UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

aglutynacja

Chronologizacja

1859, M. Amszejewicz: Dykcjonarz zawierający: wyrazy i wyrażenia z obcych języków polskiemu przyswojone [...], books.google.pl

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. aglutynacja
aglutynacje
D. aglutynacji
aglutynacji
neut
aglutynacyj
char
C. aglutynacji
aglutynacjom
B. aglutynację
aglutynacje
N. aglutynacją
aglutynacjami
Ms. aglutynacji
aglutynacjach
W. aglutynacjo
aglutynacje

Inne uwagi

Zwykle lp

Pochodzenie

internac.

ang. agglutination

fr. agglutination

niem. Agglutination

z łac. adglūtinātiō 'przylepianie, przyłączanie'

1. w medycynie

Definicja

biol.  med. 
zlepianie się rozproszonych w płynie komórek, np. bakterii, krwinek

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt budowa i funkcjonowanie organizmów zwierzęcych

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin budowa i funkcjonowanie roślin

Połączenia

  • aglutynacja erytrocytów, krwinek, płytek krwi
  • reakcja, odczyn aglutynacji

Cytaty

Wirus grypy ma tę właściwość, że zlepia krwinki, czyli aglutynuje. Sprawdzamy to na krwinkach kurzych lub indyczych. Jeśli występuje aglutynacja, to znaczy, że wirus grypy jest. Niestety, tutaj nie mamy możliwości stwierdzenia, jaki jest to typ wirusa [...].

źródło: NKJP: DD: Wszystko jest wielką niewiadomą, Dziennik Polski, 2005-10-06

Nasiona wielu roślin strączkowych zawierają substancje o charakterze antyżywieniowym, tzw. lektyny. Są to białka pochodzenia nieimmunologicznego, które wiążą cukry lub glikoproteiny, powodując aglutynację erytrocytów.

źródło: NKJP: Maria Osek: Rzepak i bobik jako krajowe źródło białka w żywieniu świń, 1996

Pokarmy mogą oddziaływać szkodliwie poprzez zawarte w każdym z nich białka – lektyny . Mają one specyficzny wpływ na układ immunologiczny człowieka. Po zetknięciu z przeciwciałami aglutynacyjnymi naszego organizmu (czyli białkami głównych grup krwi) mogą wywoływać aglutynację , to jest zlepianie się krwinek czerwonych i płytek krwi, co prowadzi do mikrozakrzepów.

źródło: NKJP: Danuta Myłek: Alergie, 2001-04

Hirszfeld wolał wówczas pracę naukową od skazanych na klęskę rewolucyjnych wystąpień. Dzięki zdolnościom i osiągnięciom w 1907 r. za pracę dotyczącą aglutynacji (zlepiania się cząsteczek) krwi otrzymał doktorat z medycyny.

źródło: NKJP: Andrzej Krajewski: Walka i medycyna, Gazeta Wrocławska, 2003-06-27

2. w językoznawstwie

Definicja

jęz. 
tworzenie określonej formy gramatycznej przez dołączanie do rdzenia afiksów, z których każdy ma jedną funkcję

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Język

Połączenia

  • mechanizm; przykłady aglutynacji

Cytaty

Cechą aglutynatów jest także luźniejszy związek morfemów, co przejawia się możliwością rozłożenia takiej konstrukcji. I choć do języków typowo aglutynacyjnych należą przede wszystkim języki tureckie i węgierski, to z okazami aglutynacji mamy do czynienia także w języku polskim - w obrębie koniugacji.

źródło: NKJP: Alicja Nagórko: Zarys gramatyki języka polskiego, 1996

Japoński jest uznawany przez językoznawców za język o przewadze cech syntetycznych, gdyż elementy gramatyczne (sufiksy) stanowią integralną część odmienianego wyrazu, tak jak w języku polskim. Jest także, podobnie jak na przykład turecki, językiem aglutynacyjnym (łac. agglutino - przylepiam), a aglutynacja polega w nim na łączeniu, doklejaniu różnych elementów gramatycznych w wyrazach.

źródło: NKJP: Anna Zalewska: Nihongo, Wiedza i Życie nr 2/1996

W wielu językach można znaleźć przykłady aglutynacji, zwłaszcza w zakresie słowotwórstwa, co jednak nie powoduje automatycznej klasyfikacji do typu aglutynacyjnego.

źródło: NKJP: Internet

Data ostatniej modyfikacji: 09.05.2018
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj