UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

szmatławiec

Chronologizacja

1741, Kart XVII-XVIII

Pochodzenie

Zob. szmata

1. brukowiec

Definicja

pot.  pejorat. 
gazeta skierowana do najszerszej i mało wykształconej publiczności, podająca wiadomości sensacyjne, nie zawsze przy tym sprawdzone i prawdziwe

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Środki masowego przekazu prasa

Relacje znaczeniowe

synonimy:  brukowiec, bulwarówka, rewolwerówka
hiperonimy:  gazeta

Połączenia

  • kolorowe szmatławce
  • czytać szmatławce

Cytaty

[...] wciągnęli w to moją córeczkę, a ja nie chcę, żeby jej twarz widniała na łamach jakiegoś szmatławca.

źródło: NKJP: Katarzyna Podsiadło: Płaczę w kinie, Gazeta Wrocławska, 2007-01-12

Chyba oddam się uprawianej od dzieciństwa pasji - poczytam, ale na pewno nie brukowca ani szmatławca.

źródło: NKJP: Mój „Dzienniczek Polski”, Dziennik Polski, 2003-06-20

Brukowce istniały jak świat światem, czyli odkąd gazety nabrały rozmachu i pojawiła się wśród nich szeroka konkurencja. Metody ich działania także są znane i nikogo chyba nie powinny dziwić. Więc co jest w tym wszystkim zaskakujące? Ano to, że wciąż w naszym kraju są tak liczni czytelnicy, którzy po takie szmatławce sięgają.

źródło: NKJP: Forum czytelników, Gazeta Poznańska, 2004-05-17

Szczególnie okładki wielkich magazynów mają tę siłę - mogą zmienić życie, prawie zawsze na lepsze. W najgorszym przypadku gwarantują piętnaście minut sławy (lub wątpliwej sławy w przypadku tak zwanych szmatławców żywiących się skandalami).

źródło: NKJP: Trele-morele z Nowego Jorku, Cosmopolitan, 1998

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3, m2

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. szmatławiec
szmatławce
D. szmatławca
szmatławców
C. szmatławcowi
szmatławcom
B. szmatławiec
pot. szmatławca
szmatławce
N. szmatławcem
szmatławcami
Ms. szmatławcu
szmatławcach
W. szmatławcu
szmatławce

2. hitlerowski organ prasowy

Definicja

pot.  pogard. 
w okresie II Wojny Światowej: polskojęzyczna gazeta o charakterze propagandowym wydawana przez niemieckich okupantów

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja świat dawnych epok i wydarzenia historyczne

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  gadzinówka

Cytaty

Do obozu dostarczano propagandowe czasopismo „Gazeta lustrowana”, wydawane po polsku w Berlinie przez Wydział Propagandy Naczelnego Dowództwa Niemieckiego. Główny publicysta tego szmatławca [...] pisał najczęściej o tym, jak bardzo szczęśliwi są Polacy pod hitlerowską okupacją i zachwalał Hitlera, że „wspaniałomyślnie stworzył dla Polaków General Gouvernement”.

źródło: NKJP: Juliusz Pollack: Radio u obozach jenieckich, Prasa Polska, 1980

W efekcie na kartach książki próżno doszukiwać się przekłamań będących efektem lektury nazistowskich szmatławców wydawanych w celu ośmieszenia Polski i Polaków.

źródło: Internet: sww.w.szu.pl

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3, m2

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. szmatławiec
szmatławce
D. szmatławca
szmatławców
C. szmatławcowi
szmatławcom
B. szmatławiec
pot. szmatławca
szmatławce
N. szmatławcem
szmatławcami
Ms. szmatławcu
szmatławcach
W. szmatławcu
szmatławce

3. łajdak

Definicja

pot.  pogard. 
łajdak

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

Relacje znaczeniowe

synonimy:  bydlak, bydlę, drań, gałgan, gałganiarz, łachudra, łajdak, łajdus, nędznik, padalec, szmaciarz

Cytaty

Jesteś dwulicowym szmatławcem [...].

źródło: NKJP: Internet

Wy szmatławcy i plotkarze! Samiście siła nieczysta! Błazny i szatany!

źródło: NKJP: Barbara Kosmowska: Hermańce, 2008

Nie twierdzę, że alkoholicy są szmatławcami.

źródło: NKJP: Internet

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m1

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. szmatławiec
szmatławcy
ndepr
szmatławce
depr
D. szmatławca
szmatławców
C. szmatławcowi
szmatławcom
B. szmatławca
szmatławców
N. szmatławcem
szmatławcami
Ms. szmatławcu
szmatławcach
W. szmatławcu
szmatławcy
ndepr
szmatławce
depr
Data ostatniej modyfikacji: 16.05.2018
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj