Chronologizacja
Pochodzenie
psł. *sestra
Rzeczownik pierwotnie należał do tematów spółgłoskowych na -r- (< pie. *s(u̯)esor- ‘siostra’), ale jeszcze w dobie prasłowiańskiej przeszedł do tematów na -ā.
1. w rodzinie
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Rodzina członkowie rodziny
Połączenia
- moja, twoja; adopcyjna; bliźniacza; własna, ukochana; młodsza, najmłodsza, najstarsza, starsza siostra
- siostra bliźniaczka
- siostra matki, ojca
- siostra i brat, brat i siostra
- mąż, narzeczony siostry
Cytaty
|
Lewandowski mówił też o znanym malarzu z okolic Szydłowa Wojciechu Piechockim, o Majewskim, który ożenił się z siostrą Joachima Lelewela, o pochodzącym z Otoczni słynnym na przełomie lat 50. i 60. polskim biegaczu Makomaskim. źródło: NKJP: A.Kwiatkowski: Historie mławskich rodzin, Tygodnik Ciechanowski, 2003-10-26 |
|
|
[...] Czeczen słuchać musi jedynie ojca, matki, starszego brata, starszej siostry i starszyzny rodowej, bo naprawdę rządzą tu reprezentacje rodzin i rodów [...]. źródło: NKJP: Krystyna Kurczab-Redlich: Głową o mur Kremla, 2007 |
|
|
[...] rodzice od lat pracowali na Zachodzie, osobno [...] na wakacje dzieci posyłano do dziadków, w zimie starszy brat opiekował się siostrą. źródło: NKJP: Jacek Dehnel: Balzakiana, 2008 |
|
|
Serdecznie pozdrawiam moje starsze rodzeństwo: siostrę Kasię i brata Konrada. źródło: NKJP: Fotonowinki, Nowiny Raciborskie, 2006-03-21 |
|
|
Olga i jej siostra miały skłonność do przesadnego zapamiętywania się w pracy. Ich ojciec [...] dobrze o tym wiedział i, jak potrafił, starał się przywoływać córki do porządku, dbać o nie [...]. źródło: NKJP: Maria Rostworowska: Portret za mgłą. Opowieść o Oldze Boznańskiej, 2003 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | siostra |
siostry |
|
| D. | siostry |
sióstr |
|
| C. | siostrze |
siostrom |
|
| B. | siostrę |
siostry |
|
| N. | siostrą |
siostrami |
|
| Ms. | siostrze |
siostrach |
|
| W. | siostro |
siostry |
Składnia
|
+ | siostra | + |
CZYJA
|
|
|
+ | siostra | + |
KOGO
|
2. w szpitalu
Definicja
Noty o użyciu
Używane głównie w zwrocie do pielęgniarki.
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie osoby związane z leczeniem
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | pielęgniarka |
Połączenia
- siostra oddziałowa, operacyjna
- siostra położna
- siostra Polskiego Czerwonego Krzyża
Cytaty
|
Jego żona idzie obok siostry położnej, gadają jak stare znajome. O tym, że ten oddzielny pokój kosztuje tylko dwieście pięćdziesiąt złotych za dobę. Że nie trzeba płacić za znieczulenie, a w razie czego w tym szpitalu jest najlepsza w mieście patologia ciąży. źródło: NKJP: Tomasz Kwaśniewski: Dziennik ciężarowca, 2007 |
|
|
Siostra Hermina, dyżurująca na oddziale chirurgicznym szpitala Wenzla-Hanckego, odłożyła słuchawkę telefonu. źródło: NKJP: Marek Krajewski: Widma w mieście Breslau, 2005 |
|
|
W pozbyciu się protestujących pielęgniarek mógł okazać się pomocny główny inspektor sanitarny, gdyby stwierdził, że siostry stwarzają zagrożenie sanitarne. źródło: NKJP: M.Barwicka: Czy protest pielęgniarek przed kancelarią premiera był legalny?, Tygodnik Ciechanowski, 2007-08-02 |
|
|
- Ciągle dwa centymetry rozwarcia. Tniemy! -usłyszała obok męski głos. - Niech pani sprowadzi profesora, siostro. - Nie macie prawa ciąć! - to był głos Agnieszki. - Nie ma zakażenia, wszystko idzie według planu. Urodzi sama! Drewniaki pielęgniarki zastukały o linoleum. źródło: NKJP: Grażyna Plebanek: Dziewczyny z Portofino, 2005 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | siostra |
siostry |
|
| D. | siostry |
sióstr |
|
| C. | siostrze |
siostrom |
|
| B. | siostrę |
siostry |
|
| N. | siostrą |
siostrami |
|
| Ms. | siostrze |
siostrach |
|
| W. | siostro |
siostry |
3. w zakonie
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Religia – kościół osoby związane z religią i kościołem
Połączenia
- siostra misyjna, zakonna;
- siostra furtianka, przełożona; siostry betanki, dominikanki, franciszkanki, kapucynki, urszulanki...
- klasztor, zakon; zgromadzenie sióstr
Cytaty
|
U źródeł powstania kościoła mariawickiego była działalność Felicji Kozłowskiej, od 1887 roku przełożonej zgromadzenia sióstr klarysek w Płocku. źródło: NKJP: G.Czerwińska: Kościół mariawicki, Tygodnik Ciechanowski, 2007-04-11 |
|
|
Kto zazwyczaj pierze i prasuje szaty liturgiczne kapłana, jak nie siostry zakonne? źródło: NKJP: Jarosław Makowski: Kobiety uczą kościół, 2007 |
|
|
Moi obaj synowie byli wychowywani w milanowskim przedszkolu prowadzonym przez siostry urszulanki szare. źródło: NKJP: Krystyna Janda: Małpa, 2004 |
|
|
Szybko wracała, bo ksiądz, który zastąpił na religii siostrę Józefatę, krążył wokół baraku, a potem odpytywał z treści kazania i nie chciał słuchać usprawiedliwień. źródło: NKJP: Grażyna Plebanek: Dziewczyny z Portofino, 2005 |
|
|
Tego dnia sprawili jeszcze jedną niespodziankę. Tym razem siostrze Monice z klasztoru Annuntiata, katechetce w raciborskim Ośrodku Szkolno-Wychowawczym dla Niesłyszących i Słabosłyszących. źródło: NKJP: (A.Dik): Odjazd w nowy sezon, Nowiny Raciborskie, 2005-05-03 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | siostra |
siostry |
|
| D. | siostry |
sióstr |
|
| C. | siostrze |
siostrom |
|
| B. | siostrę |
siostry |
|
| N. | siostrą |
siostrami |
|
| Ms. | siostrze |
siostrach |
|
| W. | siostro |
siostry |
4. kobieta bliska komuś
Definicja
Noty o użyciu
Używane często przez osoby duchowne w zwrocie: bracia i siostry.
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia osób wchodzących w relacje międzyludzkie
Połączenia
- siostry w wierze
- siostry i bracia, bracia i siostry
Cytaty
|
Ależ publiczne mówienie, a zarazem istnienie, kobieta współczesna zawdzięcza tym siostrom, które na tle swojej epoki wydawać się musiały o wiele bardziej kontrowersyjne niż dzisiejsze profesorki rozprawiające o potrzebie przestrzeni symbolicznej dla kobiet. źródło: NKJP: Inga Iwasiów: Gender dla średnio zaawansowanych. Wykłady szczecińskie, 2004 |
|
|
Stając przed Bogiem wypowiem moją modlitwę chwalby Bogu, za doświadczenie wiary, za moich braci i siostry w wierze, za Kościół. źródło: NKJP: Paweł Kosiński SJ: Obudzić serce, 2000 |
|
|
Rosnąca popularność muzyki chrześcijańskiej sprawiła, że o swej przynależności do Kościoła katolickiego zaczęli mówić również znani i popularni artyści. Okazało się, że braćmi i siostrami w wierze są gwiazdy polskiej estrady: Eleni, Ryszard Rynkowski, Stanisław Sojka, Robert Amirian, Beata Kozidrak, Anna Maria Jopek [...]. źródło: NKJP: Z Dobrą Nowiną, Dziennik Polski, 2001-02-03 |
|
|
– W takim razie, bracia i siostry, otwórzmy swoje serca dla pana Kozłowskiego, Polaka i katolika, niech nam w tym Bóg dopomoże – konkludował ksiądz Borowski. źródło: NKJP: Piotr Niklewicz: Niezwykła kariera Antoniego K., 2006 |
|
|
Uprasza się nasze wielce szanowne siostry, by bez powodu nie opuszczały swoich domostw, a jeśli już będą musiały wyjść na ulicę, niech wkładają szaty okrywające je od stóp do głów – brzmiał specjalny edykt emira, wydany na czas świętego miesiąca postu, ramadanu. źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: Modlitwa o deszcz, 2002 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | siostra |
siostry |
|
| D. | siostry |
sióstr |
|
| C. | siostrze |
siostrom |
|
| B. | siostrę |
siostry |
|
| N. | siostrą |
siostrami |
|
| Ms. | siostrze |
siostrach |
|
| W. | siostro |
siostry |
5. coś podobnego
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
ATEMATYCZNY
Cytaty
|
Jeżeli nie będzie życzliwości, krytyka stanie się krytykanctwem, a ono jest siostrą malkontenctwa i chorobą duszy. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 08.07.1999 |
|
|
Nie nienawidzi się bez powodu... czasem powód jest błahy, pogarda... a może pogarda to siostra nienawiści... źródło: NKJP: Internet |
|
|
Pijaństwo jest matką wszystkich najgorszych uczynków, jest siostrą lubieżności i katastrofą dla niewinności. źródło: NKJP: Eugeniusz Kabatc, Vinum sacrum et profanum: wino w kulturze, wino w naturze, wino na naszym stole, 2001 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | siostra |
siostry |
|
| D. | siostry |
sióstr |
|
| C. | siostrze |
siostrom |
|
| B. | siostrę |
siostry |
|
| N. | siostrą |
siostrami |
|
| Ms. | siostrze |
siostrach |
|
| W. | siostro |
siostry |