UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

ubranie

Chronologizacja

XVI w., SPXVI
Na podstawie indeksu haseł

Pochodzenie

Od przedrostkowego czasownika u-brać w sekundarnym znaczeniu 'odziać, przystroić' (o rozwoju semantycznym zob. ubrać).

1. ubiór

Definicja

rzeczy, w które ubiera się człowiek

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Ubranie

Relacje znaczeniowe

synonimy:  przyodziewek, ubiór

Połączenia

  • damskie, dziecięce, kobiece, męskie; jesienne, letnie; skórzane; codzienne, domowe, dzienne, niedzielne, normalne, odświętne, świąteczne; cywilne, służbowe; ochronne, robocze, specjalne; sportowe; charakterystyczne, dziwne; europejskie; góralskie; duże, dopasowane, luźne, obcisłe, obszerne; ciepłe, grube, lekkie, nieprzemakalne, przewiewne; białe, czarne,..., ciemne, jasne, kolorowe; firmowe, markowe; drogie, kosztowne; ekskluzywne, eleganckie, fajne, lepsze, ładne, modne, niemodne, porządne, przyzwoite, skromne, seksowne; ciekawe, oryginalne; gotowe; odpowiednie; zapasowe; brudne, czyste, świeże, zabłocone, zakrwawione, zakurzone; stare, nowe; podobne; mokre, suche, przemoczone; niepotrzebne, potrzebne, niezbędne; zniszczone, zużyte, podarte, rozciągnięte, sfatygowane, używane, znoszone; pogniecione, poplamione, poszarpane, wymięte; własne ubranie; ubranie wierzchnie; zimowe; bojowe, koszarowe, wojskowe; myśliwskie; więzienne; treningowe; gazoszczelne, żaroodporne; szpitalne; identyczne; porozrzucane, rozrzucone ubrania
  • ubranie chłopca, dzieci, kobiety, mężczyzny, ludzi; pana, pani; ofiary; jakiejś firmy; ubrania przechodniów; pracowników, robotników, personelu
  • ubranie do pracy, do szkoły; do trumny; ubrania dla dzieci, dla kobiet, dla uczniów; ubranie z bawełny, z jakiegoś materiału; z jakiejś kolekcji
  • ubranie na jesień, na zimę; na miarę; na zmianę
  • ubranie z jakąś metką, z jakimś napisem
  • ubranie w jakimś kolorze, w jakimś stylu; w szafie
  • ubranie i bielizna, ubranie i buty; jedzenie, ubranie i mieszkanie; ubrania i akcesoria, ubrania i dodatki, ubrania i dokumenty, ubrania i gadżety, ubrania i kosmetyki, ubrania i kosztowności, ubrania i książki, ubrania i lekarstwa, ubrania i meble, ubrania i obuwie, ubrania i pieniądze, ubrania i pościel, ubrania i rękawice, ubrania i sprzęt, ubrania i śpiwory, ubrania i zabawki, ubrania i żywność
  • fałdy, kieszeń; części, element, fragment; warstwy; strzępy, reszta; fason, krój, marka; rodzaj, rozmiar, kolor; dobór, kupno, zakup, zmiana ubrania; ileś sztuk, ton; sterta, stosy; ceny, jakość; katalog, kolekcja; komplet, zestaw; producent, produkcja; sprzedaż, sprzedawca; dostawa, zbiórka; przechowalnia ubrań
  • handel ubraniami
  • szczotka, wieszak do ubrania
  • hak, komoda, pojemnik, szafa, szafka, wieszak; kasa, pieniądze, wydatki na ubrania
  • butik, sklep, stoisko; katalog; kosz, paczka, plecak, walizka, worek; szafa, szafka z ubraniami
  • ślady, wzorki, zagniecenia na ubraniach; człowiek, dziewczyna, ... w ubraniu; ludzie w ubraniach
  • ubrania leżą, wiszą gdzieś; obowiązują jakieś ubrania
  • brakuje ubrań; potrzebować ubrań
  • mieć; nosić; zakładać, ściągnąć/ściągać, zdjąć/zdejmować, zmienić/zmieniać, zrzucić/zrzucać; otrzepać/otrzepywać; kupić/kupować, zakupić, przymierzać; dostarczyć/dostarczać; oddać; czyścić, prać, wyprać, wysuszyć, prasować, wyprasować; składać; wieszać; produkować, projektować, szyć, uszyć; sprzedawać; niszczyć, wyrzucać; wkładać do pralki, do szafy, ...; przeszukać/przeszukiwać ubranie
  • handlować ubraniami

Cytaty

Wkrótce Tomek rozgrzany bieganiem zrzucił ubranie i razem z psem wskoczył do wody.

