicja

pot. 
unosząc się w powietrzu, przedostać się do wnętrza czegoś

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  przedostać się

Cytaty

[...] wystarczy zamknąć okno, żeby nie naleciało dymu i kurzu z ulicy [...].

źródło: Internet: akarwat.pl

Pani Ptakowa pod koniec maja zauważyła biały puch na liściach. - Ot, pomyślałam, mech z topoli naleciał.

źródło: NKJP: Beata Pawlak: Inwazja, Gazeta Wyborcza, 1992-07-01

Czy można to nagwintować bez zdejmowania tego i czy nie nalecą do środka te opiłki z gwintowania?

źródło: Internet: senda.pl

Składnia

bez ograniczeń + nalecieć +
DOKĄD + (SKĄD)

3. woda

Definicja

pot. 
napłynąć - zgromadzić się gdzieś, płynąc

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia zbiorniki wodne

Relacje znaczeniowe

synonimy:  napłynąć

Połączenia

  • nalecieć do domu, do mieszkania, do ucha, do wnętrza

Cytaty

Pani Anna [...] opowiada, że wszystko zaczęło się od zerwania jej parapetu, który robiła na własny koszt. Spółdzielnia usunęła go, gdy zaczęły się prace przy ocieplaniu budynku. Wtedy do mieszkania podczas ulewy naleciała woda i zniszczyła parkiety.

źródło: NKJP: X: JEŻYCE / Spór przez ocieplanie budynku Kto mi zapłaci?, Polska Głos Wielkopolski, 2005-09-08

[...] można moczyć malucha w wanience, ale ostrożnie polewać główkę, żeby woda nie naleciała do uszek.

źródło: NKJP: Internet

Krew naleciała sama do strzykawki, co świadczyło, że igła jest w żyle [...].

źródło: Internet: f.kafeteria.pl

Składnia

bez ograniczeń + nalecieć +
DOKĄD

4. samolotami

Definicja

pot. 
przemieszczając się w powietrzu, zaatakować coś

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport transport powietrzny

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna czynności, przedmioty, miejsca związane z wojskiem i wojną

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  zaatakować

Cytaty

Zaczęły ukazywać się nad miastem aeroplany niemieckie, a w wielką środę roku 1915, naleciała na Łomżę eskadra 12 aeroplanów, z których zaczęto rzucać bomby wybuchowe i zapalające na miasto.

źródło: Internet: historialomzy.pl

Ogólnie to MiG 21 z większą prędkością naleciał od góry na Lima na rejon kabiny. Samoloty podchodziły do lądowania w Rędzikowie.

źródło: Internet: gdynia-babie-doly.mojeosiedle.pl

Niżej trzystu metrów nam nie wolno. Może okrążymy Nowe Miasto i nalecimy od wschodu?
- Perfekt. Nalatuj pan. Tylko trzymajmy się koryta rzeki.

źródło: NKJP: Mariusz Ziomecki: Lato nieśmiertelnych, 2002

Składnia

bez ograniczeń + nalecieć +
na KOGO/CO

5. słownie

Definicja

pot. 
napaść - gwałtownie, ostro kogoś skrytykować

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

Relacje znaczeniowe

synonimy:  napaść II

Cytaty

Armia anonimów naleciała na mnie na komentarzach, to przykre, że nie znając mnie mogą stwierdzić, że się zmieniłem.

źródło: Internet: photoblog.pl

[...] G.[...] sam sobie strzelił w stopę głupim gadaniem o jakiś 30 procentowych obniżkach i brakiem możliwości negocjacji ze względu na oszczędności, a teraz żeby się wybielić, to naleciał na Emila [...].

źródło: Internet: sportowefakty.wp.pl

Składnia

bez ograniczeń + nalecieć +
na KOGO

6. myśli

Definicja

pot. 
napłynąć - stać się odczuwalnym

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka emocje i uczucia

Relacje znaczeniowe

synonimy:  napłynąć

Cytaty

Jak oglądałem drugi raz to jakoś naleciały mnie wątpliwości. Muszę się jeszcze zastanowić.

źródło: Internet: audi-c4.pl

Ale jednak po tym koncercie naleciał mnie okrutny żal za ogniskami, za darciem pysków do białego rana, kiedy to człowiek w ogóle przestaje mówić

źródło: Internet: forum.gazeta.pl

Składnia

bez ograniczeń + nalecieć +
KOGO

7. łzy do oczu

Definicja

pot. 
napłynąć - wypełnić sobą część ciała

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne

Relacje znaczeniowe

synonimy:  napłynąć

Cytaty

Chwilę pogadaliśmy, wyszła ze szkoły, zostałem sam na holu. Ścisnęło mnie w gardle, łzy naleciały do oczu.

źródło: Internet: podrywaj.org

Woń truskawek roznosiła się w powietrzu, aż ślinka naleciała mi do ust.

źródło: Internet: niewinne-grzechy.blogspot.com

Wilhelm spychający jego panią z urwiska... wieszający ją na drzewie za nogi, by krew naleciała do głowy i zaśmiewający się do łez...

źródło: Internet: wattpad.com

Składnia

bez ograniczeń + nalecieć +
DOKĄD

8. na wspomnienia

Definicja

używane do opisania sytuacji sytuacji, w której ktoś odczuł tak silną potrzebę zrobienia czegoś, że nie mógł się powstrzymać, by tego nie zrobić

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne

Relacje znaczeniowe

synonimy:  wziąć

Cytaty

Tak jakoś naleciało mnie na ciasteczka z czekoladą. Moje pierwsze kroki skierowałam do Dorotuś, bo u Niej jest chyba wszystko, co człowiek słodkiego sobie wymarzy.

źródło: Internet: pinterest.ca

Może właśnie przez ten nastrój za oknem naleciało mnie na kolejne zmiany w mieszkaniu.

źródło: Internet: bellartdecor.blogspot.com

Super wyglądają te Twoje frittaty. U nas weekendowe śniadania też są zawsze jajeczne, ale ostatnio naleciało nas na zapiekane bułki - na różne sposoby, wypróbujcie jeśli jajecznica Wam już się znudziła, polecam.

źródło: Internet: smacznapyza.blogspot.com
Data ostatniej modyfikacji: 10.01.2022
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN