UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

stękać

Chronologizacja

2 połowa XIV w., SStp

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	stękam	stękamy
2 os.	stękasz	stękacie
3 os.	stęka	stękają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	stękałem +(e)m stękał	stękałam +(e)m stękała	stękałom +(e)m stękało	stękaliśmy +(e)śmy stękali	stękałyśmy +(e)śmy stękały
2 os.	stękałeś +(e)ś stękał	stękałaś +(e)ś stękała	stękałoś +(e)ś stękało	stękaliście +(e)ście stękali	stękałyście +(e)ście stękały
3 os.	stękał	stękała	stękało	stękali	stękały

bezosobnik: stękano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę stękał będę stękać	będę stękała będę stękać	będę stękało będę stękać	będziemy stękali będziemy stękać	będziemy stękały będziemy stękać
2 os.	będziesz stękał będziesz stękać	będziesz stękała będziesz stękać	będziesz stękało będziesz stękać	będziecie stękali będziecie stękać	będziecie stękały będziecie stękać
3 os.	będzie stękał będzie stękać	będzie stękała będzie stękać	będzie stękało będzie stękać	będą stękali będą stękać	będą stękały będą stękać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		stękajmy
2 os.	stękaj	stękajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	stękałbym bym stękał	stękałabym bym stękała	stękałobym bym stękało	stękalibyśmy byśmy stękali	stękałybyśmy byśmy stękały
2 os.	stękałbyś byś stękał	stękałabyś byś stękała	stękałobyś byś stękało	stękalibyście byście stękali	stękałybyście byście stękały
3 os.	stękałby by stękał	stękałaby by stękała	stękałoby by stękało	stękaliby by stękali	stękałyby by stękały

bezosobnik: stękano by

bezokolicznik: stękać

imiesłów przysłówkowy współczesny: stękając

gerundium: stękanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	stękanie	stękania
D.	stękania	stękań
C.	stękaniu	stękaniom
B.	stękanie	stękania
N.	stękaniem	stękaniami
Ms.	stękaniu	stękaniach
W.	stękanie	stękania

imiesłów przymiotnikowy czynny: stękający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	stękający	stękający	stękający	stękające	stękająca
D.	stękającego	stękającego	stękającego	stękającego	stękającej
C.	stękającemu	stękającemu	stękającemu	stękającemu	stękającej
B.	stękającego	stękającego	stękający	stękające	stękającą
N.	stękającym	stękającym	stękającym	stękającym	stękającą
Ms.	stękającym	stękającym	stękającym	stękającym	stękającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	stękający	stękający	stękające	stękające
D.	stękających	stękających	stękających	stękających
C.	stękającym	stękającym	stękającym	stękającym
B.	stękających	stękających	stękających	stękające
N.	stękającymi	stękającymi	stękającymi	stękającymi
Ms.	stękających	stękających	stękających	stękających

odpowiednik aspektowy: stęknąć

Pochodzenie

psł. *stǫkati (< *ston-k-ati) 'jęczeć, narzekać'

1. z bólu

Definicja

wydawać krótkie i głośne dźwięki z powodu bólu, wysiłku fizycznego lub psychicznego

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii dźwięki

Połączenia

stękać przez sen
stękać z bólu, z wysiłku
stękać ciężko
stękać i jęczeć; sapać i stękać

Cytaty

	Wioślarze na dole stękali ciężko z wysiłku, dozorcy wybijający rytm zmieniali się kolejno. źródło: NKJP: Jan Dobraczyński: Święty miecz, 1949
	Siłą zdzierał ojciec sztywne, czarne onuce i stękał z bólu. źródło: NKJP: Bogdan Wojdowski: Chleb rzucony umarłym, 1971
	Ostrzyżony osiłek stękał i pojękiwał, usiłując wetknąć do garnuszka z miodem całą dłoń. Było to niewykonalne, dłoń była dwa razy większa od garnuszka. źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Narrenturm, 2002
	[...] stękając, dźwigał po kolei najpierw obydwie walizy, później kuferki i tobół z pościelą, a na końcu przedmiot najcenniejszy – gramofon [...]. źródło: NKJP: Włodzimierz Kowalewski: Światło i lęk, 2003

2. o samochodzie

Definicja

o maszynach, narzędziach i innych podobnych rzeczach: wydawać w czasie intensywnego działania odgłosy

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Urządzenia i maszyny funkcjonowanie urządzeń i maszyn

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii dźwięki

Cytaty

	[...] fotel stęka sprężyście, kiedy Antoni ociężale się podnosi [...]. źródło: NKJP: Wojciech Kuczok: Widmokrąg, 2004
	130 koni mechanicznych wyło pod maską, koła gięły się na wszystkie strony, samochód stękał i skrzeczał, lecz systematycznie pokonywał kolejne rozpadliny, wspinając się na wysokie skarpy. źródło: NKJP: Wojciech Fusek: Spotkanie Księżyca ze Słońcem, Gazeta Wyborcza, 1994-04-29
	Zmrok zapada długi, leniwy, szosą przeszła cysterna z przyczepką, ssssss!... szuuuuuu!... ciężkie resory stękają na zakręcie [...]. źródło: NKJP: Zygmunt Haupt: Baskijski diabeł: opowiadania i reportaże, 2007
	Objuczone pojazdy, ciężko stękając, ustawiały się na drodze w żałobną karawanę. źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: Wieże z kamienia, 2004

3. narzekać

Definicja

mówić z niezadowoleniem o czymś lub kimś, przy czym wypowiedź ta albo jest niezgodna z prawdą, albo z innego powodu budzi niechęć nadawcy

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

narzekać, wyrzekać

Cytaty

Oni zawsze stękali, że niby nic nie mają, a jak dochodziło co do czego, to i na podróże zagraniczne się znajdowało [...].

źródło: NKJP: Roman Antoszewski: Kariera na trzy karpie morskie, 2000

Kręciłem nosem, szukałem dziur i stękałem, że drogo (bo działka rzeczywiście była droższa niż inne w okolicy - 10 dolarów za metr).

źródło: NKJP: Sukces, Gazeta Wyborcza, 1995-03-10

Mówi, że, choć na emeryturze, czuje się wciąż młoda, a ze starymi nie ma o czym gadać.
- Wciąż tylko stękają, że coś ich boli - tłumaczy.

źródło: NKJP: Gabriela Pewińska: Wielkanoc z Wielkim Bratem, Wieczór Wybrzeża, 2001-03-02

Składnia

stękać

(że ZDANIE)

4. mówić z trudem

Definicja

mówić z trudem, cicho i niepewnie, często przerywając wypowiedź

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Język mówienie

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne

Relacje znaczeniowe

synonimy:

dukać, jąkać się, wydukiwać

Cytaty

Nigdy nie był dobrym mówcą, ale wtedy wypadł całkiem fatalnie. Coś jąkał, stękał, szczerze mi było go żal.

źródło: NKJP: Teresa Torańska: Oni, 1985

Waga tej rozmowy chyba zbyt przygniotła naszych baców, bo nie mogli z siebie wydusić przed komisarzem ani słowa. Stękają, dukają - a ja na to - panie komisarzu, czy owce mogą iść w góry na wypas?

źródło: NKJP: Smutne Tatry Zielona wrona, Tygodnik Podhalański nr 18, 1996

[...] oni jąkają się, stękają, ględzą, marudzą, nudzą, klepią bzdury.

źródło: NKJP: Wojciech Giełżyński: Asia do klasztoru?, Tygodnik Ciechanowski, 2004-04-19

5. o jeleniach

Definicja

łow.

o jeleniu lub łosiu: wydawać w okresie godowym charakterystyczny odgłos

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt zwyczaje i zachowania zwierząt

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt zwierzęta leśne i polne

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii dźwięki

Cytaty

Dzisiaj też byłem w lesie, łosie stękały, a jelenie tylko trochę mruczały.

źródło: Internet: wielsaw.flog.pl

Co do jeleni to stękają, oj, stękają, a skowyt to słychać w wysokich Bieszczadach.

źródło: Internet: fotogalerie.pl

Data ostatniej modyfikacji: 12.03.2018