źródło: NKJP: Alfred Szklarski: Tomek w krainie kangurów, 1957

Teraz skreśl te zajęcia, które nie są konieczne. Może nie musisz prasować wszystkich ubrań, tak często sprzątać, gotować obiadu z dwóch dań, możesz za to czasami zjeść coś z dzieckiem na mieście.

źródło: NKJP: Barbara Jakubowska: Jak mądrze kochać dzieci, 2001

Coraz popularniejsze stają się zakupy ubrań dla dzieci w Internecie.

źródło: NKJP: J.Kowalski: Wyprawka dla niemowlaka, Tygodnik Ciechanowski, 2007-12-01

Wchodziło się tu z maleńkiego przedpokoiku, wystarczającego zaledwie, żeby pomieścić szafkę z butami i wieszak na ubrania.

źródło: NKJP: Jerzy Sosnowski: Linia nocna, 2002

Natomiast Ira to dyskretny aromat władzy. Zapachy nachodzące na siebie jak precyzyjne tryby. Kropla perfum, olśniewająca czystość, ubrania przekładane lawendą.

źródło: NKJP: Jacek Dehnel: Rynek w Smyrnie, 2007

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: n2

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. ubranie
ubrania
D. ubrania
ubrań
C. ubraniu
ubraniom
B. ubranie
ubrania
N. ubraniem
ubraniami
Ms. ubraniu
ubraniach
W. ubranie
ubrania

2. garnitur

Definicja

ubiór męski składający się z marynarki i spodni uszytych z tego samego materiału

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Ubranie rodzaje i części ubrań

Relacje znaczeniowe

synonimy:  gajer, garniak, garnitur, garniturek
hiperonimy:  ubiór

Połączenia

  • męskie; czarne, ciemne, ...; dobrze skrojone, eleganckie ubranie
  • ubranie na miarę
  • nosić ubranie

Cytaty

Z szafy wyjąłem popielate ubranie kupione ubiegłego roku i białą z wykładanym kołnierzem koszulę. Kiedyś spostrzegłem, że gdy jestem w tym ubraniu i w tej koszuli, wszystkie dziewczyny oglądają się za mną.

źródło: NKJP: Tadeusz Nowak: A jak królem, a jak katem będziesz, 1968

Aby uplastycznić rozmiary zniżek w tym pięcioletnim okresie podam dla porównania niektóre typowe dla naszej firmy pozycje i poszczególne skrajne wypadki. I tak: materiały czesankowe na ubrania męskie spadły w cenie z 32-38 złotych na 16-20 [...].

źródło: NKJP: Feliks Jabłkowski: Dom Towarowy Bracia Jabłkowscy: romans ekonomiczny, 2005

Krawiec wpisał ostatni wymiar do notesu, zwinął taśmę i zapytał: - Pan życzy jednostronne czy dwustronne? - To znaczy dwurzędówkę czy jednorzędową? - Nie. Pan życzy sobie mieć ubranie zwyczajne, z materiału, co ma dwie strony, czy ekstra, z takiego, co wygląda tylko z jednej strony.

źródło: NKJP: Sławomir Mrożek: Opowiadania i donosy 1980-1989, 1989

Premier [...], „świetna sylwetka, dobrze wygląda w garniturach”, nosi ubrania tradycyjne w kroju, obowiązkowo z kamizelką.

źródło: NKJP: Z szerokim krawatem, Dziennik Polski, 1998-11-27

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: n2

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. ubranie
ubrania
D. ubrania
ubrań
C. ubraniu
ubraniom
B. ubranie
ubrania
N. ubraniem
ubraniami
Ms. ubraniu
ubraniach
W. ubranie
ubrania
Data ostatniej modyfikacji: 03.10.2023
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj