UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

naruszać

Chronologizacja

SPXVI, SKN, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Zob. ruszyć

1. łamać

Definicja

nie stosować się do jakichś norm lub ustaleń

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

Połączenia

naruszać dyscyplinę, konstytucję, normy, obowiązek, prawo, procedury, przepisy, umowę, ustawę, warunki (licencji, umowy,...), zakaz, zasadę
naruszać ewidentnie, (nie)umyślnie, rażąco, świadomie

Cytaty

Bośniacy już poważnie naruszają układ z Dayton.

źródło: NKJP: Dawid Warszawski: Jak ratować pokój na Bałkanach, Gazeta Wyborcza, 1996-02-17

Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów opublikował wykaz stosowanych w umowach klauzul naruszających prawo [...].

źródło: NKJP: Mariusz Urbanke: Łatwy pieniądz, Trybuna Śląska, 2003-03-19

Przedstawiciele Microsoftu wielokrotnie twierdzili, że Linux narusza własność intelektualną ich firmy [...].

źródło: NKJP: Marcin Maj: Microsoft: kolejne linuksowo-patentowe porozumienie, Dziennik Internautów, 2007-04-20

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	naruszam	naruszamy
2 os.	naruszasz	naruszacie
3 os.	narusza	naruszają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	naruszałem +(e)m naruszał	naruszałam +(e)m naruszała	naruszałom +(e)m naruszało	naruszaliśmy +(e)śmy naruszali	naruszałyśmy +(e)śmy naruszały
2 os.	naruszałeś +(e)ś naruszał	naruszałaś +(e)ś naruszała	naruszałoś +(e)ś naruszało	naruszaliście +(e)ście naruszali	naruszałyście +(e)ście naruszały
3 os.	naruszał	naruszała	naruszało	naruszali	naruszały

bezosobnik: naruszano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę naruszał będę naruszać	będę naruszała będę naruszać	będę naruszało będę naruszać	będziemy naruszali będziemy naruszać	będziemy naruszały będziemy naruszać
2 os.	będziesz naruszał będziesz naruszać	będziesz naruszała będziesz naruszać	będziesz naruszało będziesz naruszać	będziecie naruszali będziecie naruszać	będziecie naruszały będziecie naruszać
3 os.	będzie naruszał będzie naruszać	będzie naruszała będzie naruszać	będzie naruszało będzie naruszać	będą naruszali będą naruszać	będą naruszały będą naruszać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		naruszajmy
2 os.	naruszaj	naruszajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	naruszałbym bym naruszał	naruszałabym bym naruszała	naruszałobym bym naruszało	naruszalibyśmy byśmy naruszali	naruszałybyśmy byśmy naruszały
2 os.	naruszałbyś byś naruszał	naruszałabyś byś naruszała	naruszałobyś byś naruszało	naruszalibyście byście naruszali	naruszałybyście byście naruszały
3 os.	naruszałby by naruszał	naruszałaby by naruszała	naruszałoby by naruszało	naruszaliby by naruszali	naruszałyby by naruszały

bezosobnik: naruszano by

bezokolicznik: naruszać

imiesłów przysłówkowy współczesny: naruszając

gerundium: naruszanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	naruszanie	naruszania
D.	naruszania	naruszań
C.	naruszaniu	naruszaniom
B.	naruszanie	naruszania
N.	naruszaniem	naruszaniami
Ms.	naruszaniu	naruszaniach
W.	naruszanie	naruszania

imiesłów przymiotnikowy czynny: naruszający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	naruszający	naruszający	naruszający	naruszające	naruszająca
D.	naruszającego	naruszającego	naruszającego	naruszającego	naruszającej
C.	naruszającemu	naruszającemu	naruszającemu	naruszającemu	naruszającej
B.	naruszającego	naruszającego	naruszający	naruszające	naruszającą
N.	naruszającym	naruszającym	naruszającym	naruszającym	naruszającą
Ms.	naruszającym	naruszającym	naruszającym	naruszającym	naruszającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	naruszający	naruszający	naruszające	naruszające
D.	naruszających	naruszających	naruszających	naruszających
C.	naruszającym	naruszającym	naruszającym	naruszającym
B.	naruszających	naruszających	naruszających	naruszające
N.	naruszającymi	naruszającymi	naruszającymi	naruszającymi
Ms.	naruszających	naruszających	naruszających	naruszających

imiesłów przymiotnikowy bierny: naruszany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	naruszany	naruszany	naruszany	naruszane	naruszana
D.	naruszanego	naruszanego	naruszanego	naruszanego	naruszanej
C.	naruszanemu	naruszanemu	naruszanemu	naruszanemu	naruszanej
B.	naruszanego	naruszanego	naruszany	naruszane	naruszaną
N.	naruszanym	naruszanym	naruszanym	naruszanym	naruszaną
Ms.	naruszanym	naruszanym	naruszanym	naruszanym	naruszanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	naruszani	naruszani	naruszane	naruszane
D.	naruszanych	naruszanych	naruszanych	naruszanych
C.	naruszanym	naruszanym	naruszanym	naruszanym
B.	naruszanych	naruszanych	naruszanych	naruszane
N.	naruszanymi	naruszanymi	naruszanymi	naruszanymi
Ms.	naruszanych	naruszanych	naruszanych	naruszanych

odpowiednik aspektowy: naruszyć

Składnia

naruszać

2. zakłócać

Definicja

burząc istniejący stan, wprowadzać zmianę na gorsze

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

Relacje znaczeniowe

synonimy:

zakłócać

Połączenia

naruszać bezpieczeństwo, dobre imię, godność, porządek, równowagę, spokój, zaufanie

Cytaty

Nasi żołnierze nie naruszają spokoju cywili.

źródło: NKJP: Slobodan Miloszević dla bratysławskiego dziennika „Praca” *, Gazeta Wyborcza, 1999-04-21

Jest oburzony, że inwestor wystąpił o warunki zabudowy dla budynku, który narusza ład architektoniczny w okolicy.

źródło: NKJP: Marta Paluch: Zieleń zwierzyniecka w cenie, Gazeta Krakowska, 2007-09-24

Nie chcemy wezwaniem go na przesłuchanie naruszać żałoby [...].

źródło: NKJP: Agata Pustułka: Zawieszą pracę na czas kampanii?, Dziennik Zachodni, 2010-04-24

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	naruszam	naruszamy
2 os.	naruszasz	naruszacie
3 os.	narusza	naruszają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	naruszałem +(e)m naruszał	naruszałam +(e)m naruszała	naruszałom +(e)m naruszało	naruszaliśmy +(e)śmy naruszali	naruszałyśmy +(e)śmy naruszały
2 os.	naruszałeś +(e)ś naruszał	naruszałaś +(e)ś naruszała	naruszałoś +(e)ś naruszało	naruszaliście +(e)ście naruszali	naruszałyście +(e)ście naruszały
3 os.	naruszał	naruszała	naruszało	naruszali	naruszały

bezosobnik: naruszano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę naruszał będę naruszać	będę naruszała będę naruszać	będę naruszało będę naruszać	będziemy naruszali będziemy naruszać	będziemy naruszały będziemy naruszać
2 os.	będziesz naruszał będziesz naruszać	będziesz naruszała będziesz naruszać	będziesz naruszało będziesz naruszać	będziecie naruszali będziecie naruszać	będziecie naruszały będziecie naruszać
3 os.	będzie naruszał będzie naruszać	będzie naruszała będzie naruszać	będzie naruszało będzie naruszać	będą naruszali będą naruszać	będą naruszały będą naruszać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		naruszajmy
2 os.	naruszaj	naruszajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	naruszałbym bym naruszał	naruszałabym bym naruszała	naruszałobym bym naruszało	naruszalibyśmy byśmy naruszali	naruszałybyśmy byśmy naruszały
2 os.	naruszałbyś byś naruszał	naruszałabyś byś naruszała	naruszałobyś byś naruszało	naruszalibyście byście naruszali	naruszałybyście byście naruszały
3 os.	naruszałby by naruszał	naruszałaby by naruszała	naruszałoby by naruszało	naruszaliby by naruszali	naruszałyby by naruszały

bezosobnik: naruszano by

bezokolicznik: naruszać

imiesłów przysłówkowy współczesny: naruszając

gerundium: naruszanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	naruszanie	naruszania
D.	naruszania	naruszań
C.	naruszaniu	naruszaniom
B.	naruszanie	naruszania
N.	naruszaniem	naruszaniami
Ms.	naruszaniu	naruszaniach
W.	naruszanie	naruszania

imiesłów przymiotnikowy czynny: naruszający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	naruszający	naruszający	naruszający	naruszające	naruszająca
D.	naruszającego	naruszającego	naruszającego	naruszającego	naruszającej
C.	naruszającemu	naruszającemu	naruszającemu	naruszającemu	naruszającej
B.	naruszającego	naruszającego	naruszający	naruszające	naruszającą
N.	naruszającym	naruszającym	naruszającym	naruszającym	naruszającą
Ms.	naruszającym	naruszającym	naruszającym	naruszającym	naruszającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	naruszający	naruszający	naruszające	naruszające
D.	naruszających	naruszających	naruszających	naruszających
C.	naruszającym	naruszającym	naruszającym	naruszającym
B.	naruszających	naruszających	naruszających	naruszające
N.	naruszającymi	naruszającymi	naruszającymi	naruszającymi
Ms.	naruszających	naruszających	naruszających	naruszających

imiesłów przymiotnikowy bierny: naruszany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	naruszany	naruszany	naruszany	naruszane	naruszana
D.	naruszanego	naruszanego	naruszanego	naruszanego	naruszanej
C.	naruszanemu	naruszanemu	naruszanemu	naruszanemu	naruszanej
B.	naruszanego	naruszanego	naruszany	naruszane	naruszaną
N.	naruszanym	naruszanym	naruszanym	naruszanym	naruszaną
Ms.	naruszanym	naruszanym	naruszanym	naruszanym	naruszanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	naruszani	naruszani	naruszane	naruszane
D.	naruszanych	naruszanych	naruszanych	naruszanych
C.	naruszanym	naruszanym	naruszanym	naruszanym
B.	naruszanych	naruszanych	naruszanych	naruszane
N.	naruszanymi	naruszanymi	naruszanymi	naruszanymi
Ms.	naruszanych	naruszanych	naruszanych	naruszanych

odpowiednik aspektowy: naruszyć

Składnia

naruszać

3. uszkadzać

Definicja

uszkadzać

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Połączenia

naruszać konstrukcję, korzenie

Cytaty

Przecież nikt nie ma zamiaru naruszać konstrukcji budynku.

źródło: NKJP: Sylwia Plucińska: Wszyscy czekają, Dziennik Zachodni, 2006-02-16

Tydzień temu wykopano wzdłuż lasu na mojej działce rów, naruszając korzenie drzew.

źródło: NKJP: Marek Mamoń, Bogdan Knapik: Komórkowe krety, Trybuna Śląska, 2000-12-04

Pomarańcze kraje się nożem na cztery lub sześć części, uważając, żeby naciąć tylko skórkę, nie naruszając miąższu owocu.

źródło: NKJP: Tadeusz Rojek: Jak to się je : savoir-vivre przy stole, 1994

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	naruszam	naruszamy
2 os.	naruszasz	naruszacie
3 os.	narusza	naruszają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	naruszałem +(e)m naruszał	naruszałam +(e)m naruszała	naruszałom +(e)m naruszało	naruszaliśmy +(e)śmy naruszali	naruszałyśmy +(e)śmy naruszały
2 os.	naruszałeś +(e)ś naruszał	naruszałaś +(e)ś naruszała	naruszałoś +(e)ś naruszało	naruszaliście +(e)ście naruszali	naruszałyście +(e)ście naruszały
3 os.	naruszał	naruszała	naruszało	naruszali	naruszały

bezosobnik: naruszano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę naruszał będę naruszać	będę naruszała będę naruszać	będę naruszało będę naruszać	będziemy naruszali będziemy naruszać	będziemy naruszały będziemy naruszać
2 os.	będziesz naruszał będziesz naruszać	będziesz naruszała będziesz naruszać	będziesz naruszało będziesz naruszać	będziecie naruszali będziecie naruszać	będziecie naruszały będziecie naruszać
3 os.	będzie naruszał będzie naruszać	będzie naruszała będzie naruszać	będzie naruszało będzie naruszać	będą naruszali będą naruszać	będą naruszały będą naruszać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		naruszajmy
2 os.	naruszaj	naruszajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	naruszałbym bym naruszał	naruszałabym bym naruszała	naruszałobym bym naruszało	naruszalibyśmy byśmy naruszali	naruszałybyśmy byśmy naruszały
2 os.	naruszałbyś byś naruszał	naruszałabyś byś naruszała	naruszałobyś byś naruszało	naruszalibyście byście naruszali	naruszałybyście byście naruszały
3 os.	naruszałby by naruszał	naruszałaby by naruszała	naruszałoby by naruszało	naruszaliby by naruszali	naruszałyby by naruszały

bezosobnik: naruszano by

bezokolicznik: naruszać

imiesłów przysłówkowy współczesny: naruszając

gerundium: naruszanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	naruszanie	naruszania
D.	naruszania	naruszań
C.	naruszaniu	naruszaniom
B.	naruszanie	naruszania
N.	naruszaniem	naruszaniami
Ms.	naruszaniu	naruszaniach
W.	naruszanie	naruszania

imiesłów przymiotnikowy czynny: naruszający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	naruszający	naruszający	naruszający	naruszające	naruszająca
D.	naruszającego	naruszającego	naruszającego	naruszającego	naruszającej
C.	naruszającemu	naruszającemu	naruszającemu	naruszającemu	naruszającej
B.	naruszającego	naruszającego	naruszający	naruszające	naruszającą
N.	naruszającym	naruszającym	naruszającym	naruszającym	naruszającą
Ms.	naruszającym	naruszającym	naruszającym	naruszającym	naruszającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	naruszający	naruszający	naruszające	naruszające
D.	naruszających	naruszających	naruszających	naruszających
C.	naruszającym	naruszającym	naruszającym	naruszającym
B.	naruszających	naruszających	naruszających	naruszające
N.	naruszającymi	naruszającymi	naruszającymi	naruszającymi
Ms.	naruszających	naruszających	naruszających	naruszających

imiesłów przymiotnikowy bierny: naruszany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	naruszany	naruszany	naruszany	naruszane	naruszana
D.	naruszanego	naruszanego	naruszanego	naruszanego	naruszanej
C.	naruszanemu	naruszanemu	naruszanemu	naruszanemu	naruszanej
B.	naruszanego	naruszanego	naruszany	naruszane	naruszaną
N.	naruszanym	naruszanym	naruszanym	naruszanym	naruszaną
Ms.	naruszanym	naruszanym	naruszanym	naruszanym	naruszanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	naruszani	naruszani	naruszane	naruszane
D.	naruszanych	naruszanych	naruszanych	naruszanych
C.	naruszanym	naruszanym	naruszanym	naruszanym
B.	naruszanych	naruszanych	naruszanych	naruszane
N.	naruszanymi	naruszanymi	naruszanymi	naruszanymi
Ms.	naruszanych	naruszanych	naruszanych	naruszanych

odpowiednik aspektowy: naruszyć

Składnia

naruszać

4. przekraczać

Definicja

przekraczać nielegalnie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Przynależność i podział terytorialny typy terytoriów, podział administracyjny

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa stosunki międzynarodowe

Połączenia

naruszać granice, przestrzeń powietrzną

Cytaty

Dlaczego samoloty izraelskie regularnie naruszają przestrzeń powietrzną Libanu i dolatują aż do Bejrutu?

źródło: NKJP: Piotr Balcerowicz: Nie ma miejsca dla Izraela, Polityka, 2002-04-27

[...] oddziały azerskie i ormiańskie wielokrotnie naruszały granice między Armenią i Azerbejdżanem.

źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: DYSKRETNY SZANTAŻ ORMIAN, Gazeta Wyborcza, 1992-08-11

[...] pościg marynarki wojennej za radzieckimi, a później rosyjskimi łodziami podwodnymi naruszającymi wody terytorialne Szwecji jest [...] polowaniem na norki żyjące w skałach nad Bałtykiem.

źródło: NKJP: Piotr Cegielski: Nosorożec w szwedzkim zoo, Gazeta Wyborcza, 1995-02-21

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	naruszam	naruszamy
2 os.	naruszasz	naruszacie
3 os.	narusza	naruszają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	naruszałem +(e)m naruszał	naruszałam +(e)m naruszała	naruszałom +(e)m naruszało	naruszaliśmy +(e)śmy naruszali	naruszałyśmy +(e)śmy naruszały
2 os.	naruszałeś +(e)ś naruszał	naruszałaś +(e)ś naruszała	naruszałoś +(e)ś naruszało	naruszaliście +(e)ście naruszali	naruszałyście +(e)ście naruszały
3 os.	naruszał	naruszała	naruszało	naruszali	naruszały

bezosobnik: naruszano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę naruszał będę naruszać	będę naruszała będę naruszać	będę naruszało będę naruszać	będziemy naruszali będziemy naruszać	będziemy naruszały będziemy naruszać
2 os.	będziesz naruszał będziesz naruszać	będziesz naruszała będziesz naruszać	będziesz naruszało będziesz naruszać	będziecie naruszali będziecie naruszać	będziecie naruszały będziecie naruszać
3 os.	będzie naruszał będzie naruszać	będzie naruszała będzie naruszać	będzie naruszało będzie naruszać	będą naruszali będą naruszać	będą naruszały będą naruszać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		naruszajmy
2 os.	naruszaj	naruszajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	naruszałbym bym naruszał	naruszałabym bym naruszała	naruszałobym bym naruszało	naruszalibyśmy byśmy naruszali	naruszałybyśmy byśmy naruszały
2 os.	naruszałbyś byś naruszał	naruszałabyś byś naruszała	naruszałobyś byś naruszało	naruszalibyście byście naruszali	naruszałybyście byście naruszały
3 os.	naruszałby by naruszał	naruszałaby by naruszała	naruszałoby by naruszało	naruszaliby by naruszali	naruszałyby by naruszały

bezosobnik: naruszano by

bezokolicznik: naruszać

imiesłów przysłówkowy współczesny: naruszając

gerundium: naruszanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	naruszanie	naruszania
D.	naruszania	naruszań
C.	naruszaniu	naruszaniom
B.	naruszanie	naruszania
N.	naruszaniem	naruszaniami
Ms.	naruszaniu	naruszaniach
W.	naruszanie	naruszania

imiesłów przymiotnikowy czynny: naruszający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	naruszający	naruszający	naruszający	naruszające	naruszająca
D.	naruszającego	naruszającego	naruszającego	naruszającego	naruszającej
C.	naruszającemu	naruszającemu	naruszającemu	naruszającemu	naruszającej
B.	naruszającego	naruszającego	naruszający	naruszające	naruszającą
N.	naruszającym	naruszającym	naruszającym	naruszającym	naruszającą
Ms.	naruszającym	naruszającym	naruszającym	naruszającym	naruszającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	naruszający	naruszający	naruszające	naruszające
D.	naruszających	naruszających	naruszających	naruszających
C.	naruszającym	naruszającym	naruszającym	naruszającym
B.	naruszających	naruszających	naruszających	naruszające
N.	naruszającymi	naruszającymi	naruszającymi	naruszającymi
Ms.	naruszających	naruszających	naruszających	naruszających

imiesłów przymiotnikowy bierny: naruszany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	naruszany	naruszany	naruszany	naruszane	naruszana
D.	naruszanego	naruszanego	naruszanego	naruszanego	naruszanej
C.	naruszanemu	naruszanemu	naruszanemu	naruszanemu	naruszanej
B.	naruszanego	naruszanego	naruszany	naruszane	naruszaną
N.	naruszanym	naruszanym	naruszanym	naruszanym	naruszaną
Ms.	naruszanym	naruszanym	naruszanym	naruszanym	naruszanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	naruszani	naruszani	naruszane	naruszane
D.	naruszanych	naruszanych	naruszanych	naruszanych
C.	naruszanym	naruszanym	naruszanym	naruszanym
B.	naruszanych	naruszanych	naruszanych	naruszane
N.	naruszanymi	naruszanymi	naruszanymi	naruszanymi
Ms.	naruszanych	naruszanych	naruszanych	naruszanych

odpowiednik aspektowy: naruszyć

Składnia

naruszać

5. napoczynać

Definicja

brać po raz pierwszy trochę z jakiejś całości

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

KATEGORIE FIZYCZNE Ilość, liczby i liczenie ogólne określenia ilości

Połączenia

naruszać oszczędności, rezerwę, zapasy

Cytaty

[...] komisja prosiła i prosi o to, żeby nie naruszać rezerw przewidzianych na obsługę zadłużenia zagranicznego.

źródło: NKJP: Sprawozdanie z 49. posiedzenia Senatu RP część 2

[...] na budowę boisk w tym roku państwo przeznaczyło 200 mln zł z rezerwy budżetowej, nie naruszając funduszy Ministerstw Sportu i Rozwoju Regionalnego.

źródło: NKJP: Tadeusz Olszański: Wszystkie ręce na boiska do nogi!, Polityka, 2008-05-17

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	naruszam	naruszamy
2 os.	naruszasz	naruszacie
3 os.	narusza	naruszają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	naruszałem +(e)m naruszał	naruszałam +(e)m naruszała	naruszałom +(e)m naruszało	naruszaliśmy +(e)śmy naruszali	naruszałyśmy +(e)śmy naruszały
2 os.	naruszałeś +(e)ś naruszał	naruszałaś +(e)ś naruszała	naruszałoś +(e)ś naruszało	naruszaliście +(e)ście naruszali	naruszałyście +(e)ście naruszały
3 os.	naruszał	naruszała	naruszało	naruszali	naruszały

bezosobnik: naruszano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę naruszał będę naruszać	będę naruszała będę naruszać	będę naruszało będę naruszać	będziemy naruszali będziemy naruszać	będziemy naruszały będziemy naruszać
2 os.	będziesz naruszał będziesz naruszać	będziesz naruszała będziesz naruszać	będziesz naruszało będziesz naruszać	będziecie naruszali będziecie naruszać	będziecie naruszały będziecie naruszać
3 os.	będzie naruszał będzie naruszać	będzie naruszała będzie naruszać	będzie naruszało będzie naruszać	będą naruszali będą naruszać	będą naruszały będą naruszać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		naruszajmy
2 os.	naruszaj	naruszajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	naruszałbym bym naruszał	naruszałabym bym naruszała	naruszałobym bym naruszało	naruszalibyśmy byśmy naruszali	naruszałybyśmy byśmy naruszały
2 os.	naruszałbyś byś naruszał	naruszałabyś byś naruszała	naruszałobyś byś naruszało	naruszalibyście byście naruszali	naruszałybyście byście naruszały
3 os.	naruszałby by naruszał	naruszałaby by naruszała	naruszałoby by naruszało	naruszaliby by naruszali	naruszałyby by naruszały

bezosobnik: naruszano by

bezokolicznik: naruszać

imiesłów przysłówkowy współczesny: naruszając

gerundium: naruszanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	naruszanie	naruszania
D.	naruszania	naruszań
C.	naruszaniu	naruszaniom
B.	naruszanie	naruszania
N.	naruszaniem	naruszaniami
Ms.	naruszaniu	naruszaniach
W.	naruszanie	naruszania

imiesłów przymiotnikowy czynny: naruszający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	naruszający	naruszający	naruszający	naruszające	naruszająca
D.	naruszającego	naruszającego	naruszającego	naruszającego	naruszającej
C.	naruszającemu	naruszającemu	naruszającemu	naruszającemu	naruszającej
B.	naruszającego	naruszającego	naruszający	naruszające	naruszającą
N.	naruszającym	naruszającym	naruszającym	naruszającym	naruszającą
Ms.	naruszającym	naruszającym	naruszającym	naruszającym	naruszającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	naruszający	naruszający	naruszające	naruszające
D.	naruszających	naruszających	naruszających	naruszających
C.	naruszającym	naruszającym	naruszającym	naruszającym
B.	naruszających	naruszających	naruszających	naruszające
N.	naruszającymi	naruszającymi	naruszającymi	naruszającymi
Ms.	naruszających	naruszających	naruszających	naruszających

imiesłów przymiotnikowy bierny: naruszany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	naruszany	naruszany	naruszany	naruszane	naruszana
D.	naruszanego	naruszanego	naruszanego	naruszanego	naruszanej
C.	naruszanemu	naruszanemu	naruszanemu	naruszanemu	naruszanej
B.	naruszanego	naruszanego	naruszany	naruszane	naruszaną
N.	naruszanym	naruszanym	naruszanym	naruszanym	naruszaną
Ms.	naruszanym	naruszanym	naruszanym	naruszanym	naruszanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	naruszani	naruszani	naruszane	naruszane
D.	naruszanych	naruszanych	naruszanych	naruszanych
C.	naruszanym	naruszanym	naruszanym	naruszanym
B.	naruszanych	naruszanych	naruszanych	naruszane
N.	naruszanymi	naruszanymi	naruszanymi	naruszanymi
Ms.	naruszanych	naruszanych	naruszanych	naruszanych

odpowiednik aspektowy: naruszyć

Składnia

Rz_osobowy

naruszać

Frazeologizmy

ktoś/coś narusza tajemnicę

Data ostatniej modyfikacji: 05.09.2013