UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

nie być

Chronologizacja

1606, SL
Wariant nie masz poświadczony w SXVI. z datą 1556.

Odmiana

część mowy: czasownik

Inne uwagi

Występują tylko następujące formy: cz. ter.: nie ma (daw. nie masz), cz. przesz.: nie było, cz. przysz.: nie będzie, tr. przyp.: nie byłoby, tr. rozk.: niech nie będzie, bezok.: (może) nie być

Definicja

w połączeniu z rzeczownikami w określonych kontekstach wyraża znaczenie przeciwne do znaczenia czasownika być

Kwalifikacja tematyczna

ATEMATYCZNY

Relacje znaczeniowe

sprzeczne:  być

Cytaty

Myślę, że nie jest trudno obronić tezę, że jeśli Boga nie ma, to nie ma również miłości. Nie znaczy to żadną miarą, że ateiści i agnostycy nie są do niej zdolni, lecz że jeżeli naprawdę kogoś kochają, to właśnie dlatego, iż istnieje Pan Bóg. Jeżeli bowiem Boga nie ma, to możliwa jest jedynie „miłość operacyjna”, „płciowa”, „pragmatyczna” etc.

źródło: NKJP: Maciej Zięba: Po szkodzie? Przed szkodą? O Polsce, kapitalizmie i kontemplacji, Znak, 1996

Nie ma dzisiaj sporu, czy prowadzić dialog z Żydami. Istnieje natomiast, a nawet pogłębia się, spór o to JAK prowadzić ten dialog, jaka powinna być jego agenda.

źródło: NKJP: Grzegorz Górny, Rafał Tichy: Dialog bywa instrumentalizowany, Fronda nr 9-10, 1998

Tak się utarło - dawniej nic się nie dało załatwić bez alkoholu. Nieraz trzeba było zdobyć coś, czego nie było w sklepie, ale znajomy miał u siebie w magazynie, powiedzmy jakiś mebel albo część do samochodu. Od razu zapowiadał: „Załatwię, ale nie pokazuj się bez flaszki”.

źródło: NKJP: Anna Dodziuk, Włodzimierz Kamecki: Wyjść z matni. Proste rozmowy o zgubnym nałogu, 1994

Zaraz, zaraz, czy on tam aby za wcześnie się nie wybrał? Nie ma jeszcze dziesiątej.

źródło: NKJP: Małgorzata Musierowicz: Dziecko piątku, 1993

- Słuchaj tedy. W bogów nie wierzy nikt, gdyż tam, gdzie panuje wielu, nie ma żadnego. Bóg jest jeden.
- O, racz mi wyjawić, który...
- Nie masz go w żadnej świątyni, choć wszystkie bogi świata są śladem pamięci o Nim..

źródło: NKJP: Zofia Kossak: Przymierze, 1952

Składnia

bez ograniczeń + nie być +
KOGO/CZEGO
Data ostatniej modyfikacji: 14.09.2017
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj