UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

drapieżny

Chronologizacja

1 połowa XV w., SStp

Pochodzenie

Od: st.pol. drapież 'plądrowanie, grabież, rabunek', a to od stp. drapić 'grabić' < psł. *drapiti 'rozdzierać, rozrywać (pazurami, paznokciami)', por. drapać.

1.a zwierzę

Definicja

taki, który poluje na inne zwierzęta i żywi się ich mięsem

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt budowa i funkcjonowanie organizmów zwierzęcych

Połączenia

  • drapieżny dinozaur, gad, jastrząb, orzeł, ptak, rekin, sęp, sokół, ssak, ślimak, wilk, zwierz; drapieżna bestia; małpa, ryba; drapieżne ptactwo; drapieżne koty, owady; gatunki

Cytaty

Trochę to dziwne, żeby ryba słodkowodna była drapieżna.

źródło: NKJP: Elżbieta Guzowska: Co roku w lecie jest jakiś potwór, teraz w Wałach, Gazeta Wrocławska, 1999

[...] zaatakowało ją drapieżne zwierzę [...].

źródło: NKJP: Internet

Samica znosi jaja wprost na piasku, który pozwala także uczynić je mało dostrzegalnymi dla wrogów mrówkolwów - ptaków, czy innych owadów drapieżnych.

źródło: NKJP: Kazimierz Netka: Żywa wyrzutnia, Dziennik Bałtycki, 1999-09-17

[...] niedawno wymuszony przez życie odstrzał kilku najbardziej drapieżnych wilków, które atakowały bydło gospodarzy w Beskidzie Sądeckim i Niskim, nazwał „niesłychaną zbrodnią” [...].

źródło: NKJP: W XXI wieku, Dziennik Polski, 2000-10-06

Odmiana

część mowy: przymiotnik


Stopień równy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. drapieżny
drapieżny
drapieżny
drapieżne
drapieżna
D. drapieżnego
drapieżnego
drapieżnego
drapieżnego
drapieżnej
C. drapieżnemu
drapieżnemu
drapieżnemu
drapieżnemu
drapieżnej
B. drapieżnego
drapieżnego
drapieżny
drapieżne
drapieżną
N. drapieżnym
drapieżnym
drapieżnym
drapieżnym
drapieżną
Ms. drapieżnym
drapieżnym
drapieżnym
drapieżnym
drapieżnej
W. drapieżny
drapieżny
drapieżny
drapieżne
drapieżna
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. drapieżni
drapieżni
drapieżne
drapieżne
D. drapieżnych
drapieżnych
drapieżnych
drapieżnych
C. drapieżnym
drapieżnym
drapieżnym
drapieżnym
B. drapieżnych
drapieżnych
drapieżnych
drapieżne
N. drapieżnymi
drapieżnymi
drapieżnymi
drapieżnymi
Ms. drapieżnych
drapieżnych
drapieżnych
drapieżnych
W. drapieżni
drapieżni
drapieżne
drapieżne

1.b instynkt

Definicja

świadczący o byciu drapieżnikiem

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt budowa i funkcjonowanie organizmów zwierzęcych

Połączenia

  • drapieżna paszcza; drapieżne instynkty; oczy, pazury, szpony

Cytaty

Kolorak wiedział, że ma do czynienia z hryberem - stworzeniem o łagodnym wyglądzie i drapieżnej naturze, podobnej do natury mankii.

źródło: NKJP: Beata Ostrowicka: Kraina kolorów: księga intryg, 1999

Pajęczaki szczerzyły ostre, drapieżne zęby, a ich oczy nabrały szczególnie zimnego i okrutnego blasku.

źródło: NKJP: Dorota Terakowska: Władca Lewawu, 1989

Stado olbrzymich, 20-tonowych zauropodów pewnie stąpa szeroką ścieżką prowadzącą do wodopoju. [...] Jeden z nich za chwilę zostanie rozszarpany na strzępy. Ale na razie jest spokojnie. Tylko w gąszczu paproci i pomiędzy potężnymi sagowcami skrywają się wygłodniałe, drapieżne oczy.

źródło: NKJP: Marzenna Nowakowska: Dyzio z Gór Świętokrzyskich, Gazeta Wyborcza, 1997-10-10

Odmiana

część mowy: przymiotnik


Stopień równy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. drapieżny
drapieżny
drapieżny
drapieżne
drapieżna
D. drapieżnego
drapieżnego
drapieżnego
drapieżnego
drapieżnej
C. drapieżnemu
drapieżnemu
drapieżnemu
drapieżnemu
drapieżnej
B. drapieżnego
drapieżnego
drapieżny
drapieżne
drapieżną
N. drapieżnym
drapieżnym
drapieżnym
drapieżnym
drapieżną
Ms. drapieżnym
drapieżnym
drapieżnym
drapieżnym
drapieżnej
W. drapieżny
drapieżny
drapieżny
drapieżne
drapieżna
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. drapieżni
drapieżni
drapieżne
drapieżne
D. drapieżnych
drapieżnych
drapieżnych
drapieżnych
C. drapieżnym
drapieżnym
drapieżnym
drapieżnym
B. drapieżnych
drapieżnych
drapieżnych
drapieżne
N. drapieżnymi
drapieżnymi
drapieżnymi
drapieżnymi
Ms. drapieżnych
drapieżnych
drapieżnych
drapieżnych
W. drapieżni
drapieżni
drapieżne
drapieżne

Składnia

Rz + drapieżny + bez ograniczeń
szyk: neutralny

2.a człowiek

Definicja

taki, który dąży do wyznaczonego celu w bezwzględny sposób

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności

Połączenia

  • drapieżny kapitał; świat; drapieżna kobieta; konkurencja; drapieżni ludzie

Cytaty

Władzom Polski Ludowej i wydającym im dyspozycje towarzyszom radzieckim przede wszystkim chodziło o przekonanie Polaków, że wrogiem numer jeden mają być dla nich Stany Zjednoczone, państwo drapieżnych kapitalistów snujących plany zagarnięcia Europy, w tym Polski.

źródło: NKJP: Polska sojusznikiem USA, Dziennik Polski, 2001-09-21

Mężczyzn zapewne bardziej fascynują kobiety drapieżne, natomiast za żony biorą sobie spokojne, ufne i ciepłe.

źródło: NKJP: Internet

Nowi mafiozi są coraz młodsi, coraz drapieżniejsi i groźni.

źródło: NKJP: Piotr Pytlakowski: Nieobliczalni, brutalni, źli, Polityka, 2002-12-14

Odmiana

część mowy: przymiotnik


Stopień równy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. drapieżny
drapieżny
drapieżny
drapieżne
drapieżna
D. drapieżnego
drapieżnego
drapieżnego
drapieżnego
drapieżnej
C. drapieżnemu
drapieżnemu
drapieżnemu
drapieżnemu
drapieżnej
B. drapieżnego
drapieżnego
drapieżny
drapieżne
drapieżną
N. drapieżnym
drapieżnym
drapieżnym
drapieżnym
drapieżną
Ms. drapieżnym
drapieżnym
drapieżnym
drapieżnym
drapieżnej
W. drapieżny
drapieżny
drapieżny
drapieżne
drapieżna
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. drapieżni
drapieżni
drapieżne
drapieżne
D. drapieżnych
drapieżnych
drapieżnych
drapieżnych
C. drapieżnym
drapieżnym
drapieżnym
drapieżnym
B. drapieżnych
drapieżnych
drapieżnych
drapieżne
N. drapieżnymi
drapieżnymi
drapieżnymi
drapieżnymi
Ms. drapieżnych
drapieżnych
drapieżnych
drapieżnych
W. drapieżni
drapieżni
drapieżne
drapieżne

Stopień wyższy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. drapieżniejszy
drapieżniejszy
drapieżniejszy
drapieżniejsze
drapieżniejsza
D. drapieżniejszego
drapieżniejszego
drapieżniejszego
drapieżniejszego
drapieżniejszej
C. drapieżniejszemu
drapieżniejszemu
drapieżniejszemu
drapieżniejszemu
drapieżniejszej
B. drapieżniejszego
drapieżniejszego
drapieżniejszy
drapieżniejsze
drapieżniejszą
N. drapieżniejszym
drapieżniejszym
drapieżniejszym
drapieżniejszym
drapieżniejszą
Ms. drapieżniejszym
drapieżniejszym
drapieżniejszym
drapieżniejszym
drapieżniejszej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. drapieżniejsi
drapieżniejsi
drapieżniejsze
drapieżniejsze
D. drapieżniejszych
drapieżniejszych
drapieżniejszych
drapieżniejszych
C. drapieżniejszym
drapieżniejszym
drapieżniejszym
drapieżniejszym
B. drapieżniejszych
drapieżniejszych
drapieżniejszych
drapieżniejsze
N. drapieżniejszymi
drapieżniejszymi
drapieżniejszymi
drapieżniejszymi
Ms. drapieżniejszych
drapieżniejszych
drapieżniejszych
drapieżniejszych

2.b uśmiech

Definicja

świadczący o tym, że ktoś dąży do wyznaczonego celu w bezwzględny sposób

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności

Połączenia

  • drapieżny uśmiech; charakter, egoizm; drapieżna rywalizacja

Cytaty

Wyczekujący, drapieżny wzrok, jaki utkwił w Chalafcie, mówił aż nadto wyraźnie, że wyzwoleniec nie zadowoli się byle czym.

źródło: NKJP: Jan Dobraczyński: Święty miecz, 1949

- Króliki tu nie popasają - odparła opierając się biodrem o krzesło. - To co dać?
- Kartę - jego uśmiech był drapieżny. Podobała mu się ta dziewczyna, choć do uprzejmych nie należała.

źródło: NKJP: Krystyna Boglar: Zobaczysz, że pewnego dnia... , 1996

Dopóki się jawiła jako Królowa Śniegu, wyniosła i urodziwa, chłodna i niedostępna, marzenia z nią związane miały charakter drapieżny, były podszyte gwałtem.

źródło: NKJP: Antoni Libera: Madame, 1998

Odmiana

część mowy: przymiotnik


Stopień równy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. drapieżny
drapieżny
drapieżny
drapieżne
drapieżna
D. drapieżnego
drapieżnego
drapieżnego
drapieżnego
drapieżnej
C. drapieżnemu
drapieżnemu
drapieżnemu
drapieżnemu
drapieżnej
B. drapieżnego
drapieżnego
drapieżny
drapieżne
drapieżną
N. drapieżnym
drapieżnym
drapieżnym
drapieżnym
drapieżną
Ms. drapieżnym
drapieżnym
drapieżnym
drapieżnym
drapieżnej
W. drapieżny
drapieżny
drapieżny
drapieżne
drapieżna
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. drapieżni
drapieżni
drapieżne
drapieżne
D. drapieżnych
drapieżnych
drapieżnych
drapieżnych
C. drapieżnym
drapieżnym
drapieżnym
drapieżnym
B. drapieżnych
drapieżnych
drapieżnych
drapieżne
N. drapieżnymi
drapieżnymi
drapieżnymi
drapieżnymi
Ms. drapieżnych
drapieżnych
drapieżnych
drapieżnych
W. drapieżni
drapieżni
drapieżne
drapieżne

Stopień wyższy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. drapieżniejszy
drapieżniejszy
drapieżniejszy
drapieżniejsze
drapieżniejsza
D. drapieżniejszego
drapieżniejszego
drapieżniejszego
drapieżniejszego
drapieżniejszej
C. drapieżniejszemu
drapieżniejszemu
drapieżniejszemu
drapieżniejszemu
drapieżniejszej
B. drapieżniejszego
drapieżniejszego
drapieżniejszy
drapieżniejsze
drapieżniejszą
N. drapieżniejszym
drapieżniejszym
drapieżniejszym
drapieżniejszym
drapieżniejszą
Ms. drapieżniejszym
drapieżniejszym
drapieżniejszym
drapieżniejszym
drapieżniejszej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. drapieżniejsi
drapieżniejsi
drapieżniejsze
drapieżniejsze
D. drapieżniejszych
drapieżniejszych
drapieżniejszych
drapieżniejszych
C. drapieżniejszym
drapieżniejszym
drapieżniejszym
drapieżniejszym
B. drapieżniejszych
drapieżniejszych
drapieżniejszych
drapieżniejsze
N. drapieżniejszymi
drapieżniejszymi
drapieżniejszymi
drapieżniejszymi
Ms. drapieżniejszych
drapieżniejszych
drapieżniejszych
drapieżniejszych

3. kapitalizm

Definicja

taki, którego funkcjonowanie lub oddziaływanie na kogoś mówiący ocenia jako bezwzględne i agresywne

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Połączenia

  • drapieżny rynek; drapieżna forma czegoś, polityka; drapieżne czasy

Cytaty

Mówiąc o wzmocnieniu pozycji autora na rynku, pamiętajmy, proszę państwa, że mówimy o rynku, który jest drapieżny, konkurencyjny, gdzie autora trzeba bronić.

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 20.10.1999

[...] to film drapieżny, rozegrany w zawrotnym tempie - znać w nim amerykańskie wzorce. Brutalni faceci prowadzą okrutną grę - kibicujemy temu, który próbuje bronić podstawowych zasad: uczciwości i przyjaźni.

źródło: NKJP: Beata Rafało: Na „Darze Pomorza” i w Teatrze Muzycznym, Gazeta Wyborcza, 1992-11-20

Gdyby ktoś tego nie zauważył, to żyjemy w bardzo drapieżnych czasach, w których jeśli nie potrafimy zadbać o swoje interesy, to wypadamy z „gry”.

źródło: NKJP: Andrzej Rzepecki: Jak broker z brokerem..., Gazeta Ubezpieczeniowa, 2003-05-27

Tamten film był drapieżniejszy społecznie, ten zmierza wyraźniej w stronę rewii.

źródło: NKJP: Na małym ekranie, Dziennik Polski, 1999-02-03

Odmiana

część mowy: przymiotnik


Stopień równy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. drapieżny
drapieżny
drapieżny
drapieżne
drapieżna
D. drapieżnego
drapieżnego
drapieżnego
drapieżnego
drapieżnej
C. drapieżnemu
drapieżnemu
drapieżnemu
drapieżnemu
drapieżnej
B. drapieżnego
drapieżnego
drapieżny
drapieżne
drapieżną
N. drapieżnym
drapieżnym
drapieżnym
drapieżnym
drapieżną
Ms. drapieżnym
drapieżnym
drapieżnym
drapieżnym
drapieżnej
W. drapieżny
drapieżny
drapieżny
drapieżne
drapieżna
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. drapieżni
drapieżni
drapieżne
drapieżne
D. drapieżnych
drapieżnych
drapieżnych
drapieżnych
C. drapieżnym
drapieżnym
drapieżnym
drapieżnym
B. drapieżnych
drapieżnych
drapieżnych
drapieżne
N. drapieżnymi
drapieżnymi
drapieżnymi
drapieżnymi
Ms. drapieżnych
drapieżnych
drapieżnych
drapieżnych
W. drapieżni
drapieżni
drapieżne
drapieżne

Stopień wyższy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. drapieżniejszy
drapieżniejszy
drapieżniejszy
drapieżniejsze
drapieżniejsza
D. drapieżniejszego
drapieżniejszego
drapieżniejszego
drapieżniejszego
drapieżniejszej
C. drapieżniejszemu
drapieżniejszemu
drapieżniejszemu
drapieżniejszemu
drapieżniejszej
B. drapieżniejszego
drapieżniejszego
drapieżniejszy
drapieżniejsze
drapieżniejszą
N. drapieżniejszym
drapieżniejszym
drapieżniejszym
drapieżniejszym
drapieżniejszą
Ms. drapieżniejszym
drapieżniejszym
drapieżniejszym
drapieżniejszym
drapieżniejszej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. drapieżniejsi
drapieżniejsi
drapieżniejsze
drapieżniejsze
D. drapieżniejszych
drapieżniejszych
drapieżniejszych
drapieżniejszych
C. drapieżniejszym
drapieżniejszym
drapieżniejszym
drapieżniejszym
B. drapieżniejszych
drapieżniejszych
drapieżniejszych
drapieżniejsze
N. drapieżniejszymi
drapieżniejszymi
drapieżniejszymi
drapieżniejszymi
Ms. drapieżniejszych
drapieżniejszych
drapieżniejszych
drapieżniejszych

4. makijaż

Definicja

taki, który swą intensywnością ma zwrócić uwagę wszystkich ludzi

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Relacje znaczeniowe

synonimy:  agresywny

Połączenia

  • drapieżny makijaż, wygląd; drapieżna sylwetka

Cytaty

Podobno, aby uzyskać tak drapieżny głos, McCartney przed nagraniem krzyczał w studiu przez ponad godzinę!

źródło: NKJP: The Beatles „Abbey Road”, Dziennik Polski, 2002-05-10

Makijaż jest drapieżny, nic więc dziwnego, że tak podkreślona twarz konsekwentnie buduje seksapil.

źródło: NKJP: Agnieszka Zielińska: Makijaż rodem z rajskiej wyspy, Dziennik Zachodni, 2009-02-25

[...] firma wciąż podkreśla sportowy charakter samochodów tego segmentu, wyróżnia się drapieżną stylistyką przedniej części nadwozia.

źródło: NKJP: PRO: Aktualności, Gazeta Poznańska, 2003-08-20

Muzyka jest ostrzejsza, drapieżniejsza i bardziej efektowna [...].

źródło: NKJP: Paweł Kowalski: Mistrzowie wolnego tempa, Dziennik Bałtycki, 2008-04-25

Odmiana

część mowy: przymiotnik


Stopień równy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. drapieżny
drapieżny
drapieżny
drapieżne
drapieżna
D. drapieżnego
drapieżnego
drapieżnego
drapieżnego
drapieżnej
C. drapieżnemu
drapieżnemu
drapieżnemu
drapieżnemu
drapieżnej
B. drapieżnego
drapieżnego
drapieżny
drapieżne
drapieżną
N. drapieżnym
drapieżnym
drapieżnym
drapieżnym
drapieżną
Ms. drapieżnym
drapieżnym
drapieżnym
drapieżnym
drapieżnej
W. drapieżny
drapieżny
drapieżny
drapieżne
drapieżna
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. drapieżni
drapieżni
drapieżne
drapieżne
D. drapieżnych
drapieżnych
drapieżnych
drapieżnych
C. drapieżnym
drapieżnym
drapieżnym
drapieżnym
B. drapieżnych
drapieżnych
drapieżnych
drapieżne
N. drapieżnymi
drapieżnymi
drapieżnymi
drapieżnymi
Ms. drapieżnych
drapieżnych
drapieżnych
drapieżnych
W. drapieżni
drapieżni
drapieżne
drapieżne

Stopień wyższy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. drapieżniejszy
drapieżniejszy
drapieżniejszy
drapieżniejsze
drapieżniejsza
D. drapieżniejszego
drapieżniejszego
drapieżniejszego
drapieżniejszego
drapieżniejszej
C. drapieżniejszemu
drapieżniejszemu
drapieżniejszemu
drapieżniejszemu
drapieżniejszej
B. drapieżniejszego
drapieżniejszego
drapieżniejszy
drapieżniejsze
drapieżniejszą
N. drapieżniejszym
drapieżniejszym
drapieżniejszym
drapieżniejszym
drapieżniejszą
Ms. drapieżniejszym
drapieżniejszym
drapieżniejszym
drapieżniejszym
drapieżniejszej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. drapieżniejsi
drapieżniejsi
drapieżniejsze
drapieżniejsze
D. drapieżniejszych
drapieżniejszych
drapieżniejszych
drapieżniejszych
C. drapieżniejszym
drapieżniejszym
drapieżniejszym
drapieżniejszym
B. drapieżniejszych
drapieżniejszych
drapieżniejszych
drapieżniejsze
N. drapieżniejszymi
drapieżniejszymi
drapieżniejszymi
drapieżniejszymi
Ms. drapieżniejszych
drapieżniejszych
drapieżniejszych
drapieżniejszych
Data ostatniej modyfikacji: 26.03.2018
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj